Σημαντική πρόοδο κατέγραψαν οι πρώτες , εδώ και ένα χρόνο, συνομιλίες ΗΠΑ – Κίνας στο περιορισμό της κυκλοφορίας ναρκωτικών ουσιών στην επικοινωνία υψηλού επιπέδου μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δυο χωρών και της αντιμετώπισης των παγκόσμιων κινδύνων που προέρχονται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνίτης νοημοσύνης. Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ έθεσαν χθες στο Σαν Φρανσίσκο τις βάσεις επανέναρξης του διάλογου Ουάσιγκτον Πεκίνου αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα και τις αγεφύρωτες διαφορές τους, ειδικά για το ζήτημα της Ταϊβάν.
Η συνάντηση φάνηκε να επιτυγχάνει τον αρχικό στόχο του Μπάιντεν να σταθεροποιήσει τη σχέση μεταξύ των δύο υπερδυναμεων ωστόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ συνόψισε την προσέγγισή του ως εξής: “Εμπιστευτείτε, αλλά επαληθεύστε”.
Ήταν αρκούντως αποκαλυπτικό το γεγονός ότι ο αμερικανός πρόεδρος, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη σύνοδο, υποτίθεται γα να εξάρει τα αποτελέσματά της, έκρινε σκόπιμο να πει πως συνεχίζει πάντα να θεωρεί τον κινέζο ομόλογό του «δικτάτορα».
«Είναι δικτάτορας με την έννοια ότι κυβερνά μια χώρα, μια κομμουνιστική χώρα, όπου η μορφή διακυβέρνησης είναι εντελώς διαφορετική από τη δική μας», είπε, επαναλαμβάνοντας τον χαρακτηρισμό που είχε ήδη προκαλέσει αγανακτισμένες αντιδράσεις από πλευράς Πεκίνου.
Η συνάντηση ωστόσο εισέφερε την επανέναρξη των επαφών υψηλού επιπέδου των στρατών των δυο μεγάλων δυνάμεων, που είχαν διακοπεί για πάνω από έναν χρόνο, εξαιτίας της επίσκεψης της τότε προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι στην Ταϊπέι.
Η τετράωρη σύνοδος, σε πολυτελή χώρο κάπου σαράντα χιλιόμετρα από το Σαν Φρανσίσκο, ήταν «εποικοδομητική και παραγωγική», σύμφωνα με τον κ. Μπάιντεν.
Οι ΗΠΑ και η Κίνα συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τη στρατιωτική επικοινωνία υψηλού επιπέδου και να λάβουν μέτρα για τον περιορισμό της παραγωγής φαιντανύλης.
Ο Μπάιντεν επαίνεσε την επανάληψη της στρατιωτικής επικοινωνίας κατά τη διάρκεια μιας σπάνιας συνέντευξης Τύπου, λέγοντας: “Επιστρέψαμε στην άμεση, ανοιχτή, σαφή και άμεση επικοινωνία”.
Ο αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε τις συνομιλίες με τον Σι ως ” από τις πιο εποικοδομητικές και παραγωγικές συζητήσεις που είχαμε”.
Τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Σι κάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες να “μην σχεδιάζουν να καταπιέσουν ή να περιορίσουν την Κίνα”. Προέτρεψε επίσης τις ΗΠΑ να σταματήσουν να εξοπλίζουν την Ταϊβάν και να υποστηρίξουν την “ειρηνική επανένωση” της Κίνας, ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Ο κ. Μπάιντεν είπε ακόμα πως οι δυο άνδρες έχουν πλέον τη δυνατότητα να σηκώσουν το τηλέφωνο και να μιλήσουν «απευθείας και άμεσα» ο ένας με τον άλλο σε περίπτωση που ενσκήψει κρίση.
Καθώς η σύνοδος, προσεκτικά χορογραφημένη ώστε να δώσει εικόνα αποκατάστασης της ηρεμίας στη σχέση –οι δυο ηγέτες για παράδειγμα εμφανίστηκαν για λίγο μπροστά στους φωτογράφους κάνοντας περίπατο σε περιποιημένο κήπο– δεν επέλυσε στην πραγματικότητα κανένα από τα ζητήματα που αποτελούν αγκάθια.
Ταϊβάν
Ο πρόεδρος Σι πάντως συμφώνησε να λάβει, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, «μέτρα για να μειωθεί σημαντικά» η παραγωγή και η διακίνηση φαιντανύλης.
Το πολύ ισχυρό συνθετικό οπιοειδές παράγεται με χημικές ουσίας προερχόμενες κυρίως από την Κίνα και ενοχοποιείται για δεκάδες χιλιάδες θανάτους από υπερβολική δόση στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.
Η ανακοίνωση είναι καλοδεχούμενο νέο για τον πρόεδρο Μπάιντεν, που διεξάγει εκστρατεία για την επανεκλογή του και κατηγορείται σε υψηλούς τόνους από τους Ρεπουμπλικάνους αντιπάλους του πως δεν κάνει αρκετά για να καταπολεμήσει τη διακίνηση ναρκωτικών.
Ακόμη, Ουάσιγκτον και Πεκίνο αποφάσισαν να συζητήσουν για την τεχνητή νοημοσύνη, σχηματίζοντας κοινή ομάδα ειδικών.
Ο Σι Τζινπίνγκ, αντιμέτωπος με επιδεινούμενη οικονομική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα του, δεν ήθελε σε καμιά περίπτωση να δώσει την εικόνα πως βρίσκεται σε αδυναμία, πάνω απ’ όλα όσον αφορά την Ταϊβάν.
Το καθεστώς της νήσου, που το Πεκίνο θεωρεί επαρχία του και όπου θα γίνουν προσεχώς προεδρικές εκλογές παραμένει κεντρικό ζήτημα που προκαλεί τριβές.
Χθες ο κ. Μπάιντεν αξίωσε από τον κινέζο ομόλογό να «σεβαστεί την εκλογική διαδικασία» στην Ταϊβάν, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαίωσε την ηθελημένα αμφίσημη στάση της Ουάσιγκτον: δεν τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας της, αλλά ταυτόχρονα λέει πως θα την υπερασπιστεί αν γίνει προσπάθεια κατάληψής της διά της βίας.
Ο κινέζος πρόεδρος από την πλευρά του κάλεσε τον αμερικανό ομόλογό του να «πάψει να εξοπλίζει» την Ταϊβάν, τονίζοντας πως η επανένωση είναι «αναπόφευκτη», σύμφωνα με την κινεζική διπλωματία.
«Ο πλανήτης είναι αρκετά μεγάλος»
Η Ουάσιγκτον αναμένει επίσης η Κίνα –εταίρος του Ιράν και της Ρωσίας– να τηρεί ισορροπίες σε μεγάλες διεθνείς κρίσεις, όπως ο πόλεμος Ισραήλ/Χαμάς κι αυτός στην Ουκρανία.
Οι δυο άνδρες είχαν αρχικά συνάντηση μαζί με τις αντιπροσωπείες τους, κατόπιν γευμάτισαν σε πολύ πιο στενή σύνθεση, ενώ έκαναν περίπατο μαζί, κάτι που εμφανώς έγινε για τις κάμερες.
Η σύνοδος μοιάζει να ήταν μετρημένη ως το τελευταίο χιλιοστό, έπειτα από επαφές εβδομάδων, στους καλιφορνέζικους λόφους που μετατρέπονταν συχνά τα χρόνια του 1980 στο σκηνικό του σίριαλ Δυναστεία.
Ο αμερικανός πρόεδρος είπε για ακόμη μια φορά κατά την έναρξη της συνόδου πως σκοπός του να υπάρξει «υπεύθυνη» διαχείριση της αντιπαλότητας των δυο χωρών, ώστε να μην «εκτραχυνθεί», να μη «μετατραπεί σε σύγκρουση».
Ο κινέζος ομόλογός του, που έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα εναντίον των «αφόρητων» συνεπειών ενδεχόμενης σύγκρουσης, έκρινε, κατά την επίσημη μετάφραση στα αγγλικά της τοποθέτησής του, πως οι δυο χώρες δεν γίνεται να «γυρίσουν την πλάτη» η μια στην άλλη.
«Ο πλανήτης είναι αρκετά μεγάλος ώστε και οι δυο χώρες μας να ευημερήσουν», είπε –το επαναλαμβάνει αρκετά συχνά–, παρότι Ουάσιγκτον και Πεκίνο έχουν επιδοθεί σε άγριο ανταγωνισμό σε οικονομικό, τεχνολογικό, στρατηγικό και στρατιωτικό επίπεδο.
Πάντως τόνισε στον κ. Μπάιντεν πως οι αμερικανικές κυρώσεις πλήττουν «θεμιτά συμφέροντα της Κίνας».
Η προηγούμενη συνάντηση των δυο προέδρων διά ζώσης είχε γίνει πριν από έναν χρόνο, τον Νοέμβριο του 2022, στο περιθώριο της συνόδου της G20, στο Μπαλί της Ινδονησίας.
Η διμερής σχέση όμως πήρε τροχιά σοβαρής επιδείνωσης έκτοτε, απειλήθηκε ακόμα και με εκτροχιασμό, εξαιτίας της ιστορίας του κινεζικού αερόστατου που η Ουάσιγκτον χαρακτήρισε κατασκοπευτικό κι έστειλε υπερσύγχρονο μαχητικό σε μεγάλο ύψος για να το καταρρίψει, αψηφώντας τις διαψεύσεις του Πεκίνου.
Τον Μάρτιο, ο κινέζος πρόεδρος κατήγγειλε την αμερικανική στρατηγική «περικύκλωσης», καθώς η Ουάσιγκτον συνεχίζει να ενισχύει τις συμμαχίες της στην Ασία και να διευρύνει τις κυρώσεις της στο Πεκίνο.
Πάντως από το καλοκαίρι οι τόνοι κατέβηκαν σε βαθμό που αρκούσε για να οργανωθεί η αμερικανοσινική σύνοδος στην Καλιφόρνια.