Παρ’ ολίγον νέο Τσερνόμπιλ - H «ρωσική ρουλέτα» στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια

Ο εφιάλτης ενός νέου Τσερνόμπιλ στην Ουκρανία, με δυνητικές επιπτώσεις σε μια μεγάλη γεωγραφική ζώνη της Ευρώπης, έχει εγκατασταθεί για τα καλά πλέον πάνω από την ήπειρο, ενισχυμένος από το άκρως ανησυχητικό συμβάν της Πέμπτης: το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, βρέθηκε για ώρες αποκομμένο από το ηλεκτρικό δίκτυο υπό αμφισβητούμενες συνθήκες, που πάντως σχετίζονται άμεσα με τις στρατιωτικές συγκρούσεις στη γύρω περιοχή.

 

Αν και η βλάβη αποκαταστάθηκε χθες, η ανησυχία παραμένει, καθώς η διακοπή της ηλεκτροδότησης έθεσε σε κίνδυνο τη λειτουργία των συστημάτων ψύξης, αυξάνοντας τις πιθανότητες για μια μοιραία τήξη στην καρδιά του πυρηνικού αντιδραστήρα.

Σε βίντεο που κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε για το συμβάν τον ρωσικό στρατό, υποστηρίζοντας ότι οι βομβαρδισμοί του προκάλεσαν πυρκαγιά σε γειτονικό εργοστάσιο λιθάνθρακα. Με τη σειρά της η πυρκαγιά προκάλεσε βραχυκύκλωμα, με αποτέλεσμα τη διακοπή της ηλεκτροδότησης στον πυρηνικό σταθμό, σύμφωνα με την εκδοχή του Κιέβου.

«Η Ρωσία έθεσε τους Ουκρανούς και όλους τους Ευρωπαίους ένα βήμα πριν από μια καταστροφική διαρροή ραδιενέργειας. Κάθε λεπτό που παρατείνεται η ρωσική παρουσία στον πυρηνικό σταθμό αυξάνεται ο κίνδυνος για μια καταστροφή παγκοσμίων διαστάσεων», υποστήριξε ο Ζελένσκι, ζητώντας από τη διεθνή κοινότητα να αξιώσει και να επιβάλει την άμεση απομάκρυνση του ρωσικού στρατού από τον σταθμό.

Ριζικά διαφορετική ήταν η εκδοχή της Μόσχας. Ο Βλαντιμίρ Ρογκόφ, ο οποίος έχει διοριστεί από τους Ρώσους διοικητής στην κατεχόμενη από αυτούς γειτονική πόλη Ενερχοντάρ, υποστήριξε ότι ήταν οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας εκείνες που προκάλεσαν πυρκαγιά σε παρακείμενο δάσος, με αποτέλεσμα να διακοπεί προσωρινά η ηλεκτροδότηση στον σταθμό αλλά και σε κάμποσες κωμοπόλεις της περιοχής.

Οι Ρώσοι κατέλαβαν το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια τον Μάρτιο, στην πρώτη φάση του πολέμου που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου, και έκτοτε διατηρούν τον έλεγχό του, αν και οι Ουκρανοί τεχνικοί και εργάτες που το στελέχωναν συνεχίζουν να ασκούν τα καθήκοντά τους.

Ο σταθμός παράγει το 20% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η Ουκρανία, και το Κίεβο υποστήριξε πρόσφατα ότι οι Ρώσοι έχουν δρομολογήσει την αποκοπή του από το εθνικό ηλεκτρικό δίκτυο και την ανακατεύθυνση της παραγωγής του προς την Κριμαία και τη Ρωσία. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν επιβεβαιώνεται για την ώρα.
Χθες η κρατική εταιρεία Energoatom, με ευθύνη της οποίας λειτουργούν και τα τέσσερα πυρηνικά εργοστάσια της Ουκρανίας, ανακοίνωσε ότι ο σταθμός της Ζαπορίζια συνδέθηκε εκ νέου με το ηλεκτρικό δίκτυο, ύστερα από τις αναγκαίες επισκευές, και «παράγει ηλεκτρισμό για τις ανάγκες της χώρας».

Επιθεωρητές ΙΑΕΑ

Μόσχα και Κίεβο αλληλοκατηγορούνται για τους βομβαρδισμούς που θέτουν σε κίνδυνο το εργοστάσιο, αλλά συμφώνησαν να δώσουν άδεια σε επιθεωρητές της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) να επισκεφθούν τον σταθμό. Ο γενικός γραμματέας της υπηρεσίας, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε χθες ότι η αποστολή των επιθεωρητών θα φθάσει στη Ζαπορίζια πιθανότατα την ερχόμενη εβδομάδα, ενώ τα Ηνωμένα Εθνη ζητούν την αποστρατιωτικοποίηση της ζώνης, κάτι που η Ρωσία απορρίπτει.

Την ανησυχία του για την επικίνδυνη κατάσταση στη Ζαπορίζια εξέφρασε χθες το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, καταδικάζοντας τη συνεχιζόμενη ρωσική κατοχή του εργοστασίου. Εντονος προβληματισμός εκφράζεται και από ειδικούς. Ο Πολ Μπράκεν, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γέιλ και ειδικός σε θέματα πυρηνικής ασφάλειας, εκτίμησε ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος να προκληθεί τήξη της καρδιάς του αντιδραστήρα λόγω βομβαρδισμών, με αποτέλεσμα ένα ατύχημα τύπου Τσερνόμπιλ που θα σκοτώσει εκατοντάδες ή και χιλιάδες ανθρώπους, κατηγόρησε δε τη Μόσχα ότι παίζει κυριολεκτικά «ρώσικη ρουλέτα».

Ο ρόλος του Λουκασένκο

Στις πυρηνικές ανησυχίες που γεννά ο πόλεμος στην Ουκρανία ήρθε να προστεθεί μια νέα, επικίνδυνη εξέλιξη, αυτή τη φορά από τη Λευκορωσία. Ο πρόεδρός της Αλεξάντερ Λουκασένκο ανακοίνωσε χθες ότι η χώρα του ολοκλήρωσε τον μετασχηματισμό των πολεμικών αεροσκαφών της SU-24, ώστε να είναι σε θέση να μεταφέρουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Η ίδια η Λευκορωσία δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα, αλλά διατηρεί πολύ στενές σχέσεις με τη Ρωσία.

Αν και δεν έχει πάρει, μέχρι στιγμής, άμεσα μέρος στην ουκρανική σύγκρουση, επέτρεψε στη Ρωσία να χρησιμοποιήσει εδάφη της για να εισβάλει σε βόρειες και βορειοανατολικές περιοχές της ουκρανικής επικράτειας.

Στο πολεμικό πεδίο, οι Ρώσοι βομβάρδισαν εκ νέου την πόλη Μικολάγεφ, στη Μαύρη Θάλασσα, και ανακοίνωσαν ότι κατέστρεψαν αμερικανικά συστήματα πυροβολικού Χόβιτζερ, δυτικά της πόλης Μαργκάνετς, στην περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ. Από την πλευρά τους οι Ουκρανοί ανακοίνωσαν ότι σταμάτησαν ρωσικές επιθέσεις στα μέτωπα του Μπαχμούτ και του Σολεντάρ, στην επαρχία Ντονέτσκ, ενώ οι ρωσόφωνοι της περιοχής ανακοίνωσαν ότι δέχθηκαν περίπου δέκα πυραύλους από αμερικανικής προέλευσης σύστημα HIMARS στην πόλη Σταχάνοφ.