Του Αντώνη Μ. Παντελή*
Στις 17 Απριλίου και ύστερα από πρόταση του προέδρου της Νίκου Βούτση, η Βουλή ψήφισε απόφαση με την οποία καλεί την Κυβέρνηση «να προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες, ιδίως τις διπλωματικές και νομικές, ενέργειες για τη διεκδίκηση των οφειλών και την πλήρη ικανοποίηση όλων των αξιώσεων του Ελληνικού Κράτους από τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Η απόφαση λήφθηκε με ευρύτατη πλειοψηφία, αν και στη δημοκρατία η πλειοψηφία μίας ψήφου έχει την ίδια αξία με την παμψηφία.
Σήμερα είναι νωπά γεγονότα η γενοκτονία των ισραηλιτών συμπολιτών μας από τους Γερμανούς, ο λιμός τον οποίον γνώριζαν και θέλησαν οι γερμανικές αρχές κατοχής – δηλαδή συνέτρεχαν το γνωστικό και το βουλητικό στοιχείο του δόλου – , οι καταστροφές και σφαγές στο Δίστομο, στην Κάνδανο, στα Καλάβρυτα κλπ., κλπ. Όμως και από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπάρχουν οφειλές. Η κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 11 Νοεμβρίου 1916 και υπογράφει ο υπουργός εξωτερικών Ν. Πολίτης, αναφέρει ότι «ο νέος αντίπαλος της φυλής, η Γερμανία, επεδίωκε διά σμήνους πρακτόρων επισήμων τε και μυστικών, την ηθικήν κατάπτωσιν, δι’ ης υπελόγιζε να αποσβέση την υπερηφάνειαν, το θάρρος και τα ιδανικά του Ελληνικού λαού, προπαρασκευάζουσα αυτόν να δεχθή άνευ αντιστάσεως την απώλειαν των πολιτικών του ελευθεριών και της διεθνούς ανεξαρτησίας του», και τονίζει ότι η Γερμανία «επεδίωξε να καταπτοήση, εξευτελίση και διασπάση την ενότητα του Ελληνικού Λαού προς ζημίαν της τιμής και των εθνικών αυτού συμφερόντων». Δεν το επεδίωξε μόνο. Το πέτυχε από το 1915 έως το 1922. Όπως δεν ξεχνούμε τι συνέβη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι πρέπει να μην αγνοούμε τι συνέβη στον Α’.
Παραλλήλως, η Ελλάς διεκδικεί από χρόνια την επιστροφή των Ελγινείων Μαρμάρων, κάτι λογικό και δικαιολογημένο. Άλλωστε, η σύγχρονη τεχνολογία θα επιτρέψει σύντομα την τρισδιάστατη αναπαραγωγή αγαλμάτων, ώστε λίγοι θα μπορούν να διαπιστώνουν ποιο είναι το πρωτότυπο. Τότε το ζήτημα των Ελγινείων θα λάβει άλλη σημασία.
Γιατί όμως η Ελλάς δεν έχει άραγε διεκδικήσει και την επιστροφή των Μαρμάρων της Αφαίας, που βρίσκονται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου;
Είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε γιατί αυτό συνέβη. Ίσως διότι ορισμένοι αρμόδιοι δεν ήξεραν πού βρίσκονται τα γλυπτά της Αφαίας, ίσως διότι μισούν τους Άγγλους που νίκησαν τον Δεκέμβριο του 1944 στην Αθήνα, ίσως διότι σμήνος Γερμανών πρακτόρων επισήμων τε και μυστικών απέσβεσε την υπερηφάνεια, το θάρρος και τα ιδανικά τους (π.χ., όταν σπούδαζαν στη Γερμανία), ίσως απλώς διότι κάτι τέτοιο δεν πέρασε από τον νου τους… Το τελευταίο είναι το χειρότερο.
Τίποτε όμως δεν εμποδίζει την Ελλάδα να διεκδικήσει, έστω και τώρα και όχι απαραιτήτως ως συμψηφισμό, την επιστροφή των γλυπτών της Αφαίας και τόσων άλλων ελληνικών θησαυρών που βρίσκονται σε γερμανικά μουσεία. Είμαστε νικητές δύο παγκοσμίων πολέμων, ας μην το λησμονούμε! Και πάντοτε πολεμήσαμε υπέρ της ελευθερίας και κατά της βαρβαρότητας!
Τι μπορεί κανείς να αντιτάξει σε μία διαδήλωση Ελλήνων από το Δίστομο, την Κάνδανο και τα Καλάβρυτα μπροστά στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου; Σε μια τέτοια διαδήλωση θα συμμετείχαν, από μόνοι τους, και Γάλλοι από τα γειτονικά χωριά του Οραντούρ, του οποίου όλοι οι κάτοικοι σφαγιάσθηκαν από τους Γερμανούς στις 10 Ιουνίου 1944, την ίδια ημέρα της σφαγής στο Δίστομο, προφανώς ύστερα από την ίδια διαταγή του Βερολίνου. Αλλά μια τέτοια διαδήλωση θα την πρόβαλλαν άραγε οι τηλεοράσεις ή θα την έπνιγαν;
*Ο Αντώνης Μ. Παντελής είναι ομότιμος καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών