Για «βίαιη κακοποίηση και εκβιασμούς στα χέρια των αρχών και των εγκληματικών συμμοριών» χιλιάδων μεταναστών κάνει λόγο σε νέα έκθεσή της η Διεθνής Αμνηστία. Όπως τονίζει «έχουν ντροπιαστικά εγκαταλειφθεί από την αποτυχία του συστήματος Ασύλου και Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που τους αφήνει παγιδευμένους χωρίς προστασία στη Σερβία και την ΠΓΔ Μακεδονίας».
Στην έκθεση «Συνοριακές περιοχές της Ευρώπης: Παραβιάσεις κατά μεταναστών και προσφύγων στη ΠΓΔ Μακεδονίας, τη Σερβία και την Ουγγαρία» διαπιστώνεται ότι ένας αυξανόμενος αριθμός ευάλωτων ατόμων έχει απομονωθεί σε ένα νομικό κενό στα Βαλκάνια. Η κατάσταση επιδεινώνεται εξαιτίας των απωθήσεων ή απελάσεων από όλα τα σύνορα, εξαιτίας της περιορισμένης πρόσβασης στο άσυλο στα κράτη από τα οποία διέρχονται οι άνθρωποι και εξαιτίας της έλλειψης ασφαλών και νόμιμων οδών εισόδου στην ΕΕ.
«Η Σερβία και η ΠΓΔ της Μακεδονίας έχουν μετατραπεί σε μια δεξαμενή υπερχείλισης προσφύγων και μεταναστών που κανείς στην ΕΕ δεν φαίνεται διατεθειμένος να υποδεχτεί» σημειώνει στην έκθεση η Γκαουρί Βαν Γκούλικ (Gauri Van Gulik), αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Η έκθεση βασίζεται σε τέσσερις ερευνητικές αποστολές στη Σερβία, την Ουγγαρία, την Ελλάδα και την ΠΓΔM μεταξύ Ιουλίου 2014 και Μαρτίου 2015 και σε συνεντεύξεις με περισσότερους από 100 πρόσφυγες και μετανάστες. Οι μαρτυρίες τους αποκαλύπτουν τις ντροπιαστικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν όσοι επιλέγουν τη διαδρομή των δυτικών Βαλκανίων – η οποία έχει ξεπεράσει σε αριθμό διερχομένων τη διαδρομή της Μεσογείου και έχει γίνει το πλέον πολυσύχναστο παράτυπο πέρασμα προς την ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνον ο αριθμός των ατόμων που συνελήφθησαν, ενώ διέσχιζαν τα σύνορα της Σερβίας-Ουγγαρίας, έχει αυξηθεί περισσότερο από 2.500% από το 2010 (από 2.370 σε 60.602).
Σύμφωνα με την έκθεση, η διαδρομή που οδηγεί τους πρόσφυγες και τους μετανάστες δια θαλάσσης από την Τουρκία στην Ελλάδα και στη συνέχεια δια ξηράς μέσω της ΠΓΔM στη Σερβία και την Ουγγαρία είναι λιγότερο θανατηφόρα σε σχέση με την θαλάσσια διαδρομή από τη Λιβύη, αλλά εξακολουθεί να είναι γεμάτη κινδύνους και εμπόδια. Από τον Ιανουάριο του 2014, 123 πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες πνίγηκαν προσπαθώντας να διασχίσουν το Αιγαίο για να φτάσουν στην Ελλάδα και 24 σκοτώθηκαν στους σιδηροδρόμους.
Παράνομες απωθήσεις και κακομεταχείριση
«Πηγαίνουμε από τον θάνατο στον θάνατο» αναφέρουν οι άνθρωποι στη Διεθνή Αμνηστία. Οι αφιχθέντες στα ελληνικά νησιά – συμπεριλαμβανομένων και παιδιών – αντιμετωπίζουν άθλιες συνθήκες υποδοχής. Μετά την μετάβασή τους στην Αθήνα, πολλοί ταξιδεύουν στην περιοχή της Ειδομένης από όπου επιχειρούν να περάσουν στην ΠΓΔM για να κατευθυνθούν προς άλλες χώρες της ΕΕ.
Στα σύνορα της ΠΓΔ της Μακεδονίας με την Ελλάδα, καθώς και στα σύνορα της Σερβίας με την ΠΓΔ της Μακεδονίας, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες/τριες υπόκεινται συνήθως σε παράνομες απωθήσεις και κακομεταχείριση από τους συνοριοφυλακες. Πολλοί αναγκάζονται να δωροδοκήσουν. Ένας μάρτυρας είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η Αστυνομία των Συνόρων της Σερβίας κοντά στα Ουγγρικά σύνορα απείλησε να γυρίσει την ομάδα του πίσω στη Σερβία, αν αρνιόντουσαν να πληρώσουν 100 ευρώ ο καθένας.
Μετανάστες, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο ανέφεραν ότι σπρώχτηκαν, δέχτηκαν χαστούκια και κλοτσιές και ξυλοκοπήθηκαν από τη σερβική αστυνομία κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία ενώ ένας Αφγανός πρόσφυγας είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι «χτυπήθηκε μια γυναίκα που είναι πέντε μηνών έγκυος».
Αριθμητικά στοιχεία που συγκέντρωσε η Διεθνής Αμνηστία δείχνουν ότι μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 22ης Ιουνίου 2015, 61.256 μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες έφτασαν στην Ιταλία και 61.474 έφθασαν στην Ελλάδα.
Περισσότεροι από τους μισούς, μεταξύ των 21.000 προσφύγων και μεταναστών που επέλεξαν τη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων το 2014, προέρχονταν από τη Συρία ενώ άλλοι ήρθαν από το Αφγανιστάν, την Αίγυπτο, την Ερυθραία, το Ιράκ, τη Νιγηρία, τη Σομαλία, το Σουδάν και την Τυνησία.