Με το ασφαλιστικό συμβαίνει ό,τι και με την εκπαίδευση. Κάθε υπουργός -συχνά της ίδιας κυβέρνησης- και μία μεταρρύθμιση. Και το Ασφαλιστικό και η εκπαίδευση έχουν υποστεί (αυτή είναι η σωστή λέξη) δεκάδες μεταρρυθμίσεις την περίοδο της μεταπολίτευσης. Εξαγγέλλονταν μέτρα με τυμπανοκρουσίες για να αντικατασταθούν ύστερα από λίγο από άλλα, που κι αυτά είχαν την τύχη των προηγούμενων.
Ολοι οι υπουργοί Παιδείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επιδίωξαν να συνδέσουν το όνομά τους με μεγάλες αλλαγές και να μείνουν στην ιστορία (το σύνδρομο Παπανούτσου), αλλά το μόνο που πέτυχαν ήταν εμβαλωματικές ρυθμίσεις, προσωρινές διευθετήσεις και μετάθεση στο μέλλον. Στο ασφαλιστικό, για παράδειγμα, πολλοί επικαλούνται ως μεγάλη χαμένη ευκαιρία την πρωτοβουλία Γιαννίτση, η οποία ναυάγησε γιατί υπονομεύτηκε εκ των έσω.
Στο υπουργικό συμβούλιο είχαν συμφωνήσει οι πάντες και αμέσως μετά δήλωσαν στα μέσα ενημέρωσης τη διαφωνία τους, ενώ την αντίθεσή τους εξέφρασαν τα πασοκοκρατούμενα, και όχι μόνο, συνδικάτα, οργανώνοντας μία από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα μετά το 1974. Εκ των υστέρων μπορούμε να πούμε ότι και στην περίπτωση που η «μεταρρύθμιση Γιαννίτση» προχωρούσε -και αυτή προέβλεπε μείωση των εργοδοτικών εισφορών και αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση- τα αποτελέσματα θα ήταν πενιχρά. Θα καθάριζε, αν εφαρμοζόταν με συνέπεια, το τοπίο από ορισμένες βαριές στρεβλώσεις -απόρροια της πολύχρονης φαυλεπίφαυλης τακτικής των τότε κομμάτων εξουσίας- αλλά έως εκεί. Αλλωστε, πλευρές των ιδεών Γιαννίτση υλοποίησαν και οι επόμενοι υπουργοί Εργασίας χωρίς θεαματικά αποτελέσματα.
Και ερχόμαστε στο σήμερα. Ας υποθέσουμε ότι οι δανειστές δεν επιμένουν για εδώ και τώρα παρεμβάσεις και επιτρέπουν στην ελληνική κυβέρνηση να αναμετρηθεί μαζί του στον χρόνο που αυτή θα επιλέξει και με τον τρόπο που αυτή επιθυμεί. Υπάρχει περίπτωση να μην ασχοληθεί μαζί του και να το αφήσει για αργότερα όταν και αν οι συνθήκες στην οικονομία είναι καλύτερες από τις σημερινές; Καμία.
Με την ανεργία στα ύψη, τη μαύρη και απλήρωτη εργασία εκτός ελέγχου, την εισφοροδιαφυγή σε έξαρση και το δημογραφικό να πιέζει, δεν έχεις την πολυτέλεια της καθυστέρησης. Σοβαροί επιστήμονες, ειδικοί σε θέματα ασφαλιστικού, που προέβλεψαν εγκαίρως και με ακρίβεια την έκταση και την οξύτητα του προβλήματος (π.χ. Σάββας Ρομπόλης), επισημαίνουν ότι από το σύστημα θα λείψουν 2 δισ. ευρώ το 2015, 2,5 δισ. ευρώ το 2016 και 3 δισ. ευρώ το 2017.
Τα ποσά είναι μεγάλα και το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να τα καλύψει. Το δημοφιλές επιχείρημα να πληρώσουν οι επιχειρηματίες που συστηματικά εισφοροδιαφεύγουν ακούγεται δίκαιο, αριστερό και ριζοσπαστικό, ωστόσο η δομή της ελληνικής οικονομίας (το 90% των επιχειρήσεων είναι μικρές και μικρομεσαίες) το ακυρώνει στην πράξη. Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα έχει πληγεί βάναυσα τα χρόνια του Μνημονίου και αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Η κρίση οδήγησε στη βίαιη προλεταριοποίηση μεγάλο κομμάτι της μικρομεσαίας τάξης και οι καταστροφικές συνταγές λιτότητας την αποτελείωσαν.
Οι εταίροι απαιτούν μέτρα νεοφιλελεύθερης λογικής, όπως μείωση των κύριων συντάξεων, εξαφάνιση των επικουρικών, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και αύξηση εισφορών, τα οποία η κυβέρνηση δεν συζητά, και καλά κάνει, γιατί είναι κόντρα στις εξαγγελίες της και επιδεινώνουν το κλίμα ύφεσης που έχει εγκατασταθεί για τα καλά στην οικονομία. Αλλά ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι θα ήθελε να τα υιοθετήσει, ξέρει πολύ καλά πως δεν πρόκειται να περάσουν από τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων που τη συγκροτούν.
Μπορεί όμως να στήσει σοβαρούς μηχανισμούς εντοπισμού και εξάρθρωσης της μαύρης εργασίας, να προωθήσει αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για να εξουδετερώσει το πολύ διαδεδομένο και εξαιρετικά αποκρουστικό φαινόμενο της ατιμωρησίας επιχειρηματιών με πτωχευμένες επιχειρήσεις, απλήρωτους εργαζόμενους, μεγάλα χρέη στο Δημόσιο και τα Ταμεία, αλλά με τεράστιες προσωπικές περιουσίες, να σταματήσει τις προκλητικές πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και τις εθελούσιες εξόδους που εδώ και χρόνια είναι καθεστώς και οι οποίες, όπως γίνονται, διευκολύνουν τις εταιρείες και τις τράπεζες και επιβαρύνουν το ασφαλιστικό σύστημα.
Κυρίως όμως πρέπει να κάνει πράξη την ιδέα για τη δημιουργία ενός ταμείου εθνικού πλούτου και κοινωνικής ασφάλισης στο οποίο θα πηγαίνουν πόροι από διάφορες πηγές (π.χ. ιδιωτικοποιήσεις, φόροι, έκτακτη εισφορά) προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα επ’ ωφελεία της ανάπτυξης και βεβαίως των συνταξιούχων και των εργαζομένων, απέναντι στους οποίους η κυβέρνηση, για να μην ξεχνιόμαστε, έχει αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών
