Ολοκληρώθηκε λίγο πριν από τις 3 το μεσημέρι της Τρίτης ο 62ος γύρος διερευνητικών επαφών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, που έλαβε χώρα στην Αθήνα, την ώρα που η Άγκυρα κλιμακώνει την ένταση με διακοίνωση σε Ελλάδα, Ισραήλ και Ε.Ε.
Εν όψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 25-26 Μαρτίου, κατά την οποία ο ύπατος εκπρόσωπός της Ζοζέπ Μπορέλ θα υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ και Τουρκίας, καθώς και σχετικά μέσα και επιλογές, οι δύο αντιπροσωπείες συνανήθηκαν το πρωί προκειμένου να συνεχίσουν τις διερευνητικές επαφές.
Ειδικότερα, έπιασαν το νήμα των συνομιλιών ως αφέθηκαν κατά τον 61ο γύρο, που διεξήχθη στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να διερευνήσουν σημεία σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Ο πρέσβης Παύλος Αποστολίδης ήταν ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας, ενώ της τουρκικής ο υφυπουργός Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ.
Σημειώνεται ότι αυτή τη φορά δεν συμμετείχε ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας και πολύ στενός συνεργάτης του Ερντογάν Ιμπραχίμ Καλίν, όπως είχε κάνει αναπάντεχα στις συζητήσεις της Κωνσταντινούπολης στις 25 Ιανουαρίου, προσδίδοντάς τους τότε αυξημένο πολιτικό συμβολισμό.
Την Τετάρτη θα λάβουν χώρα διαβουλεύσεις μεταξύ του κ. Ονάλ και του γενικού γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, Θεμιστοκλή Δεμίρη, στο πλαίσιο του λεγόμενου πολιτικού διαλόγου.
Στις διερευνητικές επαφές δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών
Η ελληνική πλευρά προσήλθε, όπως έχει διαμηνύσει στις διερευνητικές επαφές με αυτοπεποίθηση, «καλή τη πίστει», «μηδενική αφέλεια», πνεύμα συνεργασίας, εποικοδομητική διάθεση. Εξάλλου, επανειλημμένως έχει καταστήσει σαφές πως οι επαφές ήταν και παραμένουν διερευνητικές και σημειώνει πως είναι ένας άτυπος μη δεσμευτικός δίαυλος συζήτησης ανάμεσα στις δύο χώρες.
Επίσης, έχει ξεκαθαρίσει ότι στις διερευνητικές επαφές δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και πως η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία.
Εξίσου, έχει διαμηνύσει πως η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων της αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας μας και ότι διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασής τους στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Επισημαίνεται πως η θέση της Ελλάδας είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Περαιτέρω, η Αθήνα έχει υπογραμμίσει πως η συμπεριφορά της Τουρκίας, εν γένει, έναντι της Ελλάδας και άλλων κρατών-μελών αφορά το σύνολο της ΕΕ και των ευρωτουρκικών σχέσεων και θα εξεταστεί συνολικά στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 25-26 Μαρτίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει την ανάγκη η ευρωπαϊκή έκθεση που θα υποβληθεί από τους θεσμούς για την Τουρκία να είναι ισορροπημένη: «Πρέπει να έχει προτάσεις τόσο για θετική ατζέντα όσο και για προοπτική λήψης περιοριστικών μέτρων, στην περίπτωση που η γειτονική Τουρκία μπει ξανά στον πειρασμό να έχει παραβατική συμπεριφορά».
Η τουρκική πλευρά
Κατά την τουρκική πλευρά, στην ατζέντα των διερευνητικών επαφών μπαίνουν και άλλα θέματα, όπως ο εναέριος χώρος και η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
Ο 62ος γύρος διεξήχθη λίγες ημέρες μετά τις επικρίσεις του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στην Άγκυρα για την παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου και του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και γενικότερα για τις προκλητικές ενέργειες στις οποίες έχει προβεί το τελευταίο διάστημα εναντίον της χώρας μας.
Επίσης, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας επισήμανε πως παρακολουθεί με πραγματική ανησυχία τον τελευταίο χρόνο τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, έκανε ειδική αναφορά στις τουρκικές διεκδικήσεις και υπογράμμισε πως οι ΗΠΑ πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο, συμβάλλοντας στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή. Υπό αυτό το πρίσμα, είπε, πρέπει να γίνει σεβαστή η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των πλευρών στην Ανατολική Μεσόγειο και ξεκαθάρισε ότι η καταφυγή σε προκλητικές ενέργειες και στη χρήση στρατιωτικών μέσων δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την επίλυση των διαφορών, οι οποίες πρέπει να επιλύονται ειρηνικά και διπλωματικά.
Υπενθυμίζεται πως ο 61ος γύρος διεξήχθη στις 25 Ιανουαρίου, στο ανάκτορο του Ντολμάμπαχτσε στην Κωνσταντινούπολη, έπειτα από μια περίοδο τουρκικών προκλήσεων και παραβιάσεων και μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο, κατά την οποία επισημάνθηκε η «ανάγκη συνεχούς αποκλιμάκωσης ώστε να καταστούν δυνατές η ταχεία επανέναρξη και η ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας».
Η Τουρκία επέδωσε ρηματική διακοίνωση προς την Ελλάδα, το Ισραήλ και Ε.Ε
Ωστόσο, λίγες ώρες την έναρξη του νέου κύκλου συνομιλιών, η Άγκυρα προκαλεί και πάλι. Συγκεκριμένα, επέδωσε ρηματική διακοίνωση προς την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την οποία απαιτεί να της ζητηθεί η άδεια για δραστηριότητες στην «υφαλοκρηπίδα της» στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με το Anadolu, αφορμή για τη διακοίνωση της Τουρκίας στάθηκε μνημόνιο που υπεγράφη στις 8 Μαρτίου και προβλέπει τη δημιουργία συνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.
Τουρκικές διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, εάν οι καλωδιακές δραστηριότητες απαιτούν μια προκαταρκτική ερευνητική μελέτη, θα πρέπει να ζητηθεί η άδεια της χώρας μας για τη διεξαγωγή αυτών στην υφαλοκρηπίδα μας. Εάν δεν απαιτείται προκαταρκτική εργασία, η χώρα μας πρέπει να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες τοποθέτησης καλωδίων και το εύρος τους σε εύλογο χρονικό διάστημα».
«Το διπλωματικό σημείωμα ανέφερε ότι το δίκτυο διέρχεται από τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας, ανέφεραν οι πηγές», αναφέρει το Anadolu.
Την Τετάρτη, οι πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο γενικών γραμματέων ΥΠΕΞ Ελλάδας – Τουρκίας
Μία ημέρα μετά, την Τετάρτη, θα διεξαχθούν, επιπλέον, στην Αθήνα και οι πολιτικές διαβουλεύσεις Ελλάδας – Τουρκίας, που πραγματοποιούνται σε επίπεδο υπηρεσιακών γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών. Από τη μια πλευρά του τραπεζιού θα καθίσει ο υπηρεσιακός γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, και από την άλλη ο Τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Σεντάτ Ονάλ. Οι τακτικές πολιτικές διαβουλεύσεις έχουν θεσμοθετηθεί μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, στις οποίες συμμετέχουν αντιπροσωπείες των δύο χωρών, με επικεφαλής, από την Ελλάδα, τον υπηρεσιακό γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών και από την Τουρκία, τον υφυπουργό Εξωτερικών.
Οι πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο υπηρεσιακών γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών εντάσσονται στο πλαίσιο της διατήρησης ανοικτών διαύλων επικοινωνίας προς εξασφάλιση της αναγκαίας λειτουργικότητας στις διμερείς σχέσεις με τη γείτονα χώρα. Για την ελληνική πλευρά, οι επαφές με την τουρκική, σε όλα τα επίπεδα, διεξάγονται με βάση το Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα το Δίκαιο της Θάλασσας και με στόχο, πάντα, προς όφελος των δύο λαών, τη σταδιακή εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων, χωρίς καμία υποχώρηση σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Η τελευταία συνάντηση στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιανουαρίου του 2020, στην Άγκυρα, ανάμεσα στον υπηρεσιακό γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Θεμιστοκλή Δεμίρη, και τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, πρέσβη Σεντάτ Ονάλ. Οι συνομιλίες καλύπτουν ζητήματα διμερούς, περιφερειακού και διεθνούς ενδιαφέροντος.