Την Παρασκευή εγκαινιάζεται το ανάκτορο του Φιλίππου B' - Η εξαιρετική σημασία του, ένα παγκόσμιο σύμβολο (photos)

Aυτή την Κυριακή, ανήμερα του Αϊ-Γιάννη, παραδίδεται στο κοινό, μετά από τουλάχιστον 15 χρόνια εργασιών, αναστηλωμένο το ένδοξο ανάκτορο του Φιλίππου B’ στις Αιγές. Αναστημένο, το παγκόσμιο σύμβολο της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας, εκεί όπου στέφθηκε βασιλιάς ο Αλέξανδρος, ως παγκόσμιο σημείο αναφοράς.

Σπάνια έχουμε την ευκαιρία στη χώρα μας να γινόμαστε δέκτες τέτοιας συγκίνησης, μεγαλείου, δέους. Σπάνια έχουμε και την ευκαιρία, είναι η αλήθεια, να διαθέτουμε τόσο αποφασισμένους, κατηρτισμένους, άοκνους και οραματιστές επιστήμονες σε θέσεις-κλειδιά που κινούν ουρανό και γη -αρχαία γη- για να καταφέρουν αυτό που ονειρεύονται. Χάρη στην αρχαιολόγο Αγγελική Κοτταρίδη και διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, η Ελλάδα, ο κόσμος αποκτούν ένα μνημείο εμβληματικό: το ανάκτορο του Φιλίππου B’, στις Αιγές.

Ο Δημήτρης Αθανασούλης, έφορος αρχαιοτήτων Κυκλάδων (στον οποίο επίσης εμείς και η Ελλάδα του μέλλοντος οφείλουμε πολλά για την προσφορά του), σε ανάρτησή του στο Facebook περιγράφει με τον πιο ιδανικό τρόπο την εμπειρία που θα ζήσουμε από τις 7 Ιανουαρίου: «Με την ολόφρεσκη αναστήλωση του ανακτόρου που θαυμάζουμε, προσφέρεται στον επισκέπτη η μοναδική εμπειρία της περιήγησης σε ένα εντυπωσιακό δημόσιο κτήριο, ενταγμένο στο αλώβητο μακεδονικό τοπίο. Ο εμβληματικός χαρακτήρας του μνημείου και η πρωτοποριακή του σύνθεση προβάλλουν μια συνεκδοχική μαρτυρία της σημασίας των Αιγών ως πολιτικού και καλλιτεχνικού κέντρου της κλασικής αρχαιότητας. Από την άλλη, η ανάδειξή του ως αρχετυπικού προτύπου για τον αναδυόμενο Ελληνιστικό Κόσμο υποστηρίζει ευθέως τον σχεδιασμό της Αγγελικής να προβληθεί ο ρόλος των Αιγών ως της μήτρας της Ελληνιστικής Οικουμένης.

Το θεματικό μουσείο των θησαυρών, μέσα στο κέλυφος που αναπαράγει τον τύμβο των Βασιλικών Τάφων, εξακολουθεί να αποτελεί το κεντρικό έκθεμα των Αιγών. Η κατά χώραν έκθεση αυτών των μοναδικών θησαυρών που οραματίστηκε και υλοποίησε η Κοτταρίδη παραμένει, δεκαετίες μετά την ολοκλήρωσή της, μακράν η κορυφαία στιγμή μουσειακής σύνθεσης όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αναγνωρίζοντας ότι η περιήγηση στο ανάκτορο και η έκθεση των Βασιλικών Τάφων είναι απολύτως μοναδικές ως εμπειρίες, στο κεντρικό μουσείο η Αγγελική σχεδίασε μια έκθεση που δεν επιχειρεί να τις ανταγωνιστεί. Αντίθετα, η νέα μουσειακή υποδομή σχεδιάστηκε για να λειτουργήσει συμπληρωματικά».

Οι πρώτες φωτογραφίες του χώρου είναι καθηλωτικές. Το έργο της αναστήλωσης του ανακτόρου ξεκίνησε το 2007. Η χρονολόγηση του μνημείου τοποθετείται περί τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Η αντίστροφη μέτρηση για την εμπειρία που θα ζήσουμε άρχισε από τον Δεκέμβρη, με την ψυχή του εγχειρήματος, Αγγελική Κοτταρίδη, να περιγράφει στον λογαριασμό της στο Facebook: «Το έχτισε ο Φίλιππος για να ορίσει την εικόνα του νέου κόσμου. Αυτές οι κολόνες άκουσαν τους Μακεδόνες να χτυπούν θριαμβικά με τα δόρατα τις ασπίδες, ανακηρύσσοντας βασιλιά τον Αλέξανδρο. Οι Ρωμαίοι του Μέτελλου το έκαψαν και το ρήμαξαν. Το τιμώρησαν να χαθεί στη λήθη μαζί με τις Αιγές. Αναστήθηκε!».

Η πρόσοψη έχει δύο στοές, η μία με 10 και η άλλοι με 11 κίονες, δωρικούς στο ισόγειο και ιωνικούς αμφιπεσσοκίονες στον όροφο. «Είναι οι πρώτες διώροφες ελληνικές στοές που γνωρίζουμε» σημειώνει η Αγγελική Κοτταρίδη στο κείμενό της «Το “βασίλειον” καθίδρυμα των Αιγών: Μορφές και λειτουργίες ενός εμβληματικού δημοσίου κτιρίου». «Ανάμεσά τους, προβάλλοντας ελαφρά το μνημειώδες πρόπυλο με δύο ραδινούς ιωνικούς αμφιπεσσοκίονες εν παραστάσι και μια πρωτοποριακή σειρά λίθινων ψευδοπαραθύρων στον όροφο, επιστέφεται από το χαρακτηριστικό αέτωμα και υποβάλλει την αίσθηση του ιερού (εικ. 2). Ακολουθεί ένα τεράστιων, για τα δεδομένα της εποχής, διαστάσεων (περ. 4.000 τ.μ.) περιστύλιο, που με 16×16 δωρικούς κίονες εικονοποιεί τη γεωμετρική και αριθμητική έννοια του τετραγώνου, απολύτως οργανικά και συγχρόνως αυστηρά γεωμετρικά ενταγμένο σε ένα σύστημα χώρων που το περιβάλλουν κανονικά από όλες τις πλευρές. Πίσω του βρίσκεται ένα δεύτερο μικρότερο περιστύλιο με εμβαδόν ίσο ακριβώς με τον αύλειο χώρο του πρώτου».

Η Αγγελική Κοτταρίδη ορίζει ως επαναστατικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική του κτιρίου το ότι είναι από τα πρώτα περιστύλια. «Το μόνο περιστύλιο που μπορεί με σχετική βεβαιότητα να χρονολογηθεί πριν το ανάκτορο των Αιγών είναι το Πομπείο της Αθήνας». Τέσσερα στρέμματα καλύπτει το περιστύλιο με τους 16×16 κίονες και μπορεί να συγκεντρώσει εκεί ως 8.000 ανθρώπους – ο αριθμός αυτός φανερώνει ότι ήταν τόπος συγκέντρωσης και συνέλευσης των «εν όπλοις» Μακεδόνων. Το έργο έχει προϋπολογισμό 20 εκατομμύρια ευρώ.