Την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η ιστορική Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ διεμήνυσε το βράδυ της Πέμπτης ότι δεν πρόκειται να πάει στην ελβετική πόλη.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η δουλειά μας (σ.σ. τροποποίηση συντάγματος) αυτή τη στιγμή είναι πιο σημαντική από όλα τα άλλα».
Σημειώνεται ότι νωρίτερα, το BBC μετέδωσε ότι τόσο ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όσο και η Βρετανίδα ομόλογός του Τερέζα Μέι έχουν διαμηνύσει ότι δεν θα παραστούν στις διαπραγματεύσεις αν η Τουρκία δεν εκπροσωπηθεί από την ανώτατη ηγεσία της, δηλαδή τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Από την πλευρά του ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, επιβεβαίωσε το καλό κλίμα που επικρατεί, προαναγγέλλοντας μάλιστα την έκδοση σχετικής ανακοίνωσης με θετικό πρόσημο την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη φάση της.
Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι έχουν καταγραφεί θετικά βήματα αλλά και διαφωνίες, ενώ υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει σύμπτωση απόψεων στις εγγυήσεις, παρεμβατικά δικαιώματα και Ασφάλεια. Για το τελευταίο θέμα μάλιστα άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να καλυφθεί από μία ομοσπονδιακή και ενδεχομένως από μία διεθνή αστυνομική δύναμη.
Για το καθεστώς των εγγυήσεων εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα πρέπει να καταργηθεί, επαναλαμβάνοντας ότι το ζήτημα της Κύπρου, είναι θέμα παράνομης κατοχής.
Παράλληλα ανέφερε ότι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης τέθηκαν την Τετάρτη για πρώτη φορά χάρτες μεταξύ των δύο κοινοτήτων», προαναγγέλοντας ότι μετά από την ολοκλήρωση των σημερινών συνομιλιών στη Γενεύη, θα εκδοθεί ανακοινωθέν που θα περιγράφει τα επόμενα βήματα μέχρι τις 23 Ιανουαρίου, όπου και προγραμματίζεται να διεξαχθεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των εγγυητριών δυνάμεων.
Γκουτιέρες: Δεν πρέπει να περιμένουμε θαύματα
Νωρίτερα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, δήλωσε μεταξύ άλλων δεν μπορεί κανείς να περιμένει θαύματα που θα λύσουν άμεσα το ζήτημα και πρόσθεσε ότι πρόκειται για μια συμφωνία που θα ορισθεί από τους λαούς και όχι για μια συμφωνία ηγετών.
“Θα πρέπει να εργαστούμε σκληρά ώστε να βρούμε εκείνα τα κατάλληλα εργαλεία, που πρέπει να ικανοποιούν τις δικλείδες ασφαλείας των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο. Ας μη λησμονούμε το εξής: Δεν θα πρόκειται για συμφωνία ηγετών, αλλά για συμφωνία που θα ορισθεί από τους λαούς, μέσω δημοψηφίσματος. Είτε θα έχουμε μια συμπαγή λύση που θα γίνει αποδεκτή και από τους λαούς, ή δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε σε επιτυχία. Θα εργαστούμε σκληρά και εντός του απαραίτητου χρονικού πλαισίου, ώστε και οι δύο κοινότητες να αποδεχτούν τη λύση”, είπε χαρακτηριστικά αφού ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της ιστορικής διάσκεψης.
Συνεχίζοντας, επισήμανε το θάρρος που επέδειξαν οι Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί, καθώς για πρώτη φορά είδαμε στο ίδιο τραπέζι, όχι μόνο τους πρωταγωνιστές, αλλά και τις εγγυήτριες δυνάμεις».
“Είχαμε έναν εποικοδομητικό διάλογο υπήρξε ανταλλαγή απόψεων ώστε να ταυτοποιήσουμε όχι μόνο την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, αλλά και να ταυτοποιήσουμε τα σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν. Πρέπει να φτάσουμε σε ένα σαφές συμπέρασμα, ώστε να υπάρχουν οι απαραίτητες διαβεβαιώσεις που θα καθησυχάζουν τις ανησυχίες των δύο πλευρών” σημείωσε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Παράλληλα ξεκαθάρισε ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε θαύματα άμεσων λύσεων, ωστόσο υπογράμμισε ότι θα επιδιώξουμε μια βιώσιμη λύση και όχι μια λύση που θα μπαλώνει τα πράγματα.
“Εμείς δεν έχουμε καμία ατζέντα, αλλά επιδιώκουμε τη συμφιλίωση των δύο μερών. Θέλουμε να αδράξουμε την ευκαιρία ώστε το συμβούλιο Ασφαλείας να σημάνει συγκεκριμένα αποτελέσματα αυτού του συνεδρίου. Δεν είμαστε εδώ για μπαλώματα, αλλά για μια λύση, βιώσιμη για την Κύπρο. Μια λύση που θα είναι σύμβολο ελπίδας για έναν κόσμο που είναι γεμάτος θολά σημεία», σημείωσε με νόημα ο κ. Γκουτιέρες.
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ξεκαθάρισε ότι αναζητούνται απαντήσεις σε όλα τα ανοιχτά ζητήματα και υπογράμμισε ότι τέθηκαν επί τάπητος πολλές προτάσεις και από τις δύο πλευρές ώστε να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.
Χριστοδουλίδης: Ιστορική ημέρα
Ως ιστορική ημέρα για το Κυπριακό χαρακτήρισε τη διάσκεψη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης.
Σε ενημέρωση των δημοσιογράφων, είπε ότι «σήμερα είναι η απαρχή ενός διαλόγου, σίγουρα όχι εύκολου», «για τον οποίο ευελπιστούμε να φθάσουμε σε μία λύση που να αντικατοπτρίζει τα σημερινά δεδομένα για ένα κράτος-μέρος της ΕΕ». Και πρόσθεσε: «Από δικής μας πλευράς συμμετέχουμε με απόλυτη σοβαρότητα σε αυτή τη διαδικασία και ευελπιστούμε να οδηγηθούμε σε θετικά αποτελέσματα. Δεν θα είναι εύκολος ο δρόμος, δεν θα είναι εύκολη η διαδικασία, δεν ήταν κάτι που δεν γνωρίζαμε, αλλά είμαστε εδώ για να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία».
Ο κ. Χριστοδουλίδης ενημέρωσε ότι «δεν προέκυψε κάτι καινούργιο από όσα είναι γνωστά για τις θέσεις των εμπλεκόμενων μερών, από όσα κατά καιρούς έχουμε ακούσει σε δημόσιες παρεμβάσεις», προσθέτοντας ότι σε αυτό το στάδιο δεν αναμενόταν κάτι διαφορετικό.
Συνεχίζοντας ο ίδιος, ανέφερε ότι «απ’ όλες τις εισηγήσεις που ακούστηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η μόνη συγκροτημένη, περιληπτική πρόταση που ακούστηκε ήταν η πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας», η οποία, όπως είπε, από κάποιους των ενδιαφερομένων ακούστηκε με ιδιαίτερη προσοχή και έλαβε ενθαρρυντικά σχόλια.
«Είναι αρχή μιας συζήτησης, θα πρέπει να κάνουμε υπομονή και είναι σημαντικό αυτό που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ανέφερε κατά τη διάρκεια των δηλώσεών του και των εναρκτήριων και στο γεύμα: ότι η όποια συμφωνία θα πρέπει στο τέλος της ημέρας να εγκριθεί από τον κυπριακό λαό. ‘Αρα η όποια συμφωνία δεν πρέπει να ξεφεύγει από ένα πλαίσιο που να μπορεί να γίνει αποδεκτή», πρόσθεσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ανέφερε επίσης ότι το πρωί της Παρασκευής υπάρχει προγραμματισμένη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι και πρόσθεσε: «Και αναλόγως θα δούμε αν φθάσουμε σε μία πιο προχωρημένη στάση ποια θα είναι η απόφαση για το πώς θα προχωρήσει ο διάλογος».
Τέλος, ο κ. Χριστοδουλίδης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την υψηλού επιπέδου ευρωπαϊκή εκπροσώπηση στη Διάσκεψη, καθώς και για τις τοποθετήσεις του κ. Γιούνκερ και της κας Μογκερίνι στο θέμα των εγγυήσεων, καθώς ακριβώς περιγράφουν τις ευθύνες της ΕΕ έναντι των κρατών-μελών της στα θέματα που άπτονται της ασφάλειας. Ερωτηθείς διέψευσε, επίσης, ότι υπάρχει κάποια πρόταση για το συγκεκριμένο θέμα από την ΕΕ ή κάποιο κ/μ της, όπως η Γερμανία, προσθέτοντας ότι οι κ.κ. Γιούνκερ και Μογκερίνι θα συνεχίσουν, όπως είπαν, να έχουν ένα ενεργό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια και ειδικότερα σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Πώς ξεκίνησε η διάσκεψη
Με χειραψίες Νίκου Αναστασιάδη – Μουσταφά Ακιντζί και Αντόνιο Γκουτιέρες ξεκίνησε η Διεθνής Διάσκεψη της Γενεύης με θέμα την ασφάλεια και τις εγγυήσεις και τη συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων, σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών. Το πρώτο μέρος της διήρκεσε περίπου 50 λεπτά. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εισαγωγικές τοποθετήσεις όλων κινήθηκαν στο γνωστό πλαίσιο που έχει δημοσίως εκφραστεί.
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου της Ελλάδας, Δημήτρη Τζανακόπουλου, ο οποίος σημείωσε την Πέμπτη ότι, ο Πρωθυπουργός θα μεταβεί στη Γενεύη μόνο αν διαφανεί σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνομιλίας του Αλέξη Τσίπρα με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Πληροφορίες που μετέδωσε το ΡΙΚ, επικαλούμενο τουρκικά ΜΜΕ έντονη είναι και η παρέμβαση της Γερμανίας, προς την κατεύθυνση επίτευξης λύσης. Μάλιστα, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι αν υπάρχει προοπτική κατάληξης εντός της ημέρας ή ακόμα και κατάληξη στο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, δεν αποκλείεται η Άγκυρα να κάνει κάποιες υποχωρήσεις, ώστε να επιτευχθεί συμφωνία.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, σε ανάρτηση που έκανε στο Twitter λίγο μετά την έναρξη της Διεθνούς Διάσκεψης είπε ότι «πρέπει να αδράξουμε τη στιγμή για επανένωση της Κύπρου, ενώ σημείωσε ότι, «όλοι οι Κύπριοι αξίζουν ευρωπαϊκό μέλλον».
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει ήδη μεταβεί και συμμετέχει κανονικά στη Διεθνή Διάσκεψη, ενώ κατά την άφιξή του στο χώρο είχε θερμή χειραψία με τον Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη.
Λίγη ώρα πριν την έναρξη της κρίσιμης Διάσκεψης για το Κυπριακό ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης είχε σειρά επαφών στη Γενεύη με πρώτη εκείνη του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, ο οποίος ενημερώθηκε για την πορεία των μέχρι τώρα συνομιλιών. Σύμφωνα με τον Φιλελεύθερο της Κύπρου, στη συνάντηση συνοψίστηκαν οι θέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου τόσο στα διαδικαστικά όσο και σε ζητήματα ουσίας, τα οποία αναμένεται να τεθούν στη συζήτηση.
Αμέσως μετά ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι. Η ελληνική πλευρά έχει επανειλημμένα τονίσει τη σημασία του ενεργού ρόλου της Ε.Ε. στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού και εκφράζει την ικανοποίησή της για την παρουσία στη Γενεύη του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, γεγονός που δείχνει ότι η Ε.Ε. εκπροσωπείται στις συνομιλίες στο υψηλότερο επίπεδο.
Ο Κύπριος Πρόεδρος συναντήθηκε και με τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον.
Λίγο μετά τις 11.30 το πρωί της Πέμπτης (ώρα Ελλάδας) στο Παλάτι των Εθνών έφτασε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ λίγο νωρίτερα είχε προσέλθει και ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι στο πλευρό των Κυπρίων, ανέφερε ο εκπρόσωπος του κ. Γιουνκέρ, Μαργαρίτης Σχοινάς. Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο κ. Σχοινάς αναφέρεται στην άφιξη του Προέδρου της Επιτροπής στη Γενεύη και σημειώνει πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπαραστέκεται στο λαό της Κύπρου».
Νωρίτερα κορυφαία κυβερνητική πηγή σημείωνε στο ΑΠΕ -ΜΠΕ, ότι «κατά τη διάρκεια των συνομιλιών αν διαφανεί πιθανότητα λύσης, τότε θα αναλάβουν οι Πρωθυπουργοί. Τότε και μόνο, αν διαφανεί λύση δηλαδή, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας θα προσέλθει στη Γενεύη» ενώ σε ό,τι αφορά την καθαυτή Διάσκεψη, η ίδια πηγή τόνισε ότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο χρονικής επιμήκυνσής της, ενώ από την πρώτη στιγμή είχε διευκρινιστεί, ούτως ή άλλως, ότι είναι μια διαδικασία χωρίς τέλος (open ended).
Η αίθουσα της Διάσκεψης
Την Τετάρτη, στις συνομιλίες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ήταν η πρώτη φορά που ανταλλάχθηκαν χάρτες, όπως σημείωνε η Λευκωσία, γεγονός που επέτρεψε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη να κάνει λόγο για «σταθμό στην ιστορία του Κυπριακού». Αυτό δεν σημαίνει, όπως διευκρίνιζε ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, ότι δεν υπάρχουν ενστάσεις επί της τουρκοκυπριακής πρότασης. Ενστάσεις, που κατατέθηκαν, ήδη, γραπτώς, από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, στον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί.
Δύο χάρτες, ένας από την κάθε πλευρά, κατατέθηκαν στις 11/1 με τη συζήτηση να ανοίγει, χωρίς όμως να ολοκληρώνεται, με την πιθανότητα οι συζητήσεις να συνεχιστούν στην Κύπρο ή και κάπου αλλού, να είναι ορατή. Οι χάρτες που κατατέθηκαν ήταν στα όρια που είχαν τεθεί στο Μον Πελεράν. Τα ποσοστά της τουρκοκυπριακής πλευράς κυμαίνονται στο 28,2 με 29,2% του κυπριακού εδάφους, παρά ταύτα, διατυπώθηκαν γραπτές ενστάσεις από τον Νίκο Αναστασιάδη, με τις πληροφορίες να θέλουν ότι οι ενστάσεις αφορούσαν στην απουσία της επιστροφής της Μόρφου από το χάρτη.
Με δεδομένο ότι, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν δέχεται το ενδεχόμενο εκ περιτροπής Προεδρίας, κάτι που σημαίνει ότι η σημερινή πολυμερής ξεκινά με όλα τα θέματα ανοικτά. Μετά το πέρας των χθεσινών πολύωρων διαβουλεύσεων ο Πρόεδρος της Κύπρου ενημέρωσε τον Νίκο Κοτζιά, ενώ σήμερα αναμένεται να έχουν εκτενέστερη συζήτηση. Ο Έλληνας Υπουργός είχε συνάντηση και με τον Κύπριο ομόλογό του, Ιωάννη Κασουλίδη, ενώ ο Έλληνας επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής συνοδεύεται από 12μελή αποστολή, εμπειρογνωμόνων και ακαδημαϊκών.
Οι θέσεις της ελληνικής πλευράς στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, που τίθενται σήμερα στο τραπέζι της Διεθνούς, είναι σαφείς. Πληροφορίες θέλουν τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών να προσέρχεται με πρόταση για δημιουργία αναβαθμισμένης αστυνομικής δύναμης, αναφορικά με την εσωτερική ασφάλεια. Στον τομέα της Άμυνας η ελληνική πλευρά πρόκειται να καταθέσει πρόταση για Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας (Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία), το οποίο θα αντικαθιστά τη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960.
Για το ζήτημα των εγγυήσεων, η Αθήνα επενδύει στη συμμετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως δυνατό «χαρτί» που θα μπορούσε να θέσει τέλος στο ισχύον αποικιοκρατικό καθεστώς. Η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από το κυπριακό έδαφος αποτελεί ακόμα μία προϋπόθεση για την ελληνική πλευρά. Την Διεθνή Διάσκεψη θα απασχολήσουν αποκλειστικά τα ζητήματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων και σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα ξεκινήσει με μια σύντομη συνάντηση το πρωί μεταξύ Αναστασιάδη – Ακιντζί και τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες.
Οι διαπραγματεύσεις για τις διακοινοτικές σχέσεις θα συνεχιστούν σε βάθος χρόνου, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο της Κύπρου να σημειώνει την Τετάρτη ότι, «δεν είναι το τέλος του διαδρόμου», περιγράφοντας και εκείνος την κατάθεση χαρτών «ως αρχή της διαπραγμάτευσης σε ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο του Κυπριακού».