Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, είναι κοινά αποδεκτό, ότι πρόσφερε πολλά οφέλη στην Ευρώπη και στους πολίτες της. Προώθησε καταλυτικές τομές σε σχέση με το τοπικό και το περιφερειακό κράτος, την αυτοδιοίκηση και τις αρμοδιότητές της, την δημόσια διοίκηση, την αναδιανομή του πλούτου, την ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το οικογενειακό δίκαιο. Η ισοπέδωση και άρνηση όλων ούτε βοηθά ούτε είναι ωφέλιμη!
Δυστυχώς, η οικονομική και πολιτική κρίση η οποία ακολούθησε επέδρασε αρνητικά σε πολλές χώρες και προκάλεσε συντηρητικά αντανακλαστικά στους πολίτες, ενώ η ασήκωτη λιτότητα «πλήγωσε την πολλά υποσχόμενη» ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αλλά και τους ίδιους τους σοσιαλδημοκράτες.
Σε αυτό το περιβάλλον η σοσιαλδημοκρατία προχώρησε σε υποχωρήσεις και υλοποίησε συγκυβερνήσεις με τα νεοφιλελεύθερα κόμματα οι οποίες -ιδιαίτερα σε χώρες με ανύπαρκτη κουλτούρα συναινέσεων και συγκυβερνήσεων- δημιούργησαν την εντύπωση ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα -συλλήβδην- μετατράπηκαν σε μια «light» εκδοχή των συντηρητικών κομμάτων.
Η αναζήτηση της διεξόδου σήμερα για τη σοσιαλδημοκρατία, αφορά σε μια σειρά ζητημάτων τα οποία οργανώνονται στη βάση μιας νέας αρχής, όπως αυτήν την οποία επιχειρεί το Κίνημα Αλλαγής με συγκεκριμένες ωστόσο προϋποθέσεις :
α) μοναδική διέξοδος είναι η επιστροφή μας στις βασικές αρχές και αξίες της σοσιαλδημοκρατίας, των προοδευτικών δυνάμεων όπως η ισότητα, η δικαιοσύνη, ισόρροπες ευκαιρίες για όλους και όλες στην εκπαίδευση και στην εργασία.
β) Η άμεση και ουσιαστική διασύνδεση με τους πολίτες, όχι με ρετρό, νοσταλγική διάθεση αλλά με αλήθειες και ριζοσπαστικές προτάσεις για την ανοιχτή κοινωνία, τον κοινοβουλευτισμό, απέναντι στα κύματα των «νεοεπαναστατών» των «απογοητευμένων», των λαϊκιστών και ακραίων από όπου και αν προέρχονται.
γ) Απαιτείται ταυτόχρονα, με αυστηρούς και καίριους μηχανισμούς, η εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής και μηδενική ανοχή απέναντι στα παραπάνω φαινόμενα.
δ) Περισσότερο απαραίτητη από ποτέ, είναι η οργάνωση με μη επαγγελματικά στελέχη, χωρίς την ξεπερασμένη κομματική γραφειοκρατία και η επάνοδος στην θεσμική λειτουργία των κομμάτων από τη βάση, με ανοιχτές δομές, αξιοκρατικούς μηχανισμούς και εσωκομματική δημοκρατία.
Γιατί η δημοκρατία και οι δημοκρατικές αλλαγές δεν μπορούν να υλοποιηθούν αν δεν αρχίσουν από εμάς τους ίδιους και τα κόμματα. Με αυτό τον τρόπο σφυρηλατείται η ποιότητα της δημοκρατίας και ο σεβασμός στους θεσμούς.
Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο επίπεδο. Η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να αποκτήσει διακριτό ρόλο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά η Γερμανία απαιτείται να υλοποιήσει -με κινητήριο μοχλό το SPD- μια γενναία αυτοκριτική και μια προοδευτική στροφή. Γενναία αυτοκριτική για την επιλογή της σκληρής δημοσιονομικής λιτότητας χωρίς ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής και μια προοδευτική στροφή με την υλοποίηση ενός σχεδίου για την αναδιανομή του πλούτου και των πλεονασμάτων της στις χώρες της Ευρώπης, με επενδύσεις εντός της ΕΕ και με έμφαση στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.
Είναι μάλλον η κρίσιμη στιγμή και απαιτεί την μετάβασή μας οριστικά από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης σε ένα προοδευτικό Σύμφωνο Ανάπτυξης και Κοινωνικής Συνοχής.
Η σοσιαλδημοκρατία δύναται να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση υπηρετώντας τις ανθρωποκεντρικές της αξίες και όχι υπηρετώντας τις αγορές. Ο δρόμος αυτός εκ των πραγμάτων είναι… μονόδρομος.
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Το Καρφί”, 21/04/2018)
