Χρυσούλα Ζαχαροπούλου: Η Ελληνίδα υφυπουργός του Μακρόν στη δίνη ενός υπό διερεύνηση σκανδάλου

«Γεννήθηκα στη Σπάρτη. Σπούδασα στη Ρώμη. Ζω στο Παρίσι. Είμαι χειρουργός γυναικολόγος και από το 2019 ευρωβουλευτής. Με λένε Χρυσούλα Ζαχαροπούλου. Αλλά μπορεί να με λες Κρις».

Μιλώντας σε ένα παλιότερο αφιερωματικό βίντεο στο πλαίσιο της ευρωομάδας Renew Europe, στην οποία μέχρι πρότινος ανήκε, η Ελληνο-γαλλίδα γιατρός δεν μπορεί να κρύψει τη συγκίνησή της καθώς μιλά για την προσωπική της ιστορία. Τους στόχους της. Τη μάχη που έδωσε από τότε που έφυγε από την Ελλάδα, σε ηλικία 18 ετών, για να κάνει τα όνειρά της πραγματικότητα και να είναι «σεβαστή, ως άνθρωπος και ως γυναίκα».

Σπούδασε Ιατρική στο πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης και έκανε διδακτορικό στην ενδομητρίωση. Το 2007 μετακόμισε στη Γαλλία.

Συνέχισε τις σπουδές της με υποτροφία στον τομέα της ελάχιστα επεμβατικής και ρομποτικής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Στρασβούργου. Έκανε μεταπτυχιακό στη Διαχείριση και Πολιτική Υγείας στο Sciences Po του Παρισιού.

«Το να θες να γίνεις χειρουργός δεν είναι εύκολο», τονίζει. «Ούτε το να είσαι γυναίκα, που έχει ξενική προφορά, που είναι αλλοδαπή».

Στο συγκεκριμένο βίντεο που ανήρτησε τον λογαριασμό της στο Instagram προ ενάμιση έτους μιλά με πάθος για το έργο της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων για την προάσπιση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των δικαιωμάτων γυναικών και κοριτσιών.

Στη Γαλλία έχει δώσει τα τελευταία χρόνια αγώνα για τη βελτίωση της διάγνωσης και την αναγνώριση της ενδομητρίωσης ως ασθένειας μακράς διάρκειας, υποβάλλοντας σχετική ειδική αναφορά στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν τον περασμένο Ιανουάριο, κατόπιν αιτήματος του Ελιζέ. «Μια ασθένεια που επηρεάζει μία στις δέκα γυναίκες σε όλες τις πτυχές της ζωής [της] γίνεται εθνική υπόθεση», είχε πει τότε η ίδια.

Λίγο αφότου όμως ανέλαβε τον περασμένο Μάιο, στα 46 χρόνια της, υφυπουργός Ανάπτυξης Γαλλοφωνίας και Διεθνών Συνεργασιών στη νέα κυβέρνηση Μακρόν με πρωθυπουργό την Ελιζαμπέτ Μπορν, βρέθηκε στο επίκεντρο έρευνας από τη γαλλική Δικαιοσύνη.

Σε βάρος της υπάρχουν έως σήμερα δύο μηνύσεις για βιασμούς και πλέον μια τρίτη, σύμωνα με γαλλικά δημοσιεύματα, για γυναικολογική βία που κατέθεσαν πρώην ασθενείς της. Εν προκειμένω για «διείσδυση χωρίς συναίνεση» στη διάρκεια επώδυνων γυναικολογικών εξετάσεων στον κόλπο και στο ορθό, στο πλαίσιο άσκησης του επαγγέλματός της ως γυναικολόγου.

Από την αγώνα, στις καταγγελίες

Στη Γαλλία η Δρ. Ζαχαροπούλου άρχισε να εργάζεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο Bégin στα ανατολικά προάστια του Παρισιού.

Στη συνέχεια εργάστηκε στο δίκτυο πανεπιστημιακών νοσοκομείων AP-HP της γαλλικής πρωτεύουσας και των περιχώρων της -του μεγαλύτερου στην Ευρώπη. Τα περισσότερα χρόνια απασχολήθηκε στο νοσοκομείο Τενόν.

Το 2015, επί προεδρίας του Φρανσουά Ολάντ, ίδρυσε την MKO Info-Endométriose μαζί με την ηθοποιό Ζουλί Γκαγιέ: τότε σύντροφο και νυν σύζυγο του Σοσιαλιστική πρώην προέδρου.

Στόχος ήταν η ευαισθητοποίηση επαγγελματιών υγείας, κοινής γνώμης και ΜΜΕ για την ενδομητρίωση. Για το έργο της τιμήθηκε το 2017 με το παράσημο του «Ιππότη του Εθνικού Τάγματος της Αξίας».

Ήταν εκείνη την περίοδο που σύμφωνα με τα όσα καταγγέλλουν τώρα πρώην ασθενείς της η γιατρός άσκησε σε βάρος τους γυναικολογική βία.

Je souligne qu’il n y jamais eu la moindre réclamation ni plainte remontée à l ⁦@APHP⁩ contre ce médecin qui a combattu pour que la souffrance des femmes atteintes d’endométriose soit mieux traitée et devienne une priorité de santé – via @lemondefr https://t.co/lBivDDMVhg

— Martin Hirsch (@MartinHirsch) June 22, 2022

Το θέμα ήρθε στο φως της δημοσιότητας στα μέσα αυτής της εβδομάδας, εν μέσω πολιτικής αναταραχής από τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, την περασμένη Κυριακή, και της απώλειας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από την παράταξη του προέδρου Μακρόν.

Όπως αποκάλυψε πρώτο την Τετάρτη το εβδομαδιαίο περιοδικό Marianne, επικαλούμενο δικαστικές πηγές, οι μηνύσεις είχαν κατατεθεί ΄νωρίτερα, στις 25 Μαΐου και στις 16 Ιουνίου, μετά την υπουργοποίηση της Δρ. Ζαχαροπούλου.

Η τρίτη μήνυση, όπως αναφέρει το πρακτορείο AFP, κατατέθηκε την Πέμπτη και αφορά σε ασθενή που η Δρ. Ζαχαροπούλου εξέτασε γυναικολογικά το 2018.

Πλέον αυτές οι περιπτώσεις ερευνώνται από την εισαγγελία του Παρισιού, προκειμένου να διαπιστώσει αν πρέπει να δοθεί νομική συνέχεια στην υπόθεση.

Με τη δημοσιοποίησή της, πάντως, ο γενικός διευθυντής του AP-HP Μαρτάν Ιρς έσπευσε να διαβεβαιώσει με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι στο παρελθόν «ουδέποτε είχε υπάρξει ο παραμικρός ισχυρισμός ή καταγγελία κατά αυτής της γιατρού, που αγωνίστηκε για την καλύτερη αντιμετώπιση της οδύνης των γυναικών με ενδομητρίωση και για την προτεραιοποίησή της στον τομέα υγείας».

Τι υποστηρίζουν οι ενάγουσες

Ανήμερα του δημοσιεύματος, το βράδυ της Τετάρτης, οι δύο ενάγουσες μίλησαν ανωνύμως και με αλλοιωμένη φωνή στην εκπομπή Quotidien του δικτύου TMC του ομίλου TF1, περιγράφοντας τη φερόμενη κακοποίησή τους.

Η μια υποστήριξε ότι στη διάρκεια ιατρικής εξέτασης τον Ιανουάριο του 2016 αρνήθηκε την εξέταση ορθού, αλλά τελικά της την επέβαλε η Δρ. Ζαχαροπούλου.

«Της λέω όχι. Βλέπω ότι δεν περνά ο λόγος μου και αυτή να φορά το ιατρικό γάντι της. Άρχισα να κλαίω. Είχα “παγώσει” εντελώς. Δεν μπορούσα να μιλήσω, να ανασάνω, ένιωθα αποκομμένη απ’ όλα. Έκλαιγα σιωπηλά. Είπα ότι πονούσα και εκείνη μου είπε: “Όχι, όλα καλά, είναι απλά μια εξέταση ορθού»».

Η έτερη ενάγουσα ανέφερε ότι επισκέφθηκε τη γυναικολόγο τον Ιούνιο του 2016 και ότι υποβλήθηκε «αιφνιδιαστικά» σε κολπική εξέταση και κατόπιν σε εξέταση ορθού «και πάλι χωρίς συναίνεση».

Έκανε λόγο για «βίαιη, πολύ οδυνηρή διαδικασία» κατά την οποία, είπε, ξέσπασε σε κλάματα. Ισχυρίστηκε, δε, ότι βρίσκεται σε «μετατραυματική» κατάσταση, που «μου είναι δύσκολο να τη διαχειριστώ μέχρι και τώρα»…

Άλλες μαρτυρίες

Η δημοσιοποίηση των μηνύσεων φαίνεται να ανοίγει ένα «χορό» καταγγελιών.

Στο πρακτορείο AFP μία τρίτη γυναίκα περιέγραψε την Πέμπτη «τουλάχιστον ως σεξουαλική επίθεση» ένα ιατρικό ραντεβού που είχε επίσης το 2016 με την Δρ. Ζαχαροπούλου. Ήταν παρουσία -υποστήριξε- ασκούμενου γιατρού.

Αρχικά τον «ανάγκασε να με εξετάσει», είπε η 26χρονη γυναίκα. Έπειτα την εξέτασε η γυναικολόγος, ανέφερε. Δεν θυμάται εάν είχε δώσει τη συγκατάθεσή της. Δεν υπέβαλε μέχρι σήμερα μήνυση, υποστήριξε, γιατί θεωρούσε ότι «δεν θα με πίστευε κανείς». Δηλώνει πάντως «απρόθυμη» να το κάνει.

Διαφορετική πρόθεση εξέφρασε πάντως μια 27χρονη νοσοκόμα. Μιλώντας την ίδια ημέρα στο ραδιόφωνο RMC, είπε ότι είχε επισκεφτεί τη γυναικολόγο τον Απρίλιο του 2016 με διαγνωσμένη ενδομητρίωση. Άρχισε απότομα την εξέταση, υποστήριξε, χωρίς να τη ρωτήσει.

«Προφανώς και με πόνεσε», ισχυρίστηκε η καταγγέλλουσα. «Μου είπε “μην κάνεις σαν κοριτσάκι”. Όταν της ζήτησα να σταματήσει, δεν μου απάντησε. Συνέχισε να κάνει αυτό που έκανε».

Όταν τη ρώτησε τι μπορούσαν να κάνουν για τον πόνο, περιέγραψε, «μου απάντησε: κυρία, είμαι γιατρός και όχι μάγος”». Τώρα, συμπλήρωσε, σκέφτεται να κινηθεί νομικά «γιατί μπορεί να απελευθερώσει άλλες γυναίκας που έχουν ανάλογα οδυνηρά βιώματα και να αποδοθεί δικαιοσύνη».

Σύμφωνα με το δίκτυο ΒFMTV, η γαλλική οργάνωση Stop VOG κατά της γυναικολογικής και μαιευτικής βίας έχει λάβει τρεις καταγγελίες γυναικών -πέραν των δύο μηνυτριών- για «σοβαρή ψυχολογική βία» από την Δρ. Ζαχαροπούλου.

Η ίδια εξέδωσε την Παρασκευή ανακοίνωση μέσω του δικηγόρου της, χαρακτηρίζοντας «απαράδεκτες και εξοργιστικές» τις καταγγελλίες, την ύπαρξη των οποίων αναφέρει ότι έμαθε «μέσω του Τύπου».

Δήλωσε «σοκαρισμένη και βαθιά πληγωμένη». Και διαβεβαίωσε ότι ουδέποτε επέβαλε «την παραμικρή εξέταση σε καμία από τις ασθενείς μου χωρίς να τη συγκατάθεσή τους».

Λεπτές ισορροπίες

Χωρίς να συνδέουν τις δύο υποθέσεις, γαλλικά ΜΜΕ υπενθυμίζουν εν τω μεταξύ ότι στο νοσοκομείο Τενόν όπου εργαζόταν η Χρυσούλα Ζαχαροπούλου, διευθυντής του γυναικολογικού τμήματος ήταν μέχρι πρότινος ο καθηγητής Εμίλ Νταράι: ειδικός στην ενδομητρίωση και αναγνωρισμένους ως ένας από τους καλύτερους του είδους.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, από τον περασμένο Σεπτέμβριο έχουν γίνει σε βάρος του 25 μηνύσεις και 180 καταγγελίες για σωματική και λεκτική βία κατά την άσκηση του επαγγέλματός του.

Κατόπιν εσωτερικής έρευνας στο CHU, φορέα των γαλλικών πανεπιστημιακών νοσοκομείων, αναφέρθηκε ότι δεν διαπιστώθηκαν «σεξουαλικής χροιάς» παραβάσεις, αλλά «ελλείψεις συγκατάθεσης» ασθενών από τον καθηγητή Νταράι.

Ο ίδιος τέθηκε από τον περασμένο Δεκέμβριο σε οριστική αναστολή καθηκόντων ως επικεφαλής τμήματος και διευθυντής. Σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο δικαστικής έρευνας για άσκηση βίας από άτομο σε δημόσια υπηρεσία και όχι για βιασμό.

Προσφάτως δε, κατόπιν οργισμένων αντιδράσεων από φεμινιστικές οργανώσεις, ο καθηγητή Νταράι ακύρωσε προγραμματισμένη συμμετοχή του σε συνέδριο της Ένωσης Γάλλων Γυναικολόγων και Μαιευτήρων (CNGOF) στο Παρίσι.

Η πρόκληση τώρα για τη γαλλική Δικαιοσύνη είναι να αποφανθεί εάν οι συγκεκριμένες καταγγελίες στοιχειοθετούν βιασμό ή άσκηση γυναικολογικής βίας, βάσει και των κανόνων ιατρικής δεοντολογίας.

Γαλλικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι το ζήτημα της υποβολής σε ιατρικές εξετάσεις και ειδικά σε γυναικολογικές για ενδομητρίωση, που είναι επώδυνες απασχολεί εδώ και καιρό το εθνικό σύστημα υγείας

«Δεν δικάζουμε στα κοινωνικά δίκτυα, στις εφημερίδες, στα καφέ, ούτε στα πολιτικά κόμματα», σχολίασε την Τετάρτη για το θέμα Ζαχαροπούλου η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης, Ολίβια Γκρεγκουάρ.

«Καλούμε τις γυναίκες που είναι πιθανά θύματα να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη, να υποβάλουν μηνύσεις, να μιλήσουν», τόνισε στο δίκτυο France Info.

Ωστόσο, απέκλεισε την αποχώρηση της Χρυσούλας Ζαχαροπούλου από την κυβέρνηση σε αυτή τη φάση. «Είναι απαραίτητο η Δικαιοσύνη να λειτουργεί ανεξάρτητα από την εκτελεστική εξουσία», υπογράμμισε.

Αν και όταν υπάρξει νομική συνέχεια στο θέμα, προσέθεσε, θα υπάρξουν και κυβερνητικές αποφάσεις.

«Γκρίζο» πολιτικό φόντο

Η υπόθεση της Δρ. Ζαχαροπούλου (που έχει διατελέσει μεταξύ άλλων συμπροεδρεύουσα του COVAX, του παγκόσμιου προγράμματος για τη δίκαιη πρόσβαση σε εμβόλια κατά της COVID-19) γίνονται στη «σκιά» μιας σειράς καταγγελιών για σεξουαλικά σκάνδαλα πρώην και νυν υπουργών των κυβερνήσεων Μακρόν.

Σύμφωνα με πρόσφατη αποκάλυψη του ερευνητικού δημοσιογραφικού ιστότοπου Mediapart o νέος υπουργός Αλληλεγγύης και ΑμεΑ, Νταμιέν Αμπάντ, έχει καταγγελθεί από δύο γυναίκες για βιασμό και άσκηση σεξουαλικής βίας, για περιστατικά που αφορούν την περασμένη δεκαετία.

Η εισαγγελία του Παρισιού επιβεβαίωσε ότι υπήρξαν δύο μηνύσεις από το ίδιο άτομο το 2012 και το 2017, που έχουν απορριφθεί.

Ο ίδιος αρνείται κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι η αρθρογρύπωση από την οποία πάσχει -ένα σπάνιο νευρομυϊκό σύνδρομο- καθιστά σωματικά αδύνατη τη διάπραξη βιασμού.

Châtelet aujourd’hui pour la #démission d’#Abad et #Darmanin pic.twitter.com/W0bomnusg1

— Coll. Droits Femmes (@coldroitsfemmes) June 20, 2022

Ο πρόεδρος Μακρόν τον στήριξε, αρνούμενος να τον παύσει των καθηκόντων του λόγω «αναπόδεικτων ισχυρισμών».

Από πέρυσι τον Ιούλιο είχε άλλωστε δηλώσει ότι θα λειτουργήσει ως «εγγυητής του τεκμηρίου της αθωότητας», αρνούμενος να απολύσει τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν, που κατηγορήθηκε από δύο γυναίκες για βιασμό, σεξουαλική παρενόχληση και κατάχρηση εξουσίας.

Οι σχετικές δικαστικές έρευνες έκλεισαν οριστικά -η μια στις αρχές του χρόνου- χωρίς να απαγγελθούν κατηγορίες. Ο ίδιος παραμένει στο υπουργικό του πόστο.

Την ίδια στάση είχε τηρήσει ο Μακρόν και με τον υπουργό Οικολογικής Μετάβασης στη πρώτη κυβέρνησή του, τον Νικολά Ιλό.

Στις αρχές του 2018 είχε καταγγελθεί από την εγγονή του αείμνηστου Γάλλου προέδρου Φρανσουά Μιτεράν, Πασκάλ, για βιασμό κατά τα τέλη της δεκαετίας του ΄90. Δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε βάρος του, καθώς είχε παρέλθει η νόμιμη προθεσμία.

Τον Σεπτέμβριο του 2018 ο Ιλό παραιτήθηκε από υπουργός επικαλούμενος πολιτικές διαφωνίες.

Τον περασμένο Νοέμβριο ανακοίνωσε ότι αποσύρεται οριστικά από τον δημόσιο βίο, λίγο πριν από την προγραμματισμένη μετάδοση ντοκιμαντέρ της εκπομπής Envoyé spécial του δικτύου France 2, με πρωταγωνίστριες τέσσερις γυναίκες που τον κατήγγειλαν για σεξουαλικές επιθέσεις.

Ο ίδιος αρνήθηκε τους ισχυρισμούς. Η εισαγγελία του Παρισιού ανακοίνωσε τότε προκαταρκτική έρευνα, χωρίς ωστόσο αντίκρυσμα, καθώς είχε επίσης λήξει η προθεσμία για ενδεχόμενη άσκηση ποινικής δίωξης, εφόσον προέκυπταν ενοχοποιητικά στοιχεία.