της Νινέττας Φαφούτη
Αναμφισβήτητα, ο χρόνος της εγκυμοσύνης, οι ώρες του τοκετού και οι πρώτοι μήνες της ζωής του παιδιού είναι περίοδοι και στιγμές μοναδικές αλλά και δύσκολες, τόσο για την μέλλουσα μητέρα όσο και για τον πατέρα. Ο ρυθμός της ζωής αλλάζει, το ίδιο και οι ρόλοι μέσα στο σπίτι. Το μεγαλύτερο «σοκ» το παθαίνουν οι μπαμπάδες, οι οποίοι, αν και θεωρητικά είναι ενημερωμένοι και εξοικειωμένοι με το θέμα, στην πράξη, όμως βιώνουν τα πράγματα πολύ διαφορετικά, ακόμη κι αν το προσδοκούσαν με λαχτάρα.
Είναι λίγοι εκείνοι οι άντρες που πραγματικά έχουν συνειδητοποιήσει ότι τους 9 μήνες που η γυναίκας τους κυοφορεί, μπαίνει σε μια τελείως διαφορετική ψυχολογική κατάσταση, γίνεται κυρίως πιο ευαίσθητη και έχει ανάγκη από ιδιαίτερη μεταχείριση από τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω της και ιδιαίτερα από τον πατέρα του μωρού. Ένα πατέρα που συμμετέχει και συμπαρίσταται, βιώνει με χαρά την πατρότητα και είναι έτοιμος να δώσει ένα χέρι βοηθείας όποτε χρειαστεί.
Πόσο έτοιμος είστε λοιπόν να παρέχετε την ηρεμία και την εμπιστοσύνη που χρειάζεται η γυναίκα σας αυτές τις δύσκολες περιόδους; Τελικά, πόσο, πραγματικά, θέλετε να αναλάβετε τις ευθύνες σας;
Οι 9 μήνες της αναμονής
– Η συναισθηματική ανασφάλεια του πρώτου τριμήνου αλλά και οργανικά προβλήματα, όπως η ναυτία, εμετοί και αλλαγή σχήματος του σώματος, δημιουργούν στην έγκυο κάποια ταραχή ή κατάθλιψη. Ένας σύζυγος ενημερωμένος γι’ αυτές τις μεταβολές, με κατανόηση και αγάπη, μπορεί να προσφέρει μεγάλη βοήθεια και να συμπαρασταθεί με τρυφερότητα στην γυναίκα του.
– Καθώς πλησιάζει η μέρα του τοκετού, η γυναίκα ετοιμάζει πυρετωδώς το σπίτι, το δωμάτιο του μωρού και φροντίζει τα άλλα παιδιά (αν υπάρχουν). Συγχρόνως, όμως, αισθάνεται εκνευρισμό, αγωνία και κόπωση, ιδιαίτερα το τελευταίο τρίμηνο που ο οργανισμός αναγκάζεται να υπερλειτουργεί. Γι’ αυτό ο σύντροφος πρέπει να δραστηριοποιείται και δεν θα πρέπει να αισθάνεται μειονεκτικά αν θα πλύνει τα πιάτα ή θα σιδερώσει ή θα μαγειρέψει.
– Ένα άλλο θέμα που απασχολεί τα ζευγάρια είναι το σεξ. Βέβαια, είναι γνωστό ότι το σεξ δεν απαγορεύεται και δεν είναι επικίνδυνο, εφ’ όσον ο γιατρός σας έχει δώσει το πράσινο φως. Αλλά και εδώ, ο πρώτος λόγος ανήκει στην έγκυο γυναίκα και πρέπει να γίνεται απόλυτα σεβαστός από τον σύντροφό της. Γιατί μερικές φορές, οι ορμόνες και οι συναισθηματικές της αλλαγές την οδηγούν σε άρνηση και χρειάζεται απέραντη κατανόηση, τρυφερότητα και κατάλληλη συμπεριφορά εκ μέρους του συντρόφου.
– Τέλος, ένας από τους πιο βασικούς ρόλους του μελλοντικού πατέρα είναι να ξέρει ποιες είναι οι σωστές κινήσεις που πρέπει να κάνει από την στιγμή που θα πιάνουν την γυναίκα του οι πόνοι και θα πρέπει να μεταφερθεί στο μαιευτήριο. Είναι πολύ σημαντικό να κρατήσει την ψυχραιμία του, να την εμψυχώσει και να την βοηθήσει να ετοιμαστεί.
Γι’ αυτό, φροντίστε να:
– Έχετε πρόχειρα τα τηλέφωνα του γιατρού, της μαίας και του μαιευτηρίου
– Ξέρετε που είναι όλα τα απαραίτητα που θα πάρει η γυναίκα σας στο μαιευτήριο, τα οποία πρέπει είναι όλα έτοιμα από πριν.
– Γνωρίζετε την πιο σύντομη διαδρομή για το μαιευτήριο.
– Γνωρίζετε τις τυπικές διαδικασίες που χρειάζονται (βιβλιάριο υγείας, ασφάλεια, χρήματα, κλπ) για την εισαγωγή της εγκύου στο μαιευτήριο.
Τοκετός: μπροστά στο μεγάλο γεγονός
Η μεγάλη στιγμή έφτασε και εσείς αποφασίζετε να τη ζήσετε «ζωντανά». Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ίσως θα πρέπει να μιλήσετε και με τον γιατρό σας για να σας ενημερώσει με κάθε λεπτομέρεια για το τι θα αντιμετωπίσετε την ώρα του τοκετούώστε και η συμπαράσταση προς την σύντροφό σας να είναι διακριτική και ουσιαστική. Θα πρέπει να είστε κατάλληλα προετοιμασμένος ώστε να μπορέσετε να υποδεχτείτε τονεογέννητο με ηρεμία και ψυχραιμία, έχοντας χαλιναγωγήσει τον συγκινησιακό παράγοντα.
Αν είστε παρόν, φροντίστε να:
– Δείξτε τρυφερότητα στην σύντροφό σας την δύσκολη ώρα του τοκετού, χωρίς να την εμποδίζετε να εκφραστεί όπως εκείνη θέλει.
– Βοηθήστε την να εκτελέσει σωστά τις αναπνοές, αν έχετε κάνει κάποια μαθήματα μαζί της.
– Επιτρέψτε της να σας κρατήσει το χέρι, να σας σφίξει, να σας τσιμπήσει ακόμα και να σας δαγκώσει αν αυτό την ανακουφίσει.
– Υπακούστε στις οδηγίες που θα σας δοθούν από τον γιατρό και το εξειδικευμένο προσωπικό.
– Μην εμποδίζετε και μην παρεμβαίνετε στο έργο του εξειδικευμένου προσωπικού και κυρίως μην αναγκάσετε τον γιατρό ν’ ασχολείται μαζί σας την ώρα εκείνη.
– Αν αισθανθείτε άσχημα, είναι καλύτερα να βγείτε αμέσως από την αίθουσα τοκετού.
Επιστροφή στο σπίτι
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα! Η στιγμή, που ένα καινούργιομωρό μπαίνει στην οικογένεια γίνεται η αφορμή ν’ αλλάξουν ριζικά πολλές από τις παλιές συνήθειες της οικογένειας, πρακτικές και συναισθηματικές. Το νεογέννητο «απαιτεί» την αποκλειστικότητα της μητέρας του και αυτό είναι ένα σημείο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Γιατί όταν στην ψυχή του πατέρα δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση ότι υπάρχει μια διεκδίκηση της γυναίκας του από έναν καινούργιο και πολύ δυνατό «αντίπαλο», τότε χάνεται όλη η μαγεία και η ομορφιά του ρόλου της πατρότητας. Και κατ’ επέκταση δημιουργεί και προβλήματα στην συμπεριφορά του. Εδώ ο σύζυγος πατέρας δεν ζηλεύει το παιδί του, αλλά διεκδικεί το ενδιαφέρον και τις εκδηλώσεις αγάπης, που κάθε μέρα χάνει από την σύζυγό του. Σε τέτοιες καταστάσεις η καλή και ουσιαστική επικοινωνία του ζευγαριού θα παίξει καθοριστικό ρόλο, πριν το σύμπλεγμα «μητέρα- πατέρας-παιδί» υποστεί κλονισμό.
Από την άλλη, η καθημερινή φροντίδα του παιδιού, όπως το τάισμα, το άλλαγμα, το πλύσιμο και το νανούρισμα συμπεριλαμβάνονται στο ρόλο του πατέρα. Γιατί, μέσα από αυτές τις διαδικασίες του δίνεται η ευκαιρία, τις πρώτες μέρες να καλλιεργήσει μια πιο ουσιαστική, ενστικτώδη επικοινωνία με το νεογέννητο και να χτίσει γέφυρες αγάπης που τον συνδέουν με το παιδί του.
Και φυσικά η ενασχόλησή του με τις καθημερινές φροντίδες του παιδιού είναι μεγάλη ανακούφιση για την μητέρα.. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πρώτες μέρες μετά τον τοκετό και η περίοδος του θηλασμού είναι οι πιο κοπιαστικές και δύσκολες για την γυναίκα. Πώς μπορεί, λοιπόν να υποστηρίξει ψυχολογικά την γυναίκα του σε αυτές τις κρίσιμες καμπές της κοινής τους ζωής;
Φροντίστε να δείξετε τον…
– θαυμασμό σας για την ιερή αυτή διαδικασίας της ζωής.
– θαυμασμό για την αντοχή της
– θαυμασμό για την θηλυκότητα και την ομορφιά της
– θαυμασμό για το γεγονός ότι θυμήθηκε να σας ρωτήσει «τι κάνετε;» μετά την 3ωρη περιγραφή του πως αισθάνθηκε όταν κλώτσησε το μωρό στην κοιλιά της.
Τέλος, η συμπεριφορά και η παρουσία του πατέρα δεν επιδρά μόνο στην μητέρα, επηρεάζει και το παιδί, από την στιγμή της σύλληψής του και μετά. Η σχέση γονέων – βρέφους είναι μια δυναμική τριάδα, που το κάθε μέλος συμβάλλει και ενισχύει την συμπεριφορά του άλλου με θετικό ή αρνητικό τρόπο. Στην πραγματικότητα ο πατέρας είναι εκείνος προς τον οποίο αργότερα το παιδί θα μπορεί να μεταφέρει τις ανάγκες εξάρτησής του και την ανάγκη του για αγάπη και στοργή. Ουσιαστικά τρία είναι τα βασικά σημεία της επίδρασης του πατέρα στην εξέλιξη του παιδιού:
– Η διαδικασία κατά την οποία το παιδί προσπαθεί να φτιάξει το «εγώ» σύμφωνα με εκείνα που παίρνει ως πρότυπο.
– Το άγχος που μπορεί να αποκτήσει το παιδί, γιατί η πατρική αποστέρησης είναι δυνατόν να αποβεί η κύρια αιτία άγχους του.
– Οι διαταραχές της συμπεριφοράς που μπορεί να παρουσιάσει ένα παιδί, όπως είναι η αντικοινωνική συμπεριφορά, κλπ.
Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος) και της κας Βάσως Μακαρόνη (ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος)
