Επτά παιδιά, προσευχή και άγνοια βασικών πολιτικών θεμάτων - Ποια είναι η αριστοκράτισσα Ούρσουλα που αναλαμβάνει το τιμόνι της Κομισιόν
Η κυρία φον ντερ Λάιεν με ψήφους 383 υπέρ και 327 κατά είναι από την Τρίτη και για τα επόμενα πέντε (τουλάχιστον) χρόνια η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ΕΕ που αναλαμβάνει αυτή τη θέση.
Η διαδικασία εκλογής της φράου Ούρσουλας αποτέλεσε ένα πραγματικό θρίλερ καθώς η αδυναμία των δύο κορυφαίων υποψηφίων των μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του κεντροδεξιού Μάνφρεντ Βέμερ και του σοσιαλδημοκράτη Φρανς Τίμερμανς, να συγκεντρώσουν την απαραίτητη πλειονοψηφία σε συνδυασμό με την επιθυμία ορισμένων ηγετών των κρατών – μελών να απαξιώσουν τον θεσμό των Spitzenkanditaten, έφερε στο προσκήνιο την πρώην υπουργό Άμυνας της Γερμανίας.
Παρόλο που σοσιαλδημοκράτες ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάνστεθ και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα υποστήριξαν ανοιχτά την κυρία φον ντερ Λάιεν, η σκληρή στάση των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι για μικροπολιτικούς εσωτερικούς λόγους, αρνήθηκαν να την υποστηρίξουν οδήγησε σε πλήρη διάσπαση την δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του ΕΚ.
Σε πολλούς θα λείψει η εμβληματική φιγούρα του μανιώδους καπνιστή, δεινού πότη και εγκάρδιου φιλέλληνα Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Αλησμόνητος θα μείνει ο συμπαθής γερόλυκος της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα αστεία πειράγματα και τις γκριμάτσες, τη χαλαρή διάθεση και την ενίοτε τρεκλίζουσα διαχυτικότητά του. Ως αξέχαστος θα καταγραφεί στην Ιστορία της Ε.Ε. ο απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν για τους εναγκαλισμούς και τους ασπασμούς του στο μέτωπο ή στα κεφάλια των συνομιλητών του, τα χαϊδευτικά χαστουκάκια, για σκαμπιλάκια, μέχρι και σφαλιάρες στους Ευρωπαίους αξιωματούχος και ηγέτες.
Η σχεδόν εκκεντρική κοινωνικότητα και η ατίθαση ιδιοσυγκρασία του θα λείψουν από το γραφείο του στον 13ο όροφο του κτιρίου Μπερλεμόντ στις Βρυξέλλες. Από τον ίδιο χώρο θα απουσιάσουν και μερικά από τα διακοσμητικά φετίχ του, όπως τα κρυμμένα τασάκια και τα κολονάτα ποτήρια σαμπάνιας. Η Γερμανίδα διάδοχός του, άλλωστε, δεν είναι απόγονος εργατών της χαλυβουργίας από ένα χωριουδάκι του μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου των οποίων ο γιος αναρριχήθηκε με το ταλέντο του στα ύπατα αξιώματα της Ε.Ε. Η ίδια αντλεί το καταγωγικό της ίχνος από τον βαρόνο Λούντβιχ Κνόοπ, επιτυχημένο επιχειρηματία της Βρέμης του 19ου αιώνα. Αρα, στο βιογραφικό της μπορεί να προστεθεί και η προϋπάρχουσα κληρονομική παράδοση μιας οικογένειας της γερμανικής ελίτ με εκλεπτυσμένο κύρος.
Προφανώς, λοιπόν, θα κουβαλήσει στο στρατηγείο της Κομισιόν το δικό της ύφος. Τρόπους και συμπεριφορές που πηγάζουν από τα χαρακτηριστικά μιας 60χρονης γυναίκας πολιτικού η οποία τρέφεται υγιεινά, κάνει τζόκινγκ, λατρεύει την ιππασία, αγαπάει τη μουσική, δεν καπνίζει, δεν βάζει σταγόνα αλκοόλ στο στόμα της και προσεύχεται τακτικά ως πιστό μέλος της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας.
Όπως γράφει το σχετικό δημοσίευμα στο protothema.gr, στην πατρίδα της, όπου όσο να ’ναι κάτι ξέρουν παραπάνω, την αποκαλούν «Χίλαρι της Γερμανίας». Προφανώς λόγω σιλουέτας και κάποιων συναφών απόψεων, κυρίως την αντιπάθεια που μοιράζεται με την κυρία Κλίντον για τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η Ούρσουλα γεννήθηκε το 1958 στις Βρυξέλλες και μεγάλωσε ως τα 13 της χρόνια στην κομψή περιοχή Ιξέλ, το πολιτιστικό κέντρο της βελγικής πρωτεύουσας. Πού να ’ξερε τότε ότι θα επέστρεφε με πλήρη καταξίωση εκεί όπου ο πατέρας της Ερνστ Αλμπρεχτ, κατοπινός συντηρητικός πρωθυπουργός του ομόσπονδου κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας, υπηρετούσε ως ανώτερος υπάλληλος της Ε.Ε. μαζί με τη μητέρα της, τη δημοσιογράφο Χάιντι Αντέλ Στρομιέρ. Στα πρώτα της χρόνια στη γραφειοκρατική αλλά και κοσμοπολίτικη «πρωτεύουσα της Ευρώπης» καλλιέργησε την ευχέρειά της σε πολλές γλώσσες ενώ βαθμιαία εδραίωσε την πεποίθησή της για την ανάγκη δημιουργίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης οι οποίες θα είχαν ισχυρή φωνή στην παγκόσμια σκηνή. Σπούδασε Οικονομικά στο Γκέτινγκεν και το Μίνστερ της Ρηνανίας-Βεστφαλίας και κατόπιν στο London School of Economics. Στο Λονδίνο χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Ρόουζ Λάντσον», καθώς θεωρούνταν πιθανός στόχος της γερμανικής ακροαριστερής τρομοκρατίας. Στα 22 της χρόνια αποφάσισε να αλλάξει επιστημονικό τομέα. Πιθανόν η σύγχυση της οικονομίας δεν της πρόσφερε τη διαυγή λύτρωση που χαρίζει η υγεία.
Ο αριστοκράτης σύζυγος και τα επτά παιδιά
Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Ανόβερου, απ’ όπου αποφοίτησε σε επτά χρόνια για να εργαστεί αργότερα ως γυναικολόγος και παράλληλα να εκπονήσει τη διδακτορική της διατριβή. Ανάμεσα στο πολυάσχολο πρόγραμμά της γνώρισε και τον έρωτα στη χορωδία του Πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν. Εκλεκτος της, ο επίσης γιατρός Χάικο φον ντερ Λάιεν, γόνος αριστοκρατικής και πλούσιας οικογένειας μεταξοβιομηχάνων. Εγιναν αχώριστοι, παντρεύτηκαν και μετακόμισαν το 1992 στην Καλιφόρνια, όταν προτάθηκε στον σύζυγό της καθηγητική θέση στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Εκτοτε, εμπνευσμένοι από το καινοτόμο, ευέλικτο κοινωνικά περιβάλλον και θετικά οικογενειακό κλίμα της Καλιφόρνιας, άρχισαν να αραδιάζουν παιδιά συνεισφέροντας στη λύση του δημογραφικού προβλήματος της Γερμανίας. Μέσα σε μια δωδεκαετία απέκτησαν επτά παιδιά: τον Ντέιβιντ, σήμερα 32 ετών, τη Σόφι, 30 ετών, τη Μαρία Ντονάτα, 27 ετών, τα δίδυμα Βικτόρια και Γιοχάνα, 25 ετών, τον Εγκμοντ, 21 ετών, και την Γκράτσια, 20 ετών.
Με την επιστροφή τους στα πάτρια εδάφη μετά από μια πενταετία στις ΗΠΑ, ο Χάικο ανέλαβε καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου σε εταιρεία βιοτεχνολογίας στο Ανόβερο, ενώ η Ούρσουλα ανέτρεφε τα παιδιά τους παράλληλα με την απασχόλησή της στο Τμήμα Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής στην ίδια πόλη και την εκπλήρωση των καθηκόντων της ως εκλεγμένης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σαφώς υπήρχαν αποκλειστικές νταντάδες στο σπίτι και οδηγοί για το σχολείο, αλλά τον ρόλο της μαμάς, όπως εξομολογούνταν η ίδια, τον είχε αναλάβει ο διαθέσιμος χάρη στην υψηλή ποιότητα της δουλειάς του σύζυγός της. Η ίδια, έτσι κι αλλιώς, έλειπε αρκετές ώρες από το σπίτι και ως ενεργό μέλος από το 1990 του κόμματος της Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης. Οι ψηφοφόροι, πάντως, τη θαύμαζαν καθώς τους χάριζε μια αύρα σκανδιναβικής χειραφέτησης, που ενισχυόταν από τον ζήλο της να προωθήσει νέα νομοθεσία για τα οφέλη της πατρότητας.
Το εύπορο ζευγάρι με την πολυμελή οικογένεια έμενε έως το 2014 σε μια υπέροχη φάρμα ιδιοκτησίας του πατέρα της Ερνστ που υπέφερε από Αλτσχάιμερ στο ειδυλλιακό χωριό Μπουργκντροφ-Μπάινχορντ, κοντά στο Ανόβερο. Εκεί τακτικά διοργάνωναν οικογενειακές συναυλίες καθώς όλα τους τα παιδιά έπαιζαν μουσικά όργανα, βιολί, βιολοντσέλο, κλαρινέτο, αυλό κ.λπ., με τον μπαμπά Χάικο στο πιάνο, μόνιμο θιασώτη των συναυλιακών εκδηλώσεων του Μπαϊρόιτ, και τη μαμά Ούρσουλα στην ενορχήστρωση, μια και είναι πρώτη εξαδέλφη του διάσημου Γερμανού μαέστρου Μαρκ Αλμπρεχτ.
Κάτω από το κάδρο αυτής της εικόνας που πρόβαλλε μια υγιή κουλτούρα για τους Γερμανούς γονείς, η μοντέρνα μαμά Ούρσουλα ξεκίνησε την πολιτική της σταδιοδρομία ως μεταρρυθμίστρια που ενθάρρυνε τα ζευγάρια να κάνουν παιδιά χωρίς να μπαίνουν στο δίλημμα καριέρα ή οικογένεια. Υπό το λάβαρο αυτής της σταυροφορίας, αλλά επί της ουσίας με την αμέριστη βοήθεια του πρωτοκλασάτου Χριστιανοδημοκράτη πατέρα της, εξελέγη στην Ομοσπονδιακή Βουλή και έγινε μέλος του προεδρείου του κόμματός της. Τουλάχιστον η ίδια είχε την ειλικρίνεια να παραδεχτεί ότι η δημοκρατία είναι πάντα ένας διαγωνισμός που δίνει στους εκλεγμένους μια προσωρινή εντολή. Λογικά, γιατί στην περίπτωσή της, όπως έλεγε ο Γκαίτε, πρέπει να είσαι κάτι πριν γίνεις κάτι.
Σκαμπανεβάσματα
Η υπουργική της θητεία είχε σκαμπανεβάσματα. Πολέμησε διάφορα ταμπού, όπως τον αποκλεισμό των γυναικών από τον Στρατό και τη την απαγόρευση της χειροτονίας γυναικών επισκόπων. Τα θέματα αυτά λύθηκαν νομοθετικά και η ίδια δημιούργησε μια καλή δημόσια εικόνα, κάτι που ενίσχυσε και με τις εμφανίσεις της στη γερμανική τηλεόραση, ακόμη και σε τηλεοπτικά σόου όπου εθεάθη στην αγκαλιά του Αμερικανού ηθοποιού Χιου Τζάκμαν. Θεσμοθέτησε ακόμη τη δίμηνη άδεια πατρότητας, την οποία οι κυβερνητικοί εταίροι του κόμματός της από τη Χριστιανοκοινωνική Ενωση της Βαυαρίας περιέγραψαν ως «πρακτική στην αλλαγή πάνας». Επίσης, υποστήριξε δυναμικά το μπλοκάρισμα της παιδικής πορνογραφίας μέσω Διαδικτύου.
Στη θητεία της στο υπουργείο Αμυνας φρόντισε να κάνει το στράτευμα πιο ελκυστικό στις νέες οικογένειες, προσφέροντας βρεφονηπιακούς σταθμούς για τα παιδιά των στρατιωτών. Με τη σκληρή εθνική της στάση, δε, επέλεξε την ενεργότερη εμπλοκή της Γερμανίας σε περισσότερες διεθνείς αποστολές, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής στρατευμάτων στο Βόρειο Ιράκ. Αναμενόμενα δεν απέφυγε τις κατηγορίες για σκάνδαλα. Οπως εκείνο της πρόσληψης εξωτερικών συμβούλων από ιδιωτική εταιρεία για υποθέσεις του υπουργείου, που κόστισε στους Γερμανούς 200 εκατ. σε δύο χρόνια. Προστέθηκε και η καταγγελία για την κοστοβόρα ενοικίαση πολυτελούς ακινήτου στο Βερολίνο για την υπηρεσία αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων και τα πράγματα έγιναν πιο ζόρικα. Από κει και ύστερα αντιμετώπισε ζητήματα συνταγματικής τάξης για τη λειτουργία των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Σκάνδαλα και σκανδαλάκια
Αποκαλύφθηκαν η μία μετά την άλλη υποθέσεις που «μύριζαν» ενοχλητικά: η ανακάλυψη στο στρατόπεδο του Ιλκιρχ ναζιστικών σημαιών, όπλων, καθώς και συμβόλων της Βέρμαχτ. Τα φαινόμενα κακομεταχείρισης και σεξουαλικής κακοποίησης σε εκπαιδευτικά κέντρα. Η ιστορία του ακροδεξιών πεποιθήσεων υπολοχαγού που φέρεται να προετοίμαζε μαζί με άλλους τρομοκρατική επίθεση εναντίον κρατικών στόχων για να τη φορτώσει στη συνέχεια σε Σύρους πρόσφυγες. Για όλα αυτά η υπουργός βρέθηκε να απολογείται για πράξεις ή παραλείψεις των αρμόδιων υπηρεσιών αφότου παραπέμφθηκε σε εξεταστική επιτροπή του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου.
Δεν της έφταναν όλες αυτές οι σκοτούρες, κατηγορήθηκε και για μερική λογοκλοπή στη διδακτορική της εργασία, χωρίς τελικά να της αφαιρεθεί ο τίτλος, αφού εντοπίστηκαν μόνο τρεις σοβαρές λαθροχειρίες. Μετά τη θύελλα διαμαρτυριών που ξέσπασε κάλεσε απλώς τους δημοσιογράφους για να εκφράσει τη λύπη της. Καμία συγγνώμη ή απολογία. Εστω για την ταλαιπωρία τους.
Ανεπαρκής
Ολα αυτά θα παρέμεναν εσωτερικές υποθέσεις της Γερμανίας αν η επιλογή της ως διαδόχου του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δεν είχε προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Δεδομένου ότι η ίδια κρίνεται ως μάλλον ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη. Η πιο σοβαρή έως τώρα τοποθέτησή της επί ευρωπαϊκών ζητημάτων ήταν το σκληρό αίτημά της απέναντι στη χρεοκοπημένη Ελλάδα του 2011. Τότε ζητούσε από την Αθήνα να δώσει εγγυήσεις για την οικονομική βοήθεια των εταίρων με τα αποθέματα χρυσού της χώρας και τη συμμετοχή των δανειστών σε δημόσιες επιχειρήσεις ως εξασφάλιση. Εκείνη η πρότασή της απορρίφθηκε από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και αποκρούστηκε πιο ευγενικά από την αενάως συμπαραστάτισσά της Ανγκελα Μέρκελ.
Χειρότερο κρίνεται το πολιτικό της υπόβαθρο, που χαρακτηρίζεται από έκδηλη άγνοια σε πληθώρα σοβαρών ζητημάτων που αφορούν την Ε.Ε., όπως τα περιβαλλοντικά θέματα, η κλιματική αλλαγή, ακόμα και το Brexit. Οχι ότι στο Μεταναστευτικό έχει καλύτερη συγκρότηση. Απλώς το φθινόπωρο του 2014 είχε εκδηλώσει την ευαισθησία να υποδεχτεί στο σπίτι της έναν Σύρο πρόσφυγα τον οποίο βοήθησε να βρει θέση εργασίας και να ενταχθεί στην καθημερινότητα της χώρας της. Αλλά η προσωρινή αλληλεγγύη δεν συνιστά βιώσιμη πολιτική, διαμαρτύρονται οι Ευρωπαίοι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι.
Ωστόσο η ίδια ως προϊόν συμβιβασμού του Εμανουέλ Μακρόν και της Ανγκελα Μέρκελ λογικά θα έχει την αμέριστη συμπαράστασή τους στους στόχους των νέων της καθηκόντων. Αρκεί να μην αποδειχθεί, όπως την περιπαίζουν οι συντοπίτες πολιτικοί αντίπαλοί της, «μια φωτοβολίδα μέσα σε μια αποθήκη νιτρογλυκερίνης». Ενδεχομένως, για τους καλοπροαίρετους να αποδειχθεί μια απλή πυγολαμπίδα.