Η αποδοχή από την Αθήνα της συνεργασίας με την Frontex στα σύνορα με την πΓΔΜ και η ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος, εκτός των άλλων προβλέπει και ανάπτυξη επιπλέον δύναμης «άμεσης επέμβασης» της Frontex στο Αιγαίο φαίνεται ότι «κάλμαραν» την ΕΕ και τους υπόλοιπους εταίρους. Έτσι σε ήρεμους τόνους και χωρίς απρόοπτα κινήθηκε η σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε., απομακρύνοντας το ενδεχόμενο απομόνωσης της Ελλάδας εντός της ζώνης Σένγκεν με την επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.
Όπως αναφέρει σε εκτενές του ρεπορτάζ από τις Βρυξέλλες για την Ναυτεμπορική ο Νίκος Μπέλλος, ενδεικτικές ήταν δηλώσεις εταίρων όπως του Γάλλου υπουργού Εσωτερικών Μπερνάρ Κασνέβ, ο οποίος υπογράμμισε ότι «η πραγματική στρατηγική έναντι της Ελλάδας είναι να λάβουμε υπόψη τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στο προσφυγικό και να την βοηθήσουμε να τις ξεπεράσει αντί να την κατηγορούμε».
Εξαιρετικά θετικός ήταν και ο προεδρεύων της συνεδρίασης του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, υπουργός εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, ο οποίος μίλησε για σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλει υπό πολύ δύσκολες συνθήκες η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να διαχειριστεί το κύμα των προσφύγων το οποίο εισέρχεται στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία. Ο κ. Άσελμπορν έκανε έκκληση σε όλες τις χώρες να δεχθούν πρόσφυγες από την Ελλάδα και την Ιταλία. Είναι καιρός να ξεκινήσει η μετεγκατάσταση, πρέπει να γίνει γρήγορα γιατί, όπως είπε, στο προσφυγικό δοκιμάζεται η αλληλεγγύη της Ευρώπης, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.
Επί της ουσίας, το Συμβούλιο αποφάσισε να μην προβεί σε καμία ενέργεια και να ξανασυζητηθεί η κατάσταση στη ζώνη του Σένγκεν τον προσεχή Μάρτιο, ανέφερε ο κ. Άσελμπορν, διευκρινίζοντας ωστόσο και απαντώντας σε σχετικά δημοσιεύματα ότι δεν μπορεί νομικά να συζητηθεί από καμία χώρα να αποχωρήσει από τη συμφωνία του Σένγκεν, και αυτό όπως είπε δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά όλα τα μέλη.
Σύμφωνα με τον κ. Άσελμπορν, η κατάσταση θα συζητηθεί εκ νέου τον Μάρτιο ώστε να διαπιστωθεί αν συντρέχουν οι λόγοι για επιβολή ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα του Σένγκεν πέραν των έξι μηνών. Η ενεργοποίηση του άρθρου 26 της συμφωνίας του Σένγκεν επιτρέπει στα κράτη μέλη υπό προϋποθέσεις να επιβάλλουν ελέγχους στα σύνορά τους μέχρι και δύο χρόνια. Ωστόσο, προς το παρόν όσες χώρες έχουν επιβάλλει ελέγχους μπορούν να τους διατηρήσουν μέχρι έξι μήνες.
Το αίτημα που υπέβαλε η κυβέρνηση για ανθρωπιστική βοήθεια, η συμφωνία με τον Frontex για ανάπτυξη συνοριοφυλάκων στα σύνορα με την ΠΓΔΜ και το αίτημα για αποστολή από το Frontex ένοπλης ομάδας ταχείας επέμβασης στα θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία, άλλαξαν το κλίμα δεδομένου ότι επρόκειτο για υποχρεώσεις που η Αθήνα είχε αναλάβει και δεν είχε υλοποιήσει.
Οι εκκρεμότητες που παραμένουν σε ισχύ είναι βασικά η δημιουργία των πέντε κέντρων καταγραφής προσφύγων (hotspots) στην Ελλάδα, τα οποία θα έπρεπε να τεθούν σε λειτουργία μέχρι τέλος Νοεμβρίου σε νησιά του Αιγαίου. Σήμερα λειτουργεί μόνο ένα στη Λέσβο και αυτό πλημμελώς, ενώ η άλλη εκκρεμότητα έχει σχέση με την καταγραφή και τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων των προσφύγων.