Του Ειδικού Συνεργάτη
Μετά την πρόσφατη έκδοση του εισαγγελικού πορίσματος για τη μεγάλη πυρκαγιά στο Μάτι αρχίζει η τακτική ανάκριση για τις ανθρωποκτονίες εξ αμελείας κ.λπ, ώστε να απονεμηθεί δικαιοσύνη.
Η πυρκαγιά έγινε στις 23 Ιουλίου 2018, δηλαδή πριν από έντεκα μήνες. Η πρώτη δίκη είναι άγνωστο πότε θα γίνει. Θα ακολουθήσουν εφέσεις και αιτήσεις αναιρέσεως. Αυτά αποτελούν το ποινικό σκέλος της καταστροφής, που δεν ήταν θεομηνία.
Εκείνο που περνά απαρατήρητο είναι ότι, κατά τις εφημερίδες, τώρα «ανοίγει ο δρόμος για τις αστικές αποζημιώσεις», που δικαιούνται τα -ας πούμε«τυχερά» θύματα, όσα δηλαδή δεν απεβίωσαν, και οι συγγενείς και κληρονόμοι των νεκρών, αλλά και όσοι έχασαν τις περιουσίες τους. Αυτό είναι λάθος, διότι ο δρόμος δεν ανοίγει τώρα. Άνοιξε την ημέρα της καταστροφής.
Διαβάζουμε επίσης στις εφημερίδες ότι οι σχετικές υποθέσεις «αναμένεται να απασχολήσουν τη Δικαιοσύνη για χρόνια». Γιατί λοιπόν «για χρόνια» και όχι για λίγους μόνο μήνες; Γιατί έτσι λειτουργούν τα ελληνικά δικαστήρια. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο έχει επανειλημμένα καταδικάσει την Ελλάδα για «συστημικό» πρόβλημα στην απονομή της δικαιοσύνης. Το σύστημα είναι τέτοιο που οι δίκες συχνά ξεπερνούν κάθε εύλογη διάρκεια. Τον πολίτη, που τρέχει να βρει το δίκιο του στα δικαστήρια και δεν το βρίσκει παρά όταν είναι πια πολύ αργά, λίγο τον ενδιαφέρει αν φταίει το σύστημα ή οι συγκεκριμένοι δικαστές που ασχολούνται με την υπόθεσή του. Μοιρολατρικά δεχόμαστε όλοι – διάδικοι, δικαστές, πολίτες και υπουργοί δικαιοσύνης – ότι έτσι γίνεται στην Ελλάδα. Τόσοι νόμοι για επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης έχουν αποτύχει. Από ποιο σημείο και πέρα η επιτάχυνση δεν συνεπάγεται πτώση της ποιότητας των δικαστικών αποφάσεων, δηλαδή ένα βαθμό αδικίας;
Η καταστροφή στο Μάτι με τους 100 νεκρούς ήταν εντυπωσιακή. Τις χρηματικές αποζημιώσεις θα τις πληρώσει, όταν ορισμένες κάποτε τις πληρώσει, το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή οι φορολογούμενοι. Εν τω μεταξύ, οι υπαίτιοι θα έχουν προλάβει να απαλλαγούν από κάθε περιουσιακό τους στοιχείο και θα έχουν ένα εύλογο επιχείρημα: το σύστημα ήταν τέτοιο που δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς. Άλλωστε, τόσο ουσιαστικές αποζημιώσεις σε τόσο πολλούς δικαιούχους μόνο το Δημόσιο μπορεί να τις πληρώσει.
Η καθυστέρηση στην καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα της πυρκαγιάς σημαίνει ότι ηλικιωμένοι δεν θα προλάβουν να τις εισπράξουν, παιδιά δεν θα μπορέσουν να σπουδάσουν και να αποκατασταθούν, επαγγελματίες θα κλείσουν τις δουλειές τους, κάτοικοι, πλούσιοι ή φτωχοί, δεν θα έχουν ένα εξοχικό σπιτάκι να ξεκουραστούν.
Αυτά ισχύουνό μόνο για τα θύματα στο Μάτι αλλά και για κάθε άνθρωπο που, χωρίς να το θέλει, είχε την ατυχία να μπλέξει με τα δικαστήρια, για κάθε υπόθεση, μικρή ή μεγάλη.
Στο Ματι επικράτησε χάος. Στην απονομή της δικαιοσύνης τι επικρατεί; Ποιος μπορεί τάχα να μετρήσει ποιο από τα δύο είναι μακροπρόθεσμα πιο επιζήμιο για την Ελλάδα και το μέλλον της; Ποιο αποτρέπει τις επενδύσεις περισσότερο; Ποιο ωθεί περισσότερο στην παρανομία; Δεν πρόκειται για φαινόμενα μόνο των τελευταίων ετών. Ας θυμηθούμε τις πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007 και την καταδίκη της Ελλάδας για βραδύτητα στην απονομή δικαιοσύνης στο Δικαστήριο του Στρασβούργου το 2010.