Ελαφρά επιβράδυνση της αποπληθωριστικής διαδικασίας το Φεβρουάριο και μικρή κάμψη του αριθμού των ανέργων δείχνουν οι πρόσφατες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ, υπογραμμίζει στο τελευταίο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεών της η Alpha Bank. Σύμφωνα με τους αναλυτές της τράπεζας: τα βασικά χαρακτηριστικά του οικονομικού περιβάλλοντος που αναδεικνύονται από τις πρόσφατες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ είναι τα ακόλουθα:
Πρώτον η ελαφρά επιβράδυνση της αποπληθωριστικής διαδικασίας τον Φεβρουάριο σε σχέση με τον Ιανουάριο 2015. Ο αποπληθωρισμός στην Ελλάδα, ωστόσο, διατηρείται για περισσότερο χρόνο και σε μεγαλύτερη κλίμακα σε σύγκριση με την Ευρωζώνη, όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 1.
Δεύτερον, η ελαφρά κάμψη του αριθμού των ανέργων – που μειώθηκαν κατά 5,8% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο 2014, ή κατά 76,1 χιλ. άτομα, αποτελεί θετική εξέλιξη αλλά σε καμία περίπτωση δεν επαρκεί για την αποκατάσταση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας και την αντιμετώπιση της κοινωνικής διάστασης του ζητήματος.
Πρόκειται πάντως, για σημαντική βελτίωση, έναντι της μεγάλης αύξησης του αριθμού των ανέργων των προηγούμενων ετών, και ιδιαίτερα της διετίας 2011-2012. Ως εκ τούτου, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 26,0% στο τέλος Δεκεμβρίου 2014 (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), από 27,3% τον Δεκέμβριο 2013 και 26,4% στο τέλος του 2012. Σε μηνιαία βάση, ωστόσο, τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2014 αποκαλύπτουν ένα βαθμό ακαμψίας, καθώς ο αριθμός των ανέργων παρέμεινε περίπου στο επίπεδο του προηγούμενου μήνα.
Πιο αναλυτικά, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο -2,2% τον Φεβρουάριο 2015, από -2,8% τον Ιανουάριο 2015. Σε εμπορευματική βάση, αξίζει να σημειωθεί ότι η επίπτωση από την μείωση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης και της βενζίνης, αντιστοιχεί σε -2,15 π.μ. και καθίσταται ο προσδιοριστικός παράγοντας της εξέλιξής του. Επίσης, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός εμφανίζει την ίδια τάση υποχώρησης του αρνητικού πρόσημου, αφού διαμορφώθηκε στο -1,9%, από -2,8% τον Ιανουάριο 2015, όπως φαίνεται στο γράφημα. Επίσης, ο δομικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ (που δεν επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων και των φρέσκων φρούτων και λαχανικών) διαμορφώθηκε στο -0,5% τον Φεβρουάριο 2015, από -0,8% τον Ιανουάριο 2015.
Η θετική επίδραση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών από την πτώση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης και της βενζίνης, αντισταθμίσθηκε μερικώς από τις ανατιμήσεις που σημειώθηκαν σε άλλες βασικές κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η αύξηση, σε ετήσια βάση, τον Φεβρουάριο 2015 στα νωπά λαχανικά (25,9%), στο ελαιόλαδο (8,2%), στον ηλεκτρισμό (4,9%) και στον κλάδο των μεταφορών (10,6%).
Ο αρνητικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο -0,3% τον Φεβρουάριο 2015, από -0,6% τον Ιανουάριο 2015. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά 49,4%, ανακουφίζοντας τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, ενισχύοντας έτσι την ιδιωτική κατανάλωση. Ωστόσο, όσο οι υπόλοιπες συνιστώσες της ενεργούς ζήτησης, και κυρίως οι επενδύσεις στην Ελλάδα παραμένουν αναιμικές, ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε αρνητικό έδαφος για αρκετό χρονικό διάστημα. Εκτιμάται, ότι θα εισέλθει σταδιακά σε θετικό επίπεδο από τον Σεπτέμβριο 2015.
Η κάμψη που παρατηρείται στο ποσοστό ανεργίας αφορά σε μεγαλύτερο βαθμό τη λεγόμενη κυκλική ανεργία, που είναι ευαίσθητη στις μεταβολές του πραγματικού ΑΕΠ. Πράγματι, από την ανάλυση σε τριμηνιαία βάση, προκύπτει ότι η αύξηση της απασχόλησης, αλλά και η μείωση του αριθμού των ανέργων ξεκίνησε από το δεύτερο τρίμηνο 2014, τρίμηνο δηλαδή, στο οποίο καταγράφηκε και αύξηση του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ. Ειδικότερα, στο τελευταίο τρίμηνο 2014 σημειώθηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 1,6% σε ετήσια βάση, μείωση του αριθμού ανέργων κατά 6,8% και αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,2% αντίστοιχα. Η αύξηση της απασχόλησης ήταν τόσο το αποτέλεσμα της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας όσο και της εφαρμογής προγραμμάτων στήριξης της απασχόλησης.
Ο αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε για τρίτο κατά σειρά μήνα κατά 0,7% σε μηναία βάση τον Δεκέμβριο 2014 (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), αν και σε ετήσια βάση σημειώθηκε αύξηση κατά 0,5%, όπως φαίνεται στο Γράφημα 3. Συνολικά το 2014 σημειώθηκε αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων κατά 0,6%, για πρώτη φορά από το 2008, μετά τη σημαντική πτώση που παρατηρήθηκε το 2011-2012
Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιανουαρίου 2015, το πρωτογενές πλεόνασμα της Κεντρικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα €443 εκατ., έναντι τεθέντος μηνιαίου στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα τον εφετινό Ιανουάριο ύψους € 1,366 δισ. από € 835 εκατ. τον Ιανουάριο 2014. Υπενθυμίζεται ωστόσο, ότι ο στόχος που είχε τεθεί στον Προϋπολογισμό 2015, αφορούσε στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3% του ΑΕΠ. Είναι, εντούτοις, πολύ πιθανό να αναθεωρηθεί προς τα κάτω στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της Κυβέρνησης με τους εταίρους.
Η μεγάλη απόκλιση που εμφανίζεται στον Προϋπολογισμό του Ιανουαρίου 2015 οφείλεται κυρίως στην υστέρηση των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού, τα οποία ήταν κατά €1,0 δισ. μειωμένα έναντι του στόχου, και κατά 21% μειωμένα σε σχέση με τον Ιανουάριο 2014. Όσον αφορά στις κύριες κατηγορίες εσόδων, παρατηρείται σημαντική μείωση σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο 2015 στους φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων (48,9%), στους άμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών (34,2%), και στα έσοδα από ΦΠΑ (16,3%). Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην πολιτική αβεβαιότητα που προέκυψε τον Ιανουάριο 2015 λόγω των εκλογών, και της επακόλουθης χαλάρωσης του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Αντίθετα, σημειώνεται αύξηση στις εισπράξεις από τον φόρο στην περιουσία (5,4%), ποσό που ανήλθε στα €351 εκατ., πολύ κοντά δηλαδή στον στόχο που είχε τεθεί.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού ανήλθαν στα € 3,097 δισ. τον Ιανουάριο 2015 και παρουσιάζονται μειωμένες κατά € 53 εκατ. έναντι του στόχου, ενώ είναι ελαφρά αυξημένες κατά 4,9% σε σχέση με τον Ιανουάριο 2014. Αν συνυπολογισθεί το γεγονός ότι τον Ιανουάριο 2015 κατεβλήθησαν έκτακτα έξοδα € 8 εκατ. για εκλογικές δαπάνες και € 33 εκατ. για επιδοτήσεις γεωργίας, συνάγεται ότι οι πρωτογενείς δαπάνες εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα συγκρατημένες.
Τέλος, ο Προϋπολογισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων εμφανίζεται πλεονασματικός στα € 52 εκατ. τον Ιανουάριο 2015, υψηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί και έναντι ελλείμματος €276 εκατ. τον Ιανουάριο 2014.
Η διαμόρφωση των φορολογικών εσόδων τον Ιανουάριο 2015 δεν είναι ικανοποιητική, ωστόσο, η αναμενόμενη επάνοδος της οικονομίας σε τροχιά ανάκαμψης, εφόσον αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης, σε συνδυασμό με την βελτίωση στην αγορά εργασίας που προαναφέρθηκε, αλλά και τις ευνοϊκές ρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση για την είσπραξη οφειλών, ενδέχεται να καλύψουν την υστέρηση που εμφανίζεται στα δημόσια έσοδα τους πρώτους μήνες του 2015.
Ηλικιακή Δομή της Ανεργίας και Προσδοκίες Νοικοκυριών για την Ανεργία
Σε υψηλό ποσοστό παραμένει η ανεργία των νέων που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 15-24 (Δεκέμβριος 2014: 51,2%), αλλά και 25-34 (Δεκέμβριος 2014: 35%), αν και εμφανίζει σαφή τάση αποκλιμάκωσης.
Η εκτιμώμενη περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας το 2015, οι θετικές προοπτικές για τον τουρισμό, σε συνδυασμό με τα μέτρα που θα υιοθετήσει η κυβέρνηση και στοχεύουν στην καταπολέμηση της ανεργίας, αναμένεται να έχουν θετική επίδραση και στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα, παρατηρείται έντονη εξομάλυνση των δυσμενών προβλέψεων για την πορεία της ανεργίας, σύμφωνα με τον δείκτη πρόβλεψης για την εξέλιξη της ανεργίας τους επόμενους 12 μήνες που αφορούν τα νοικοκυριά και καταρτίζεται από τον ΙΟΒΕ (Φεβρουάριος 2015: 41,7, Ιανουάριος 2015: 15,7).
Ωστόσο, η αβεβαιότητα που προκύπτει το τελευταίο διάστημα όσον αφορά στο πολιτικό σκηνικό, έχει ανακόψει την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας. Συνεπώς, αν δεν αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης, προκειμένου να γίνει επανεκκίνηση μεγάλων επενδυτικών έργων και άρα να αυξηθεί η απασχόληση, δεν αναμένεται μεγάλη πτώση του ποσοστού ανεργίας το 2015, πέρα δηλαδή του 22%.