Σύνοδος Κορυφής: Προς νέο προσχέδιο μετά την ελληνική αντίδραση - Διπλωματικό θρίλερ η πρώτη μέρα
Σε διπλωματικό θρίλερ εξελίχθηκε η πρώτη μέρα στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, μετά την άρνηση της Ελλάδας και της Κύπρου να αποδεχθούν το προσχέδιο συμπερασμάτων για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία.
Σύμφωνα με αξιωματούχους, η πρώτη μέρα της Συνόδου έκλεισε με συμφωνία των «27» για «τον τρόπο αντιμετώπισης της Τουρκίας» και το «σχέδιο επιβολής κυρώσεων στη Λευκορωσία», μετά τα γεγονότα στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές.
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ο Σαρλ Μισέλ κατέθεσε το νέο κείμενο (τρίτο) για το προσχέδιο συμπερασμάτων. Το νέο κείμενο βασίζεται στα δύο προηγούμενα και προσθέτει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού», διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις ως το Δεκέμβρη και περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».
Στο τελευταίο σχέδιο συμπερασμάτων οι ηγέτες εξετάζουν νέα διατύπωση για την Τουρκία και την Κύπρο.
Το νέο προτεινόμενο κείμενο προσθέτει ότι «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου» και σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού».
Η νέα διατύπωση σημειώνει ότι «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις, αλλά δεν αναφέρει ρητώς τη λέξη.
Το νέο προσχέδιο καταργεί επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Ένα από τα βασικά αιτήματα της Άγκυρας είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να λάβουν δίκαιο μερίδιο από τυχόν ευρήματα γύρω από το διχοτομημένο νησί.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».
Η Σύνοδος Κορυφής θα συνεχιστεί το πρωί της Παρασκευής, στις 9:30 (ώρα Βρυξελλών), ενώ το μεσημέρι είναι προγραμματισμένη η κοινή συνέντευξη Τύπου των Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για το κλείσιμο των διήμερων εργασιών.
«Είναι γνωστό πως για την τουρκική πλευρά, οποιαδήποτε καταδίκη, οποιαδήποτε αναφορά σε οποιαδήποτε μέτρα και κυρώσεις, οποιαδήποτε εξαίρεση των δικαιωμάτων και της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίσων, είναι εντελώς απαράδεκτα», τόνισε Τούρκος αξιωματούχος στο politico.
Σαρλ Μισέλ: Κρίσιμες οι επόμενες δύο εβδομάδες για τη σχέση με την Τουρκία
Την ευκαιρία να γίνει πολιτικός διάλογος θέλει να δώσει η ΕΕ, τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρείται στις Βρυξέλλες μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, στην οποία επιτεύχθηκε συμφωνία για τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας, ενώ εκφράστηκε η στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Παράλληλα, ο Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Υπάρχει εργαλειοθήκη η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως»
Την αλληλεγγύη της ΕΕ στην Ελλάδα και στην Κύπρο τόνισε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρείται μετά την επίτευξη συμφωνίας για τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας.
«Περιμένουμε από την Τουρκία να απέχει από μονομερείς ενέργειες», υπογράμμισε η φον Ντερ Λάιεν. Ταυτόχρονα, «υπάρχει εργαλειοθήκη η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως», επισήμανε και προσέθεσε ότι «η Τουρκία μπορεί να κερδίσει από την ισχυρή συνεργασία με την ΕΕ».
Το παρασκήνιο που προηγήθηκε
Έκτακτη συνάντηση είχαν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Νίκος Αναστασιάδης, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Εμμανουέλ Μακρόν προκειμένου να εξευρεθεί συμβιβασμός για τη διατύπωση των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, σχετικά με την Τουρκία.
Η Ελλάδα και η Κύπρος απέρριψαν το πρώτο προσχέδιο κρίνοντας το ως μη ικανοποιητικό.
Κατά τη συνάντηση συμφωνήθηκε να παρουσιαστεί ένα νέο προσχέδιο με διορθώσεις.
Εν τω μεταξύ, σε εξέλιξη είναι το δείπνο των 27 ηγετών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με ανάρτηση που έκανε στο twitter ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Διαβουλεύσεις μετά το «μπλόκο» της Αθήνας στο προσχέδιο, συμπερασμάτων της ΕΕ
Οι διαβουλεύσεις ήρθαν μετά το «μπλόκο» της Αθήνας στο προσχέδιο, συμπερασμάτων της ΕΕ που δεν ικανοποιούσε την ελληνική πλευρά. Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, στο πρώτο κείμενο που υπάρχει στο τραπέζι θα πρέπει να υπάρξουν πολλές αλλαγές και προσθήκες.
Προϊδεάζοντας για τη νύχτα-θρίλερ στις Βρυξέλλες, στο δείπνο των ηγετών, η κυβερνητική πηγή ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχει κυκλοφορήσει ένα πρώτο draft των συμπερασμάτων, το οποίο δεν είναι αποδεκτό από εμάς και θέλει ακόμα πολλή δουλειά. Δεν θέλουμε να το δραματοποιήσουμε, θέλουμε όμως να δείξουμε ότι δεν θα δεχτούμε ένα κείμενο όπως είναι και θα δουλέψουμε ώστε να αλλάξει για να αντικατοπτρίζει πληρέστερα και τις θέσεις της Ελλάδος».
Το προσχέδιο συμπερασμάτων έχει προκαλέσει και την αντίδραση του Νίκου Αναστασιάδη, καθώς περιέχει αναφορές που δεν ικανοποίησαν την κυπριακή πλευρά.
«Δάκτυλος» Μέρκελ το draft χωρίς αναφορά στην Τουρκία
Είναι προφανές ότι το draft που δεν περιλαμβάνει αναφορά στην Τουρκία ήταν απόρροια της επιρροής της Γερμανίας, η οποία δεν επιθυμεί κυρώσεις κατά της Αγκυρας. Κάτι που άλλωστε διεφάνη και από τις δηλώσεις της καγκελαρίου Μέρκελ, η οποία, προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής, δήλωσε ότι θέλουμε εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία και τάχθηκε κατά των κυρώσεων.
Η Ανγκελα Μέρκελ φέρεται να μην θέλει να υπάρχει αναφορά για κυρώσεις, επικαλούμενη τη συμφωνία που ανακοινώθηκε νωρίτερα σήμερα για μηχανισμό αποτροπής των εντάσεων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ
Στη σύνοδο μίλησε πρώτη η Ανγκελα Μέρκελ, ως προεδρεύουσα χώρα, ενώ αμέσως μετά τον λόγο πήραν ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Διεκόπη η Σύνοδος Κορυφής για 45 λεπτά
Λόγω της ελληνικής αντίδρασης, η συνεδρίαση διεκόπη στις 20:10 (ώρα Ελλάδος) για 45′, όπως ανακοίνωσε ο ο εκπρόσωπος του Σαρλ Μισέλ, για να μεσολαβήσουν διαβουλεύσεις και ίσως να ξαναγραφεί το προσχέδιο.
Πέτσας: Η Ελλάδα αρνήθηκε διότι το κείμενο δεν ήταν ισορροπημένο
«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ1 για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.
«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο.
Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες: ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας. Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια», τόνισε ο κ. Πέτσας.
Το προσχέδιο της Συνόδου που μπλόκαρε η Αθήνα
«Η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στη Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελής σχέση με την Τουρκία. Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά. Η ΕΕ είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για την προώθηση αυτών των στόχων», αναφέρει το προσχέδιο που «είδε» το ΚΥΠΕ.
«Η ΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και την ανακοίνωση ότι θα συνεχίσουν τις διερευνητικές συνομιλίες τους. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν».
«Ταυτόχρονα, πρέπει να σταματήσουν οι παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από μονομερείς δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, και να αρχίσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου».
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανάληψη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, για την επίτευξη συμφωνίας για την ίδρυση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα. Πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν ζητήματα μετανάστευσης, καθώς και κατανομή εσόδων από πόρους υδρογονανθράκων. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, μετά την επανάληψη (των συζητήσεων), έναν εκπρόσωπο στην αποστολή του ΟΗΕ».
Εφόσον διατηρηθούν εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση ζητημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε:
υποστήριξη και ενθάρρυνση της εμβάθυνσης των άμεσων συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο ·
να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις επαφές μεταξύ ανθρώπων, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχιζόμενη συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, με την υποστήριξη του Προέδρου της Επιτροπής και του Υπάτου Εκπροσώπου να αναπτύξει πρόταση για την αναζωογόνηση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας προς τούτο”.
Τέλος, η Σύνοδος Κορυφής καλεί για μια Πολυμερή Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή της. Λεπτομέρειες όπως η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η διάσκεψη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ζητήματα για τα οποία απαιτείται πολυμερής λύση, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας».