Στην Ευρώπη μετά από 5 χρόνια ο Σι Τζινπίνγκ - Τι σηματοδοτεί για τις σχέσεις με την ΕΕ η 6ήμερη περιοδεία του Κινέζου προέδρου

Εξαήμερη περιοδεία στην Ευρώπη ξεκινά από σήμερα ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ξεκινώντας τις συναντήσεις του από τον Παρίσι και τον Εμανουέλ Μακρόν, έναν από τους μεγαλύτερους επικριτές της κινεζικής πολιτικής.

Έχουν περάσει πέντε χρόνια από την τελευταία επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη «Γηραιά Ήπειρο». Από τότε, οι συνθήκες τόσο σε επίπεδο παγκοσμίων σχέσεων, όσο και σε επίπεδο διμερών σχέσεων Κίνας – ΕΕ, έχουν αλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η φιλικά προσκείμενη στάση της Κίνας και οι κατηγορίες ότι στηρίζει με υλικά τη Ρωσία, έχουν διαμορφώσει σε μία διαφορετική βάση τις σχέσεις της ασιατικής υπερδύναμης με την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ.

Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Το περιβάλλον της Ευρώπης για την Κίνα έχει μετατραπεί σε -σχεδόν- εχθρικό, παρ’ ότι οι απόψεις των ευρωποαϊκών κρατών διίστανται, ανάλογα -πάντα- και με τα συμφέροντα. Η σύγκρουση για εμπορικούς λόγους, ιδιαίτερα για τις τεχνολογίες της «πράσινης ενέργειας», είναι πιο πιθανή παρά ποτέ, την ίδια στιγμή που στις ΗΠΑ αυξάνεται η ένταση και οι καταγγελίες περί κινεζικής κατασκοπείας, ενόψει των και των εκλογών, με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει το προβάδισμα έναντι του Τζο Μπάιντεν.

Το προηγούμενο διάστημα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε έρευνες για τις ανεμογεννήτριες της Κίνας και την προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού και έκανε έφοδο στα γραφεία της κινεζικής εταιρείας κατασκευής εξοπλισμού ασφαλείας Nuctech στο πλαίσιο έρευνας για επιδοτήσεις. Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο τις τελευταίες ημέρες συνέλαβαν επίσης ή απήγγειλαν κατηγορίες σε τουλάχιστον έξι άτομα για φερόμενη κατασκοπεία και συναφή εγκλήματα που συνδέονται με την Κίνα.

Σχεδόν δεδομένη η εμπορική αντιπαράθεση Κίνας-ΕΕ

Πίσω από αυτές τις εξελίξεις εντείνονται οι διεργασίες που «οδηγούν» σε ένα συμπέρασμα: Ότι η εμπορική αντιπαράθεση ΕΕ και Κίνας είναι σχεδόν δεδομένη.

Οι σχέσεις και οι συναλλαγές του Πεκίνου με τη Μόσχα, με αποκορύφωμα την πρόσφατη υπογραφή συμφωνίας σε στρατιωτικό και εμπορικό επίπεδο μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, ενισχύει ακόμα περισσότερο το χάσμα μεταξύ ΕΕ και Κίνας και στρέφει με μαθηματική ακρίβεια τον κόσμο προς μία συνολικότερη σύγκρουση συμφερόντων με ανεξέλεγκτες συνέπειες σε όλα τα επίπεδα.

«Η Κίνα θεωρείται ολοένα και περισσότερο ως μια πολύπλευρη απειλή σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αλλά υπάρχουν διχασμοί εντός της Ευρώπης σχετικά με το πόσο γρήγορα και μακριά πρέπει να πάμε για την αντιμετώπιση των ανησυχιών για την Κίνα, τόσο στον οικονομικό όσο και στον τομέα της ασφάλειας», δήλωσε ο Noah Barkin, ανώτερος συνεργάτης στο Γερμανικό Ταμείο Μάρσαλ των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι στάσεις στο 6ήμερο ταξίδι του Σι Τζινπίνγκ

Ο Σι Τζινπίνγκ θα πραγματοποιήσει στάσεις στη Γαλλία, τη Σερβία και την Ουγγαρία. Το Πεκίνο επιθυμεί να περιορίσει τις αντιδράσεις της Ευρώπης στις υποτιθέμενες εμπορικές στρεβλώσεις που εφαρμόζει. Θέλει επίσης να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη δεν θα πλησιάσει περισσότερο τις ΗΠΑ, ειδικά ενόψει των επερχόμενων εκλογών στις ΗΠΑ και των αποτελεσμάτων τους που μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα (βλέπε εκλογή Τραμπ).

Εκτιμάται ότι ο Σι Τζινπίνγκ δεν είναι διατεθειμένος να ικανοποιήσει τα αιτήματα των Ευρωπαίων, καθώς ακολουθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο και μία συγκεκριμένη εξωτερική πολιτική. Το 6ήμρο ταξίδι του θα μπορούσε αντ ‘αυτού να χρησιμεύσει ώστε να υπογραμμιστούν οι διαφορές – όχι μόνο μεταξύ Ευρώπης και Κίνας – αλλά ιδιαίτερα των κρατών εντός της Ευρώπης που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υπέρ της Κίνας, λένε οι αναλυτές.

Σκληρό πόκερ με τον Εμανουέλ Μακρόν

Η πρώτη στάση του Κινέζου προέδρου είναι στο Παρίσι, όπου θα συναντηθεί με τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν. Ο Κινέζος ηγέτης πρόκειται να συναντηθεί τη Δευτέρα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.

Στις συναντήσεις του, ο Σι Τζινπίνγκ σκοπεύει να δώσει το μήνυμα ότι οι αιτιάσεις κατά της Κίνας είναι επικίνδυνες για την Ευρώπη, απορρίπτοντας τις ευρωπαϊκές ανησυχίες για την υποτιθέμενη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και τις επιδοτήσεις της Κίνας. Αντ’ αυτού θα τονίσει τον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προσπάθειες για τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η στάση του Σι Τζινπίνγκ δεν θα διαφοροποιηθεί σε σχέση με την τελευταία συνάντηση που είχε στο Πεκίνο με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Τότε, μάλιστα, Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν κατηγορήσει τον Σολτς για την ήπια στάση που είχε επιδείξει απέναντι στον Κινέζο πρόεδρο.

Η Φον ντερ Λάιεν αναζητεί τρόπους να αντιμετωπίσει τις εμπορικές στρεβλώσεις πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές της ΕΕ τον Ιούνιο, λένε οι παρατηρητές.

Καθοριστική θεωρείται η συνάντηση του Σι Τζινπίνγκ με τον Εμανουέλ Μακρόν. «Η Γαλλία έχει χτίσει αυτή τη φήμη ότι είναι ένας αρκετά ανεξάρτητος παράγοντας στην ΕΕ και πρόθυμος να δημιουργήσει χώρο με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Chong Ja Ian, αναπληρωτής καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης. «Ο Σι μπορεί να θέλει να εργαστεί με τον Μακρόν για να δει αν μπορεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη απόσταση της Ευρώπης από τη Βόρεια Αμερική, καθώς και να ενισχύσει τη σχέση του μετη Γαλλία», είπε ο Τσονγκ.

Το ουκρανικό ψηλά στην ατζέντα των επαφών

Ο πόλεμος στην Ουκρανία – ένα κρίσιμο σημείο στις σχέσεις Ευρώπης-Κίνας – αναμένεται επίσης να συμπεριληφθεί ως βασικό θέμα στην ατζέντα των συναντήσεων που θα έχει ο Σι Τζινπίνγκ στην Ευρώπή.

«Ο Πρόεδρος Σι θα εξηγήσει στον πρόεδρο Μακρόν για τις σχέσεις της Κίνας με τη Ρωσία και ότι η Κίνα μπορεί να γίνει μεσολαβητής για να γεφυρώσει τα χάσματα μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας», δήλωσε ο Γουάνγκ Γιουέι, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ρενμίν του Πεκίνου, επισημαίνοντας την επερχόμενη ειρηνευτική σύνοδο κορυφής στην Ελβετία ως πιθανό χώρο για διπλωματική ώθηση της συγκεκριμένης λογικής.

Ωστόσο, οι σχέσεις της Κίνας με τη Ρωσία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια, ενώ και το Πεκίνο δεν έχει επιδείξει τη διάθεση να πλησιάσει τις θέσεις της Δύσης στο ουκρανικό.

Το μεγάλο «αγκάθι» ωστόσο είναι οι εμπορικές πρακτικές. Ο Μακρόν και η Φον ντερ Λάιεν πιθανότατα θα προειδοποιήσουν τον Σι ότι η σχέση τους «κινδυνεύει να επιδεινωθεί περαιτέρω», εάν η Κίνα συνεχίσει να παρέχει αυτά τα αγαθά στην Ουκρανία.

Οι στάσεις σε Σερβία και Ουγγαρία

Οι στάσεις του Σι Τζινπίνγκ στη Σερβία και την Ουγγαρία αναμένεται να λειτουργήσουν ως ένα ισχυρό αντιστάθμισμα στη διαφαινόμενη «σκληρή γραμμή» που θα θελήσουν να επιδείξουν Μακρόν και Φον ντερ Λάιεν. Ο Κινέζος πρόεδρος πιθανότατα θέλει να αναδείξει τις εσωτερικές διχογνωμίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να προκαλέσει νέο γύρο συζητήσεων για την ευρωπαϊκή ενότητα.

«Στο Βελιγράδι και τη Βουδαπέστη, ο Κινέζος πρόεδρος δεν θα χρειαστεί να ακούσει την κριτική που ακούει σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες», τονίζουν διεθνείς αναλυτές. «Οι ηγέτες τους καλωσορίζουν τις κινεζικές επενδύσεις και δεν έχουν πρόβλημα με την εμβάθυνση των δεσμών της Κίνας με τη Ρωσία», προσθέτουν.

Η επίσκεψη του Σι στο Βελιγράδι θα συμπέσει με την εβδομάδα της 25ης επετείου από τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ στην κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι, όταν σκοτώθηκαν τρεις άνθρωποι. Η επίθεση, μέρος μιας ευρύτερης επιχείρησης του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια την άνοιξη του 1999, οδήγησε σε ένα βαθύ ρήγμα του Πεκίνου με το ΝΑΤΟ, ακόμη και όταν οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι ήταν ατύχημα.

Μία πιθανή αναφορά του Σι Τζινπίνγκ στη συγκεκριμένη περίοδο, θα τόνιζε εκ νέου τη μεγάλη απόσταση, έως και εχθρότητα, της Κίνας με το ΝΑΤΟ.

Ο Σι Τζινπίνγκ μπορεί επίσης να επιδιώξει να τονίσει τις κινεζικές επενδύσεις τόσο στο Βελιγράδι όσο και στη Βουδαπέστη σε ένα μήνυμα προς την υπόλοιπη Ευρώπη.

Στην Ουγγαρία, ο Κινέζος πρόεδρος θα προσπαθήσει να εμβαθύνει τη σχέση του με τον ολοένα και πιο αυταρχικό πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, έναν χρήσιμο σύμμαχο -όπως ακτιμάται- για την Κίνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ουγγαρία έχει μπλοκάρει ή επικρίνει τις προσπάθειες της ΕΕ να ζητήσει από την Κίνα να λογοδοτήσει για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η χώρα της Κεντρικής Ευρώπης έχει επίσης αναδειχθεί ως ένας ολοένα και πιο σημαντικός κόμβος παραγωγής στην Ευρώπη για Κινέζους προμηθευτές αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένων κατασκευαστών EV, μια κατάσταση που σύμφωνα με τους αναλυτές θα μπορούσε να βοηθήσει τις κινεζικές εταιρείες να πραγματοποιούν τους ελιγμούς τους γύρω από πιθανούς δασμούς που θέλει να επιβάλει η ΕΕ.

Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, ο Σι Τζινπίνγκ θα ξεκινήσει από διαφορετική βάση το ταξίδι του και θα καταλήξει σε διαφορετική βάση. Δεν θα ήταν υπερβολή, με δεδομένη τη σπανιότητα των επισκέψεων του Κινέζου ηγέτη στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αν εκτιμούσαμε ότι η 6ήμερη περιοδεία, θα καθορίσει τις σχέσεις της Κίνας με την ΕΕ για τα επόμενα χρόνια και πιθανόν τις εξελίξεις στο εμπορικό και επιχειρηματικό επίπεδο.