Ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Από Politis Online Δημοσιεύτηκε στις 3 Απριλίου 2015

Σε μια ιστορική συμφωνία-πλαίσιο κατέληξαν οι πολύχρονες διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ανάμεσα στην Τεχεράνη και στην ομάδα των «6», δηλαδή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα) και της Γερμανίας, με τις ΗΠΑ προφανώς να έχουν κεντρικό ρόλο στις διαβουλεύσεις. Όπως έγινε γνωστό, τον Ιούνιο θα συνταχθεί το τελικό σύμφωνο και ανοιχτές παραμένουν πλέον μόνο ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έκανε λόγο για μια συμφωνία θα κάνει τον κόσμο ασφαλέστερο και σημείωσε ότι εφόσον εφαρμοστεί θα αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. «Σήμερα οι ΗΠΑ μαζί με τους συμμάχους μας και εταίρους, έφθασαν σε μια ιστορική κατανόηση με το Ιράν, η οποία αν εφαρμοστεί πλήρως θα το αποτρέψει από το να αποκτήσει ένα πυρηνικό όπλο» δήλωσε σε ομιλία του στον Λευκό Οίκο. «Αν το πλαίσιο αυτό οδηγήσει σε μια τελική συνεκτική συμφωνία, θα κάνει την χώρα μας, τους συμμάχους μας και τον κόσμο μας πιο ασφαλείς» τόνισε, προσθέτοντας ότι είναι «μια καλή συμφωνία». Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, δήλωσε ότι η «πολιτική κατανόηση» που επιτεύχθηκε αποτελεί μια στέρεη βάση για την συμφωνία που επιζητούμε, προσθέτοντας πως υπάρχουν ακόμα πολλές τεχνικές λεπτομέρειες που πρέπει να καθοριστούν.

Ο Ομπάμα προειδοποίησε ότι η Μέση Ανατολή θα ήταν πιο επικίνδυνη, αν δεν υπήρχε συνεννόηση με την Τεχεράνη, ενώ αναφέρθηκε και στις γνωστές αντιδράσεις του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, λέγοντας: «Η κίνηση αυτή είναι η καλύτερη επιλογή για το Ισραήλ» ενώ γνωστοποίησε ότι θα επικοινωνήσει τηλεφωνικά ο ίδιος μαζί του για το θέμα.

Ο Ομπάμα έστειλε μήνυμα και στο Κογκρέσο, το οποίο ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους. Υπενθυμίζεται ότι ο επικεφαλής της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας Τζ.Μπένερ, κάλεσε πρόσφατα τον Νετανιάχου στο Καπιτώλιο, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει συνεννόηση με την κυβέρνηση. Από το βήμα της Βουλής, ο Νετανιάχου, ο οποίος τότε βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο, προειδοποίησε να μην υπάρξει συμφωνία με την Τεχεράνη. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεσμεύθηκε να συνεργαστεί με το Κογκρέσο πάνω στο ζήτημα, ανακοινώνοντας ότι θα ενημερώσει άμεσα την ρεπουμπλικανική πλειοψηφία και στα δύο Σώματα. Έσπευσε μάλιστα να προειδοποιήσει ότι αν οι ΗΠΑ καταψηφίσουν τη συμφωνία που θα επιτευχθεί τον Ιούνιο, θα θεωρηθούν υπεύθυνες για το ναυάγιο.

Ο Ιρανός Πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, από την πλευρά του, ανακοίνωσε ότι επιτεύχθηκε συμφωνία στις «παραμέτρους» ενός τελικού συμφώνου που θα συνταχθεί μέχρι τον Ιούνιο. «Βρέθηκαν λύσεις σε βασικές παραμέτρους για την πυρηνική υπόθεση του Ιράν. Η σύνταξη του συμφώνου θα ξεκινήσει άμεσα, για να ολοκληρωθεί ως τις 30 Ιουνίου» έγραψε στο twitter ο κ. Ρουχανί το βράδυ της Πέμπτης. Ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Tζαβάντ Ζαρίφ, τόνισε ότι μετά την 30η Ιουνίου, η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα άρουν τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Τεχεράνη και σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα. Παράλληλα, θα πάψουν να ισχύουν και όλα τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. «Είμαστε λίγο μακριά από το σημείο που θέλουμε να βρισκόμαστε» εξήγησε ο ίδιος, σχετικά με το πού ακριβώς βρίσκονται οι συνομιλίες. Υπογράμμισε, πάντως, ότι η χώρα του θα συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο στις εγκαταστάσεις του Νατάνζ, όχι όμως και στις εγκαταστάσεις του Φόρντοου.

Τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ μαζί με την Γερμανία και το Ιράν βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις, όσον αφορά στον τελευταίο αυτό διπλωματικό γύρο γιατί οι συνομιλίες έχουν αρχίσει ουσιαστικά από το φθινόπωρο του 2013, λίγους μήνες μετά την εκλογή του Χασάν Ρουχανί στην προεδρία της χώρας.

H συμφωνία, όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία, προβλέπει ότι οι υπάρχουσες ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου που διαθέτει η Τεχεράνη, είτε θα διαλυθούν είτε θα σταλούν σε άλλη χώρα. Συνολικά θα «χαθούν» τα 2/3 της ικανότητας εμπλουτισμού ουρανίου, ενώ η χώρα θα παρακολουθείται από τη διεθνή κοινότητα για τα επόμενα 10 χρόνια.

Αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι η χώρα από 19.000 συσκευές φυγοκέντρησης (για τον εμπλουτισμό ουρανίου) που διαθέτει σήμερα θα μείνει με 6.104 στο μέλλον. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Ιράν συμφωνεί να μην εμπλουτίζει ουράνιο πάνω από 3,67% για τα επόμενα 15 χρόνια, ενώ οι επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων θα είναι αυστηρότατες και θα διαρκέσουν 25 χρόνια.

Η Τεχεράνη θα λάβει ως αντάλλαγμα μια σταδιακή άρση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον δείξει ότι τηρεί τους όρους της τελικής συμφωνίας που θα ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου. Αν οι όροι της συμφωνίας οι κυρώσεις θα επανέλθουν.

Παράλληλα θα εκδοθεί ένα νέο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα εγκρίνει την συμφωνία της 30ης Ιουνίου και θα περιλαμβάνει ορισμένες προϋποθέσεις για την μεταφορά ευαίσθητων τεχνολογιών.

Μέχρι στιγμής, όπως φαίνεται οι κυρώσεις σε βάρος του Ιράν «για τρομοκρατία, τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους βαλλιστικούς πυραύλους» θα παραμείνουν σε ισχύ.