Φτωχότεροι: "Έφυγε" ο σπουδαίος ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος - Ποίηση, εικόνες & μηνύματα αποχαιρετισμού

«και τι δεν κάνατε για να με θάψετε όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος»...

Από Politis Online Δημοσιεύτηκε στις 12 Αυγούστου 2020

Ο πολιτισμός, η ποίηση, η λογοτεχνία, η Ελλάδα, όλοι μας φτωχότεροι από το απόγευμα της Τρίτης 11 Αυγούστου 2020, καθώς ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος,έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών.

Αντισυμβατικός και υπέροχος, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (το πραγματικό του όνομα ήταν Κωνσταντίνος Δημητριάδης) υπήρξε εκτός από ποιητής διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, ερευνητής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός, ενώ έργα του έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες.

Τα τελευταία χρόνια, ο ποιητής εκείνων που δεν χωρούσαν πουθενά, ήταν καταβεβλημένος από τις αλλεπάλληλες, περιπέτειες της υγείας του. «Δεν θέλω και πολύ τις αυτοβιογραφίες» έλεγε, «γιατί μου δίνουν την εντύπωση ότι ξόφλησα κι ότι δεν έχω πια να κάνω τίποτα άλλο παρά να βυθίζομαι στις αναμνήσεις…».

Έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος ...

Ποιος ήταν

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, γιος προσφύγων από την Ανατολική Θράκη και είχε σπουδάσει Κλασικές Σπουδών στο ΑΠΘ. Είχε εργαστεί ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 έως το 1965 και στη συνέχεια ως επιμελητής εκδόσεων.

Το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό Διαγώνιος, που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις και τον εκδοτικό οίκο Εκδόσεις Διαγωνίου. Εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκε ο λεγόμενος «κύκλος των λογοτεχνών της Διαγωνίου».

Το προσωπικό ποιητικό του ύφος διακρινόταν και από τις επιρροές που είχε από τον Κ.Π.Καβάφη και τον Τ. Σ. Έλιοτ, ειδικά στην πρώτη ποιητική συλλογή του, «Εποχή των ισχνών αγελάδων», 1950.

Στα επόμενα έργα του, ξεκαθαρίζει το κυρίαρχο θέμα της ποίησής του: η εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγεί στην ταπείνωση και στη μοναξιά, αλλά σταδιακά τα έργα του αποκτούν και κοινωνική οπτική.

Όπως επισημαίνει η Εφημερίδα των Συντακτών, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, κυνηγήθηκε πολύ από το κοινωνικό κατεστημένο της εποχής όπως, για παράδειγμα, όταν κόντεψε να συλληφθεί από τη χούντα λόγω της άρνησης του να παραλάβει σχετικό βραβείο για ένα πεζό του έργο τον «Χιλιαστή».

Το 2011 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, αλλά αρνήθηκε να το παραλάβει παραπέμποντας στο κείμενό του «Εναντίον» από το 1979 όπου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης απ’ όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο “ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων”, που μας άφησαν οι αρχαίοι».

Τον Ιούνιο του 2011 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τμήμα Φιλολογίας.

Η κηδεία του θα γίνει την Πέμπτη το πρωί στο Κοιμητήριο Αναστάσεων Του Κυρίου στη Θεσσαλονίκη

Τι είχε πει στις σπάνιες συνεντεύξεις του

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, είχε γενέθλια στις 21 Μαρτίου, ανήμερα της παγκόσμιας μέρας της ποίησης, και σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση;», απάντησε:

«Ακανθώδες το ερώτημα και δε νομίζω να δύναται κανείς να δώσει τη σωστή απάντηση. Ίσως, θα μπορούσα να πω ότι δίνει έκφραση στην ψυχική ανάγκη μιας μερίδας ανθρώπων που λέγονται ποιητές. Ίσως και σε ορισμένους από τους αναγνώστες τους. Είναι απίθανο μυστήριο αυτό της ποίησης… Εμένα, πάντα μου άρεσαν- μου αρέσουν πολύ, οι λέξεις… Δεν μπορώ όμως να διεισδύσω σ’ αυτό το μυστήριο που λέγεται ποίηση… Μπορεί όμως η ποίηση να αναστείλει πολέμους, να δώσει λύση σ’ αυτή την κρίση που βιώνουμε; Δε νομίζω…».

Είπε και έγραψε -μεταξύ πολλών άλλων:

*Το ρεμπέτικο είναι η πολιτιστική αξία του ελληνισμού. Σ’ ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει σύγχρονο λαϊκό τραγούδι.. Μόνο στην Πορτογαλία τα φάντος και στην Ελλάδα το ρεμπέτικο είναι οι τελευταίες εστίες του…

*«Εγώ; Από νταλκά τραγουδάω».

*«Είναι αλήθεια. Μιλώ συχνά αθυρόστομα. Έβρισα πολλούς ανθρώπους , τους σχολίασα αρνητικά. Κινδύνεψα να συρθώ και σε δικαστήρια για αυτά που είπα. Ας είναι. Δεν μου βγήκε σε κακό… Δεν μετανιώνω».

*«Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας/ είναι πολύ ζαχαρωμένα/ ταιριάζουν σε σοκολατόπαιδα/ μα δεν ταιριάζουνε σε μένα/ Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας/ ποτέ δε λένε την αλήθεια/ ο κόσμος υποφέρει και πεινά / κι εσείς τα ίδια παραμύθια…».

Εναντίον…

«Είμαι εναντίον των χρηματικών επιχορηγήσεων. Σιχαίνομαι τους φτωχοπρόδρομους που απλώνουν το χέρι τους για παραδάκι. Οι χορηγίες μεγαλώνουν την μανία μας για διακρίσεις και τη δίψα μας για λεφτά· ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.

[…] Είμαι εναντίον των εφημερίδων. Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, προβάλλουν ημετέρους, αποσιωπούν τους απροσκύνητους. Όλα τα μαγειρεύουν, όπως αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες -όλες το ίδιο σκ@τό.

Είμαι εναντίον των κλικών. Προωθούν τους δικούς τους· τους άλλους, όλους τους θάβουν. Όποιοι δεν τους παραδέχονται, καρατομούνται. Κυριαρχούν οι γλύφτηδες και οι τζουτζέδες. Δεν έχω καμμιά αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει στα σκουπίδια».

Με αυτό τον τρόπο απάντησε ο Θεσσαλονικιός ποιητής, Ντίνος Χριστιανόπουλος στη διάκρισή του με το μεγάλο βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού, παραπέμποντας σε παλιότερο κείμενό του (1979) με τον τίτλο «Εναντίον».

Οι ποιητικές συλλογές του

Εποχή των ισχνών αγελάδων. Θεσσαλονίκη, Κοχλίας, 1950
Ξένα γόνατα · Ποιήματα 1950-1955. Θεσσαλονίκη, 1957
Ανυπεράσπιστος καϋμός · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1960
Ποιήματα 1949-1960. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1962
Το κορμί και το σαράκι · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
Ποιήματα 1949-1964. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
Προάστια · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1969
Το κορμί και το μεράκι · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1970 • Ποιήματα 1949-1970. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1974
Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1975
Ιστορίες του γλυκού νερού . Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1980
Το αιώνιο παράπονο · Ποιήματα και τραγούδια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981
Νέα ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981 (και σε δεύτερη έκδοση με τίτλο Νεκρή πιάτσα· Πεζά Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984)
Δώδεκα τραγούδια εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαΐδη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984
Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1986 (δεύτερη έκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998)
Νεκρή πιάτσα· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
Το κορμί και το σαράκι · Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
Η πιο βαθιά πληγή. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1998
Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004
Πεζά ποιήματα. Θεσσαλονική, Ιανός, 2004
Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004
Παράξενο, πού βρίσκει το κουράγιο κι ανθίζει. Λευκωσία, Αιγαίον, 2011

Μια άλλη άποψη, ενός «μη διανοούμενου», για το βιβλίο της Σωτηρίας ...

Ο πολιτικός κόσμος για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο

Κυριάκος Μητσοτάκης

«Η Ελλάδα έχασε έναν από τους μεγάλους ποιητές της και η Θεσσαλονίκη την πιο αιρετική και γοητευτική φωνή της» αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε ανάρτησή του.

«Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αφήνει τεράστιο έργο, αλλά δεν θέλησε τιμές και βραβεία. Γι’ αυτό του αρμόζει ένας λιτός αποχαιρετισμός. Γεμάτος όμως, από τη συγκίνηση όλων μας», καταλήγει.

Λίνα Μενδώνη, υπουργός Πολιτισμού

Συλλυπητήριο μήνυμα για την απώλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου απέστειλε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

«Η Ελλάδα έχασε σήμερα έναν από τους πιο σπουδαίους ποιητές της Σχολής της Θεσσαλονίκης, όμως ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έγραψε και διηγήματα και δοκίμια και μεταφράσεις και βιβλιοκριτικές. Πιστός σε όλη του τη ζωή στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη, υπήρξε ένας ιδιαίτερος, ένας ξεχωριστός άνθρωπος, ένας χαρισματικός δημιουργός. Η ζωή του στάθηκε έμπνευση στο έργο του και στον δημόσιο απενοχοποιημένο λόγο του. Έπλεξε αριστοτεχνικά τη λαϊκή, καθημερινή έκφραση με την ποίηση. Συνέδεσε τον ερωτισμό που αποπνέουν τα ποιήματά του, με την αγάπη του για το ρεμπέτικο, με τις γάτες που θαύμαζε τη μυστική ζωή τους. Ο λόγος του ήταν κοφτός και κοφτερός, γνώρισμα ενός ανθρώπου που δεν φοβάται να είναι την ίδια στιγμή ευαίσθητος και σαρκαστικός».

Μεταξύ άλλων τονίζει ότι «η σημαντικότερη διάκριση για τον Χριστιανόπουλο είναι η καθολική αναγνώριση του έργου του και η απήχησή του στις νέες γενιές, τώρα και στο μέλλον. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του και στους πολλούς φίλους του».

Αλέξης Τσίπρας: Το έργο του θα συντροφεύει όλους όσοι αρνούνται τον κομφορμισμό

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος «έδωσε με γενναιότητα, συχνά και με προκλήσεις, τις δικές του μάχες κατά της καθημερινής «σκαρταδούρας», για τη δική του αξιοπρέπεια, αλλά και για την αξιοπρέπεια όλων μας», όπως σημειώνει στο μήνυμά του ο Αλέξης Τσίπρας, εκφράζοντας την θλίψη του, για τον θάνατο του μεγάλου ποιητή.

«Η Θεσσαλονίκη της ευαισθησίας, η Ελλάδα του πνεύματος, έχασαν σήμερα έναν φωτεινό συγγραφέα, ποιητή και άνθρωπο. Με τη ζωή και το έργο του ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έδωσε με γενναιότητα, συχνά και με προκλήσεις, τις δικές του μάχες κατά της καθημερινής «σκαρταδούρας», για τη δική του αξιοπρέπεια, αλλά και για την αξιοπρέπεια όλων μας. Το έργο του θα συντροφεύει όσους αρνούνται τον κομφορμισμό κάθε είδους. Καλό του ταξίδι», ανέφερε το συλλυπητήριο μήνυμα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.

ΣΥΡΙΖΑ

Το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή τον θάνατο του Ντίνου Χριστιανόπουλου, εξέδωσε την εξής ανακοίνωση:

«Αποχαιρετούμε σήμερα με θλίψη τον ποιητή Ντίνο Χριστιανόπουλο.

Η ζωή του Ντίνου Χριστιανόπουλου καθορίστηκε από τα βιώματα της λαϊκής Θεσσαλονίκης, της ανέχειας στα χρόνια της κατοχής, του ασφυκτικού διανοητικού κλίματος της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης.

Ο λόγος και η στάση του εξέφρασε μια διαρκή ανυπακοή σε κάθε λογής κομφορμισμό και την ίδια στιγμή έναν διαρκή διάλογο ανάμεσα στη λαϊκότητα, την ποιητική και την ανεξαρτησία.

Τιμούμε τον ποιητή που μίλησε για την ομοφυλοφιλία όταν αυτή θεωρούνταν αμάρτημα, τιμούμε τον ποιητή που με τη “Διαγώνιο” δημιούργησε μία νησίδα ελευθερίας, δημιουργίας και αναζήτησης σε δύσβατες εποχές, τιμούμε τον άνθρωπο που νοιάστηκε και μίλησε για τους κατατρεγμένους.

Απευθύνουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους του».

Κίνημα Αλλαγής

Στην ανακοίνωση του Τομέα Πολιτισμού του Κινήματος Αλλαγής αναφέρονται τα εξής:

«Έφυγε σήμερα από την ζωή ο Ντίνος Χριστιανόπουλος.

»Ένας ποιητής της ειλικρίνειας. Ένας ποιητής της απόλυτης έκθεσης. Ένας ποιητής που έβγαζε μέσα από τον σκληρό κυνισμό του, μια χωρίς προηγούμενο ευαισθησία, φέρνοντας την ποίηση μέσα στα σκοτάδια της ανθρώπινης ύπαρξης που σπάνια φωτίζεται με τόση τόλμη.

»Αποχαιρετούμε τον Ντίνο Χριστιανόπουλο με συγκίνηση.

»Αποχαιρετούμε έναν άνθρωπο που έκανε ποίηση τη δύσκολη ζωή του, έναν άνθρωπο που έκανε ποίηση τον δύσκολο εαυτό του.

»Ντίνο Χριστιανόπουλε σε ευχαριστούμε».

ΚΚΕ

Τα συλλυπητήριά του στους οικείους του εκφράζει και το Τμήμα Πολιτισμού της Κ.Ε. του ΚΚΕ.

Στην ανακοίνωσή του τονίζει:

«“Έφυγε”, σήμερα, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, σε ηλικία 89 χρόνων. Διακρίθηκε ως ποιητής, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός».

Κωνσταντίνος Ζέρβας, δήμαρχος Θεσσαλονίκης

«Εμβληματικό ποιητή της γενιάς του και χαρακτηριστική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης», χαρακτηρίζει τον Ντίνο Χριστιανόπουλο ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, στο δικό του μήνυμα.

«Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αγάπησε την πόλη μας όσο λίγοι. Επέλεξε να περάσει σ’ αυτήν όλη του τη ζωή, παρά τις κατά καιρούς σειρήνες, καθώς η φήμη του έφτασε σε όλη την Ελλάδα τόσο μέσα από το έργο του όσο και μέσα από τον συχνά τολμηρό δημόσιο λόγο του. Η Μικρή Πινακοθήκη “Διαγώνιος”, δημιούργημα δικό του, αποτέλεσε το βήμα για πολλούς νέους καλλιτέχνες της εποχής, οι οποίοι έγραψαν τη δική τους ιστορία στα εικαστικά και στη λογοτεχνία. Συνεπής μελετητής και βαθύς γνώστης της ιστορίας και της λογοτεχνίας της Θεσσαλονίκης, άφησε εποχή προσεγγίζοντας τα τραγούδια του Β. Τσιτσάνη με τον δικό του τρόπο. Θα τον θυμόμαστε πάντα μέσα από το έργο του», τονίζει.

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης αναφέρει επίσης, πως η κηδεία του ποιητή, που έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη, «θα τελεστεί δημοτική δαπάνη».