Αποκάλυψη Reuters: Η Άγκυρα άσκησε πιέσεις στο ΝΑΤΟ για ήπια αντίδραση απέναντι στη Λευκορωσία
Σε ένα αποκλειστικό δημοσίευμά του το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο δύο διπλωματικές διπλωματικές πηγές με γνώση επί του ζητήματος, αναφέρει ότι η Τουρκία άσκησε πιέσεις στoυς συμμάχους της στο ΝΑΤΟ προκειμένου να κάνει ηπιότερη την επίσημη αντίδραση κατά της Λευκορωσίας για την υπόθεση της «κρατικής αεροπειρατείας» του αεροσκάφους της Ryanair.
Επισημαίνεται ότι τo NATO εξέδωσε την Τετάρτη μια δήλωση δύο παραγράφων, καταδικάζοντας την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair με σκοπό τη σύλληψη του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς, αλλά δεν περιελάμβανε κυρώσεις για τις οποίες πίεζαν οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία.
Παράλληλα, η ανακοίνωση ήταν λιγότερο αυστηρή από τις δημόσιες παρατηρήσεις του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ, ο οποίος αποκάλεσε το περιστατικό «κρατική αεροπειρατεία» και «εξωφρενικό».
Σύμφωνα με τους δύο αυτούς διπλωμάτες, η Άγκυρα επέμεινε να μείνει εκτός κειμένου οποιαδήποτε αναφορά για περισσότερες κυρώσεις της Δύσης στη Λευκορωσία, τα αιτήματα για απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, αλλά και η ρητορική για αναστολή της συνεργασίας ΝΑΤΟ – Μινσκ να παραμείνουν εκτός του κειμένου. Τα κίνητρα της Τουρκίας δεν ήταν άμεσα σαφή.
Πώς δικαιολογείται η στάση της Τουρκίας
Σημειώνεται ότι διπλωμάτες δήλωσαν πως η Άγκυρα ενδέχεται να επιχειρεί να διατηρήσει τους δεσμούς της με τη Μόσχα, τον πλησιέστερο σύμμαχο του Μινσκ, καθώς και να διατηρήσει τις οικονομικές της σχέσεις με τη Λευκορωσία μέσω της Turkish Airlines, η οποία πραγματοποιεί καθημερινές πτήσεις προς το Μινσκ.
Ένα άλλο σενάριο θα μπορούσε να είναι η επιθυμία της Τουρκίας να υποδεχθεί Ρώσους τουρίστες αυτό το καλοκαίρι μετά την πανδημία COVID-19.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει προβεί μέχρι στιγμής σε κάποιο σχόλιο.
Αξιωματούχος του ΝΑΤΟ ανέφερε ότι η δήλωση του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ για τη Λευκορωσία συμφωνήθηκε και από τους 30 συμμάχους με συναίνεση. «Δεν εξετάζουμε τις λεπτομέρειες των συζητήσεων, οι οποίες είναι εμπιστευτικές» πρόσθεσε.
Ένας από τους διπλωμάτες είπε ότι ο γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κέρδισε τη συναίνεση όλων των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, για το τελικό κείμενο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του ΝΑΤΟ, για να αποφευχθεί περαιτέρω δημόσια διάσταση απόψεων.
Εκνευρισμός από την επιμονή της Τουρκίας να να «απαλύνει» το τελικό κείμενο
Η επιμονή της Άγκυρας στο να «απαλύνει» το τελικό κείμενο, αναφέρεται ακόμη, προκάλεσε εκνευρισμό σε αρκετούς συμμάχους, μεταξύ των οποίων η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία, που πίεζαν για σκληρότερη γλώσσα.
Μια πηγή αναφέρει δε στο πρακτορείο ότι η κίνηση της Τουρκίας εστίαζε κυρίως στη χρήση διαφορετικής ρητορικής συγκριτικά με την αντίστοιχη τοποθέτηση της Ε.Ε., η οποία προέβλεπε και προτάσεις για κυρώσεις κατά του Μινσκ.
«Αρκετοί σύμμαχοι ήταν ιδιαίτερα εκνευρισμένοι με την Τουρκία. Ήταν σημαντικό για το ΝΑΤΟ να αντιδράσει και δεν είναι σαφές γιατί η Άγκυρα επιθυμούσε να υπερασπιστεί τον Λουκασένκο», ανέφερε Ευρωπαίος διπλωμάτης που ήταν παρών στη συζήτηση.
Ένας τρίτος διπλωμάτης πάντως ανέφερε ότι η πίεση της Άγκυρας στόχευσε κυρίως στη χρήση διαφορετικής διατύπωσης από εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία περιέχει λεπτομερείς προτάσεις για κυρώσεις.
Αυτές περιελάμβαναν την απαγόρευση της χρήσης του εναέριου χώρου της ΕΕ από τις αεροπορικές εταιρείες της Λευκορωσίας, εμποδίζοντάς τες να χρησιμοποιούν αεροδρόμια της ΕΕ και συστήνοντας στις αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ να αποφύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.