Η τεχνολογική καινοτομία που βοήθησε τους πιλότους να πετούν τα πολεμικά αεροσκάφη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βρίσκεται στην καρδιά της διαμάχης που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις αεροπορικές εταιρείες στις ΗΠΑ και στις AT&T και Verizon, και αφορά την τεχνολογία 5G.
Οι AT&T και Verizon συμφώνησαν την Τρίτη να περιορίσουν τις εγκαταστάσεις τους κοντά στα αμερικανικά αεροδρόμια, καθώς οι αεροπορικές εταιρείες προειδοποιούσαν για ενδεχόμενες παρεμβολές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυσλειτουργίες κρίσιμων συσκευών στα αεροσκάφη, αναγκάζοντάς τα να ακυρώνουν πτήσεις. Και παρά τον περιορισμό που αποφάσισαν, πολλές διεθνείς αεροπορικές εταιρείες ακύρωσαν πτήσεις τους προς τις ΗΠΑ.
Το επίμαχο εργαλείο είναι το υψόμετρο, όπως ονομάζεται η συσκευή που υπολογίζει το ύψος που έχει πάρει το αεροσκάφος. Το υψόμετρο αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1920 και εξακολουθεί να παίζει κρίσιμο ρόλο στα αεροσκάφη, καθώς βοηθάει τους πιλότους να εξακριβώνουν το ύψος στο οποίο βρίσκονται και την απόσταση που τους χωρίζει από άλλα αντικείμενα.
Σύμφωνα με ειδικούς της αεροπλοΐας, τα συστήματα 5G που χρησιμοποιούν οι AT&T και Verizon λειτουργούν στις ίδιες συχνότητες που λειτουργούν και τα υψόμετρα των αεροσκαφών. Οπως, όμως, επισημαίνουν οι Financial Times, το πρόβλημα εντοπίζεται στις ΗΠΑ μολονότι σε πολλές άλλες χώρες έχουν αναπτυχθεί δίκτυα 5G. Η ειδοποιός διαφορά είναι πως η συχνότητα ραδιοκυμάτων που χρησιμοποιούν τα δίκτυα 5G είναι πολύ πιο συγγενής με τις ευρυζωνικές συχνότητες της αεροπλοΐας των ΗΠΑ παρά με τις αντίστοιχες οποιασδήποτε άλλης γεωγραφικής περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
Η Ομοσπονδιακή Αρχή Αεροπλοΐας (FAA) έχει, άλλωστε, εντοπίσει άλλες διαφορές όπως, για παράδειγμα, τα επίπεδα ισχύος των δικτύων 5G και οι κλίσεις που έχουν οι κεραίες, όπως και οι τοποθεσίες στις οποίες εγκαθίστανται οι κεραίες ως προς τους αεροδιαδρόμους.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας Αεροπλοΐας έχει ανακοινώσει ότι «δεν έχει καταγράψει περιστατικά που να έχουν προκληθεί από παρεμβολές των δικτύων 5G», ενώ σχολιάζοντας τα στοιχεία που έχει λάβει από κατασκευαστές αεροσκαφών, επισημαίνει πως «δεν παρουσιάζουν ενδείξεις ότι υπάρχει άμεσος λόγος ανησυχίας».
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας Αεροπλοΐας έχει ανακοινώσει ότι «δεν έχει καταγράψει περιστατικά».
Την περασμένη εβδομάδα, πάντως, η Διεθνής Ενωση Ελικοπτέρων διοργάνωσε διαδικτυακό σεμινάριο για τις παρεμβολές από τo 5G. Ενας εκ των συμμετεχόντων ειδικών ήταν ο Σεθ Φρικ, μηχανολόγος συστημάτων ραντάρ στη Honeywell Aerospace, κατασκευάστρια υψομέτρων για πολλά αεροσκάφη και για στρατιωτικά ελικόπτερα. Σύμφωνα με τον κ. Φρικ, η Honeywell εντόπισε σειρά σφαλμάτων που προκάλεσαν στη λειτουργία των υψομέτρων οι δοκιμές που έκανε η εταιρεία εξετάζοντας τις παρεμβολές από την τεχνολογία 5G. Και προσέθεσε: «Δεν ξέρω καμία περίπτωση στην οποία να μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει καμία παρεμβολή».
Το υψόμετρο λειτουργεί στέλνοντας ραδιοκύματα με τα οποία προσδιορίζεται το πού βρίσκεται το αεροσκάφος τόσο ως προς το έδαφος όσο και ως προς άλλα αντικείμενα. Αν τα ραδιοκύματά του δεν επιστρέφουν εξαιτίας παρεμβολών της 5G ή συγχέονται με άλλα γειτονικά κύματα, τότε το υψόμετρο δίνει λάθος σήματα ή δεν λειτουργεί καθόλου, επισημαίνει ο Πίτερ Λέμε, πρώην μηχανολόγος της Boeing, ο οποίος δούλευε επί 16 χρόνια στην εταιρεία σχεδιάζοντας συστήματα ασφαλείας βασιζόμενα στο υψόμετρο. Ενα υψόμετρο που δεν λειτουργεί μπορεί, για παράδειγμα, να παραπλανήσει τους υπολογιστές του αεροσκάφους και αυτοί να μην ειδοποιήσουν τους πιλότους για κάποιον υπαρκτό κίνδυνο.
Τέτοιου είδους δυσλειτουργίες του υψομέτρου λόγω παρεμβολών μπορούν να προκαλέσουν σειρά από λάθη στα αυτόματα συστήματα και στους αυτόματους πιλότους. Τέτοιου είδους ήταν τα λάθη που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα δύο θανατηφόρα ατυχήματα των Boeing 737 Max και έπεισαν τις ρυθμιστικές αρχές να καθηλώσουν το εν λόγω μοντέλο στο έδαφος επί δύο χρόνια.