Για «πισώπλατο χτύπημα από αυτούς που συνεργάζονται με το Ισλαμικό Κράτος» έκανε λόγο ο Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την Τουρκία. Ακολούθως δε, τόσο ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ όσο και ο Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατηγόρησαν ευθέως την Άγκυρα ότι προμηθεύεται λαθραία και σε «σκοτωμένες» τιμές πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τους τζιχαντιστές και έτσι τους βοηθά, ώστε να συνεχίσουν τα εγκλήματά τους.
Στις κατηγορίες αυτές έσπευσε να απαντήσει ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος είπε πως «είναι γνωστό από πού προμηθεύεται πετρέλαιο και αέριο η Τουρκία» (υπονοώντας προφανώς τη Ρωσία και, δευτερευόντως, το Αζερμπαϊτζάν και άλλες χώρες). Για να προσθέσει ότι όσοι αναζητούν τους χρηματοδότες του ISIS, πρέπει να ψάξουν πρώτα από όλα στο καθεστώς του Άσαντ και όσους το στηρίζουν – δηλαδή, τη Μόσχα και την Τεχεράνη.
Το ερώτημα παραμένει: Ποιος ή ποιοι και πώς βοηθούν το Χαλιφάτο να ευημερεί οικονομικά, να στήνει και να συντηρεί δομές στις περιοχές που ελέγχει, να πληρώνει τους χιλιάδες μαχητές του και να τους εξοπλίζει με υπερσύγχρονα όπλα; Η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, με τις πλάτες των ΗΠΑ; Ή, μήπως, συμβαίνει κάτι διαφορετικό και πιο σύνθετο;
Τα παρακάτω στοιχεία, προϊόν σύνθεσης από διάφορες έρευνες και εκτιμήσεις που έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή μέσα, δίνουν μια εικόνα για τις οικονομικές δραστηριότητες του Ισλαμικού Κράτους Α.Ε., κυρίως στη Συρία και το Ιράκ, όπου έχει δημιουργήσει ένα μοντέλο το οποίο συνδυάζει στοιχεία του κλασικού καπιταλισμού και των καλύτερων και πιο αποτελεσματικών μαφιόζικων πρακτικών, σύμφωνα με το αναλυτικό ρεπορτάζ του Γιώργου Παυλόπουλου για την “Ημερησία”. Και, μάλιστα, με διόλου ευκαταφρόνητα αποτελέσματα: Όπως ισχυρίζονται κάποιοι, σήμερα ο ISIS ελέγχει περιουσιακά στοιχεία της τάξης των 1,5-2 τρισ. δολαρίων, ενώ ο ετήσιος προϋπολογισμός του φτάνει ή και ξεπερνά τα 2 δισ.
Πετρέλαιο: Οι εκτιμήσεις εδώ ποικίλλουν και δεν μπορούν να θεωρηθούν ακριβείς. Σε κάθε περίπτωση, η εκμετάλλευση του πετρελαίου από τα διάφορα κοιτάσματα που βρίσκονται στις περιοχές που ελέγχει ο ISIS αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων για την οργάνωση, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από 70 εκατ. μέχρι και 2 δισ. δολάρια ετησίως.
Οι ποσότητες αυτές είτε διατίθενται στο εσωτερικό της Συρίας και του Ιράκ (ακόμη και στους αντιπάλους του ISIS, όπως το καθεστώς Άσαντ, όπως επιμένουν ορισμένοι) είτε διοχετεύονται λαθραία στο εξωτερικό – κι εδώ ο ρόλος της Άγκυρας ενδέχεται να είναι καίριος.
Φόροι, κατασχέσεις, εμπόριο ανθρώπων: Η πηγή αυτή θεωρείται πολύ σημαντική, αν και αρχικά είχε υποτιμηθεί. Ειδικά από τη στιγμή που συγκροτήθηκε το Χαλιφάτο, το καλοκαίρι του 2014, τα ποσά που συνεισφέρει στα ταμεία του Ισλαμικού Κράτους υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 850 εκατ. δολάρια ετησίως. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται η καταβολή φόρων από τους περίπου 10 εκατ. ανθρώπους που κατοικούν στις περιοχές που ελέγχει η οργάνωση, οι κατασχέσεις της περιουσίας των αντιπάλων της, αλλά και το εμπόριο δούλων, κυρίως γυναικών.
Αρχαιοκαπηλία: Ο σκοταδισμός δεν ήταν το μοναδικό κίνητρο των μαχητών του ISIS όταν ισοπέδωναν τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Παλμύρας και άλλων ιστορικών χώρων. Γνωρίζοντας την αξία που έχουν τα αρχαία που βρίσκονταν εκεί και τη μεγάλη… ζήτηση που έχουν στις αγορές των πλουσίων (της Δύσης συμπεριλαμβανομένης), τα «απαλλοτριώνουν» και τα διαθέτουν στη μαύρη αγορά, αποκομίζοντας ποσά που ίσως ξεπερνούν τα 100 εκατ. δολάρια ετησίως.
Απαγωγές – λύτρα: Για τους τζιχαντιστές, οι άπιστοι ασφαλώς και πρέπει να εκτελούνται, συνήθως με τις πιο φρικτές μεθόδους. Ενίοτε, όμως, πρυτανεύει το κέρδος και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης – σε αυτές τις περιπτώσεις, που αφορούν συχνά εργαζόμενους πολυεθνικών και δημοσιογράφους, ανταλλάσσονται με λύτρα, τα οποία αποφέρουν έσοδα της τάξης των 20-45 εκατ. δολαρίων.
Κερδοσκοπία: Ορισμένες υπηρεσίες και εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει και στελέχη που είναι ειδικευμένα στις κεφαλαιαγορές, με στόχο να αποκομίσουν και από εκεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη – αλλά και να διασπείρουν την περιουσία του. Για παράδειγμα, θεωρείται πολύ πιθανό το σενάριο που θέλει τους τζιχαντιστές να «παίζουν» πολύ με το τεχνητό ηλεκτρονικό νόμισμα Bitcoin, γεγονός που εξηγεί και την πορεία του στις αγορές…