Νόμπελ Ειρήνης - Άλες Μπιαλιάτσκι: Η μάχη της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία
Φυλακισμένος από τον Ιούλιο του 2021 στη Λευκορωσία ο Άλες Μπιαλιάτσκι, ο οποίος τιμήθηκε σήμερα, Παρασκευή 7 Οκτωβρίου, με το Νόμπελ Ειρήνης, ενσαρκώνει εδώ και δεκαετίες, μαζί με την οργάνωσή του Viasna (Άνοιξη), την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μία χώρα που ρέπει ολοένα και περισσότερο προς τον αυταρχισμό.
Ο 60χρονος Μπιαλιάτσκι συνελήφθη για «φοροδιαφυγή», μια υπόθεση που θεωρείται εκδίκηση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, που βρίσκεται στην εξουσία από το 1994 και ο οποίος έχει φιμώσει κάθε μορφή αμφισβήτησης μέσω συλλήψεων και της βίαιης καταστολής του τεράστιου κινήματος αμφισβήτησης που ξέσπασε μετά τις εκλογές, το καλοκαίρι του 2020.
Τότε και επί πολλές εβδομάδες δεκάδες χιλιάδες Λευκορώσοι, αψηφώντας το φόβο, βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την επανεκλογή του Λουκασένκο για έκτη θητεία στην προεδρία. Στο πλευρό τους η Viasna κατέγραφε τις συλλήψεις, τις καταγγελίες για βασανιστήρια στις φυλακές και τους τραυματίες.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που φυλακίζεται ο Μπιαλιάτσκι.
Βρέθηκε στη φυλακή επί σχεδόν τρία χρόνια, από το 2011 ως το 2014, και πάλι με αφορμή κάποια φορολογική παράβαση. Η σύλληψή του τότε είχε γίνει μερικούς μήνες μετά τις προεδρικές εκλογές, έπειτα από τις οποίες είχαν και πάλι ξεσπάσει διαδηλώσεις που κατεστάλησαν με τη βία.
«Συνεχής καταστολή»
«Στη διάρκεια των 25 ετών ακτιβισμού του, ο Μπιαλιάτσκι αντιμετώπισε συνεχή καταστολή», είχε αναφέρει πέρυσι η μη κυβερνητική οργάνωση Human Rights Watch, όταν το όνομά του είχε πρωτοακουστεί για το Νόμπελ Ειρήνης.
Αφού κατέστειλε τις διαδηλώσεις το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2020, το καθεστώς της Λευκορωσίας άρχισε να επιτίθεται εναντίον επικριτικών μέσων ενημέρωσης και οργανισμών, φυλακίζοντας τους επικεφαλής τους ή απλούς ακτιβιστές για διάφορούς λόγους. Η Viasna και ο Μπιαλιάτσκι δεν αποτέλεσαν εξαίρεση.
«Η βίαιη καταστολή της Viasna δεν αποτελεί παρά μέρος των διώξεων εναντίον της κοινωνίας των πολιτών, την οποία έχει αποφασίσει ο πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο», είχε καταγγείλει η Human Rights Watch.
H Viasna ιδρύθηκε το 1996 στη διάρκεια των μαζικών φιλοδημοκρατικών διαδηλώσεων στη Λευκορωσία και ξεκίνησε το έργο της προσφέροντας βοήθεια στους κρατούμενους και τους συγγενείς τους.
Στη συνέχεια στράφηκε στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει, σε μια χώρα που οι παραβιάσεις είναι συστηματικές.
Μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (FIDH), η Viasna αναδείχθηκε σε βασικό παρατηρητή των πληγμάτων στα δικαιώματα, καταμετρώντας τις συλλήψεις στη διάρκεια διαδηλώσεων, υπερασπιζόμενη πολιτικούς κρατούμενους και παρακολουθώντας τη διεξαγωγή εκλογών.
«Να σπείρουν το φόβο»
Ο Μπιαλιάτσκι, με λευκά μαλλιά και κοντή γενειάδα, ήταν ένα από τα μέλη του «συμβούλιου συντονισμού» που συστήθηκε από τη λευκορωσική αντιπολίτευση πέρυσι για να αμφισβητήσει την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του Λουκασένκο και να προσπαθήσει να ωθήσει το καθεστώς σε παραχωρήσεις.
Στην οργάνωση συμμετείχε και η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, η οποία ζει αυτοεξόριστη, και η προσωπικότητα της αντιπολίτευσης Μαρία Κολεσνίκοβα, η οποία πρόσφατα καταδικάστηκε σε 11 χρόνια κάθειρξη.
Σχεδόν όλα τα μέλη αυτού του συμβουλίου έχουν φυλακιστεί ή ωθηθεί στην εξορία, ενώ δεκάδες ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και ΜΚΟ έχουν διαλυθεί έπειτα από απόφαση της δικαιοσύνης.
Πολλά μέλη της Viasna κρατούνται κατηγορούμενοι για διάφορα αδικήματα, από «διατάραξη της δημόσιας τάξης» ως «συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση».
Τον Φεβρουάριο του 2021 και τον Ιούλιο του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκαν έρευνες σε περισσότερους από 50 χώρους που συνδέονται με μέλη της οργάνωσης.
«Τόσο σε μικρές πόλεις όπως και σε πόλεις της περιφέρειας και την πρωτεύουσα κυριαρχεί πραγματικός τρόμος», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του τον Αύγουστο του 2020 ο Μπιαλιάτσκι, λίγες ημέρες μετά την επανεκλογή Λουκασένκο.
«Ο στόχος είναι πολύ απλός: Να διατηρήσει την εξουσία με κάθε κόστος και να σπείρει το φόβο στην κοινωνία», είχε τονίσει.