Πώς γκρεμίστηκε πραγματικά το Τείχος του Βερολίνου

Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου, πριν από 25 χρόνια, έφερε ένα αιφνιδιαστικά χαρούμενο τέλος σε μια διαμάχη που θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί σε θερμοπυρηνική μάχη.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, πολλοί Αμερικανοί έφθασαν να πιστεύουν ότι το Τείχος έπεσε χάρη στην παρέμβαση του προέδρου Ρόναλντ Ρίγκαν. Σε ομιλία του το 1987 μπροστά στην Πύλη του Βρανδεμβούργου, σε ένα διαιρεμένο Βερολίνο, είπε στους σοβιετικούς ηγέτες να «γκρεμίσουν αυτό το Τείχος» – και αυτό ακριβώς, μας λένε, έκαναν.
Η «ανάγνωση» αυτή είναι στην καλύτερη περίπτωση ατελής και στη χειρότερη επικίνδυνη. Το άνοιγμα του Τείχους του Βερολίνου, τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου του 1989, δεν ήταν προσχεδιασμένο.
Για μεγάλο μέρος της χρονιάς εκείνης, η Ανατολική Γερμανία παρέμενε σχεδόν χωρίς δυνατότητα διαφυγής: ο τελευταίος φόνος από φρουρό στο Τείχος συνέβη τον Φεβρουάριο∙ ο τελευταίος θάνατος στη διάρκεια απόπειρας φυγής στα ευρύτερα ανατολικογερμανικά σύνορα, μόνο 10 ημέρες νωρίτερα.
Τι έκανε λοιπόν αυτά τα αυστηρά φρουρούμενα σύνορα να ανοίξουν κυριολεκτικά εν μια νυκτί;