Τους υπαρκτούς κινδύνους για την ελληνική οικονομία επισημαίνει η Fitch, παρά το γεγονός ότι επιβεβαίωσε την αξιολόγηση CCC για το ελληνικό αξιόχρεο.
Σύμφωνα με τον οίκο, η ελληνική Κυβέρνηση είναι ικανή να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της μέχρι και το δεύτερο τρίμηνο του 2017, ακόμη κι αν δεν εκταμιευθούν οι προγραμματισμένες δόσεις μέχρι τότε. Ο λόγος είναι ότι υπάρχει ακόμη δυνατότητα ρευστότητας (μετρητά, repos αλλά και μέσω καθυστέρησης στην αποπληρωμή των οφειλών της προς τον ιδιωτικό τομέα).
Οι σχέσεις Ελλάδας – δανειστών είναι βελτιωμένες έπειτα από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και την έγκριση της δεύτερης δόσης τον περασμένο Μάιο, σημειώνει, ωστόσο η χώρα δεν έχει βρει ακόμη τις ισορροπίες της ώστε να υλοποιήσει επιτυχώς και εγγυημένα τους οικονομικούς στόχους.
Όπως αναφέρεται, η Ελλάδα έχει την ικανότητα να παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% για το 2016, όμως οι στόχοι που έχουν τεθεί για τις επόμενες χρονιές θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν, όπως το πλεόνασμα 1,75% το 2017 και 3,5% το 2018.
Έπειτα από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, η Κυβέρνηση νομοθέτησε ως «προαπαιτούμενα», μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού 3% το 2018. Από αυτά, τα 2/3 καλύπτονται από τις αλλαγές σε φορολογικό και συνταξιοδοτικό. Για την πλήρη υλοποίησή τους όμως δεν δείχνει να αρκεί η εγχώρια «ιδιοκτησία», ενώ στη συμφωνία έχει συμπεριληφθεί και ο περιβόητος “κόφτης”, ο οποίος θα ενεργοποιείται στην περίπτωση που χάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει το αν θα συμμετέχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα, καθώς για να γίνει αυτό θα πρέπει να γίνει συμφωνία για τη χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων αλλά και για αναδιάρθρωση του χρέους.
Ο οίκος σημειώνει πως ο κίνδυνος για τη μη ορθή εφαρμογή του προγράμματος είναι υπαρκτός, αναφέροντας τις εξελίξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση:
– Επανάληψη της παρατεταμένης κρίσης στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και δανειστών που είδαμε πέρυσι, για παράδειγμα στο πλαίσιο αδυναμίας επίτευξης των στόχων και χειροτέρευση των συνθηκών ρευστότητας.
– Μη πληρωμή, μετατροπή ή υποχρεωτική ανταλλαγή χρέους που εκδόθηκαν στην αγορά ή κυβερνητική δήλωση για μορατόριουμ στην αποπληρωμή του συνόλου του χρέους.
Από την άλλη πλευρά, αυτά που θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για την αναβάθμιση είναι:
– Η επιτυχής εφαρμογή του προγράμματος που θα ενίσχυε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις της Ελλάδας με τους δανειστές.
– Οικονομική ανάκαμψη, περαιτέρω πρωτογενή πλεονάσματα και ανακούφιση χρέους που θα προσφέρουν μεσοπρόθεσμα ανοδικό μομέντουμ για την αξιολόγηση.
Συνεχίζοντας η Fitch σημειώνει ότι η σταδιακή ελάφρυνση χρέους και η εξάρτησή της από όρους μπορεί να προσφέρει κίνητρο, αλλά μπορεί να έχει και το αντίθετο αποτέλεσμα αν θεωρηθεί από τους πολιτικούς ή τους πολίτες ως πολύ μακρινή ή ανέφικτη προοπτική. Η αβεβαιότητα για το πιθανό αποτέλεσμα περιορίζει και τα οικονομικά οφέλη μιας ενίσχυσης της εμπιστοσύνης στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.
Πολιτικές εξελίξεις
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει έδαφος στις δημοσκοπήσεις από τη Νέα Δημοκρατία, η οποία έχει μικρότερες ιδεολογικές διαφορές με σειρά πολιτικών του προγράμματος αλλά έχει ζητήσει την επαναδιαπραγμάτευση των δημοσιονομικών στόχων, αναφέρει ο διεθνής οίκος..
Παρά την ισχνή πλειοψηφία, η Fitch εκτιμά ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορέσει να συνεχίσει να βασίζεται στις ψήφους κεντρώων κομμάτων, αλλά παραμένει το στοιχείο των πολιτικών εκπλήξεων.
Η διατήρηση επαρκούς στήριξης για τους απαιτητικούς όρους του προγράμματος ως το 2018 είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ιδίως αν θυμηθεί κανείς το ιστορικό των προηγούμενων προγραμμάτων.
Το ΑΕΠ εμφάνισε πτώση 0,75% το πρώτο εξάμηνο και η Fitch προβλέπει ήπια ανάκαμψη στο υπόλοιπο του έτους, με την ετήσια μέτρηση στο -0,5%. Προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,8% το 2017 λόγω αύξησης των επενδύσεων και, σε μικρότερο βαθμό, λόγω της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ακόμη, εκτιμά ότι η ανεργία θα υποχωρήσει σταδιακά στο 21,9% το 2018, παραμένοντας ωστόσο η υψηλότερη στην ευρωζώνη.
Η ανακεφαλαιοποίηση της προηγούμενης χρονιάς, σημειώνει η Fitch, βοήθησε να σταθεροποιηθεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας, αλλά η καταναλωτική και επενδυτική εμπιστοσύνη ανακάμπτουν αργά. Οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά 2% μετά την πτώση 25% (38 δισ. ευρώ) το πρώτο εξάμηνο του 2015, αν και η χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων τον Ιούλιο, (ιδιαίτερα η άρση των περιορισμών στο «φρέσκο χρήμα»), αναμένεται να οδηγήσουν σε μέτρια ανάκαμψη των καταθέσεων το β’ εξάμηνο του 2016.
Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές τράπεζες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλες ανισορροπίες στη χρηματοδότηση, με τον ELA να αντιστοιχεί στο 20% της χρηματοδότησης, αναφέρει η imerisia.gr. Η επαναφορά του waiver από την ΕΚΤ τον Ιούλιο που επέτρεψε να χρησιμοποιούνται ως εγγύηση τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα επιτρέψει ένα σχετικά μικρό κομμάτι της χρηματοδότησης του ELA (εκτιμάται σε 7%) να μεταφερθεί στην ΕΚΤ με 150 μονάδες βάσης χαμηλότερο κόστος για τις τράπεζες.
Η βασική πρόκληση για τις ελληνικές τράπεζες είναι να αντιμετωπίσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που παραμένουν υπερβολικά υψηλά, πάνω από 45% των συνολικών χορηγήσεων. Έγινε πρόοδος, σημειώνει η Fitch, στο νομικό πλαίσιο αλλά η πρόοδος στην αντιμετώπιση του προβληματικού ενεργητικού είναι σχετικά αργή. Τα υψηλά NPLs, οι χρηματοδοτικές ανισορροπίες και η αδύναμη ζήτηση για πίστωση συνεχίζουν να περιορίζουν την πιστωτική επέκταση η οποία αναμένεται από τον οίκο να μειωθεί κατά 2,8% το 2016 και 1,5% το 2017.