Μπορεί να πεινάσουμε, αλλά θα διασκεδάσουμε...
Η κυβέρνηση της αριστεράς στην Ελλάδα μέσα σε 16 μήνες έχει καταφέρει να ακυρώσει το μεγαλύτερο μέρος της αριστερής μεταπολιτευτικής μυθολογίας. Αν παραμείνει στην εξουσία για 6 με 12 μήνες ακόμη (που μοιάζει αρκετά πιθανό και αποτελεί ευχής έργον) θα μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο της.
Η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα, όπως ήταν αναμενόμενο και φυσιολογικό, κάνει τα πάντα για να μείνει στην εξουσία και να απολαύσει αυτή και ο κομματικός στρατός τη νομή της, πατώντας στην πελατειακή βάση που στηρίζει κάποιες μικρότερες μειώσεις εισοδήματος σε σχέση με το σύνολο αλλά κυρίως την ψυχολογική ικανοποίηση πως οι άλλοι χάνουν περισσότερα.
Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ δεν έκαναν πολύ διαφορετικά πράγματα, απλά τα έκαναν με μεγαλύτερο επαγγελματισμό και κυρίως τα έκαναν σε μια περίοδο ραγδαίας βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου και γι’ αυτό κατάφεραν να μακροημερεύσουν (ευημερία με δανεικά και επιδοτήσεις).
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ευελπιστεί πως κάποιες “σταγόνες” επιδοτήσεων και ρευστότητας από την ΕΚΤ και τα ευρωπαϊκά ταμεία θα καταφέρει να αντιστρέψει το βαρύ υφεσιακό κλίμα.
Το οικονομικό επιτελείο περιμένει επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Τον περασμένο Οκτώβριο προέβλεπε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο πρώτο εξάμηνο και άρση των capital controls πριν το τέλος του χρόνου, μετά στην αρχή του 2016, αργότερα το Μάρτη του 2016…
Στο πρώτο τρίμηνο είχαμε ύφεση 1,3%. Βρισκόμαστε στα τέλη του Μάη και το κλίμα στην αγορά αν δεν έχει επιδεινωθεί, δεν έχει αλλάξει σε σχέση με το πρώτο.
Αν και στο α’ εξάμηνο έχουμε ύφεση 1,3%, στο δεύτερο εξάμηνο θα χρειαστούμε ανάπτυξη με διπλάσιο ρυθμό για να εκμηδενίσουμε τις απώλειες του πρώτου και να εξασφαλίσουμε θετικό πρόσημο.
Επιπλέον θα χρειαστούμε πρόσθετο ρυθμό θετικής μεταβολής του ΑΕΠ για να εκμηδενίσουμε την υφεσιακή επίδραση των φορολογικών μέτρων.
Αν και όπως σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ μέτρα 100 μονάδων δημιουργούν μείωση στο ΑΕΠ 50 μονάδων, τότε τα μέτρα των 5,5 δισ. ευρώ θα έχουν ένα υφεσιακό αντίκτυπο της τάξης του 1-1,5% του ΑΕΠ.
Άρα, στο 1,3% ύφεση θα πρέπει να προστεθεί στο β’ εξάμηνο του 2016 και το α΄ του 2017 και άλλο ένα αρνητικό βάρος 1-1,5%. Για να εξουδετερωθεί αυτό θα πρέπει στους επόμενους μήνες να προκληθούν αναπτυξιακοί ρυθμοί πάνω από 2-3%. Μοιάζει απίθανο με την κυβέρνηση της “παλαβής” αριστεράς που προσπαθεί να διασωθεί από το ναυάγιο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας (ναυάγιο γιατί οι σοσιαλδημοκράτες υποχωρούν παντού στην Ευρώπη) αλλά και για οποιαδήποτε συμβατική και ήπια εναλλακτική πολιτική λύση.
Το πιθανότερο σενάριο είναι το 2016 να κλείσει με ύφεση και η αύξηση της φορολογίας σε μια συρρικνούμενη φορολογική βάση να μην πετύχει τους στόχους των εσόδων. Η αποτυχία θα εκτοξεύσει την κοινωνική δυσαρέσκεια και τις πολιτικές εντάσεις κάτι, που σε συνδυασμό με την ήδη ραγδαία κατάρρευση της αποδοχής της εικόνας του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, θα δρομολογήσει εξελίξεις.
Αρκετοί υποστηρίζουν πως η κυβέρνηση του εθνολαϊκίστικου συνονθυλεύματος δεν θα εγκαταλείψει εύκολα την εξουσία και αν χρειαστεί θα μεταχειριστεί και μεθόδους παρόμοιους με αυτές που χρησιμοποιούνται σε λατινοαμερικάνικα καθεστώτα.
Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί κυρίως λόγω της απουσίας από την ηγεσία της κυβέρνησης μιας αντικειμενικής εκτίμησης της ευρωπαϊκής πραγματικότητας της χώρας και της οικονομικής της εξάρτησης από το εξωτερικό.
Αν επιχειρηθεί κάτι τέτοιο, το πιθανότερο είναι να αποτύχει. Η Ελλάδα μπορεί να απέχει από το μέσο όρο των δυτικοευρωπαϊκών κοινωνιών, αλλά δεν είναι χώρα της Λατινικής Αμερικής όπου ένα μεγάλο μέρος πληθυσμού μέχρι πριν μερικές δεκαετίες είχε συνείδηση δουλοπάροικου.
Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος από μόνη της τους επόμενους μήνες θα δρομολογήσει εξελίξεις. Οι βασικές τάσεις στην ελληνική κοινωνίας αυτήν τη στιγμή προσδιορίζονται ως εξής. Υπάρχουν τρία βασικά μερικώς συγκοινωνούντα δοχεία. Το ένα είναι αυτό του ΣΥΡΙΖΑ που πήρε στις τελευταίες εκλογές 35% αλλά αδειάζει γρήγορα. Το δεύτερο είναι της ΝΔ που πήρε στις τελευταίες εκλογές 28% και γεμίζει, κερδίζοντας μόνο ένα μικρό μέρος των δυνάμεων που χάνει το άλλο μεγάλο κόμμα. Και το τρίτο είναι το κόμμα του “Κανένα” που ένα μέρος του αθροίζεται σε διάφορα μικρότερα κόμματα αντισυστημικά διαμαρτυρίας και κυρίως στην αποχή από τις εκλογές.
Στις εκλογές του 2004 η ΝΔ είχε λάβει 3,35 εκατ. ψήφους, το ΠΑΣΟΚ 3 εκατ. και η αποχή ήταν στα 2,3 εκατ.
Στις τελευταίες εκλογές η ΝΔ είχε λάβει 1,5 εκατ. ψήφους ο ΣΥΡΙΖΑ 1,9 εκατ. και η αποχή έφτασε τα 4,2 εκατ. Η ΝΔ μετά την εκλογή του κ. Μητσοτάκη έχει πάρει ήδη τη μερίδα του λέοντος από τα μικρά κόμματα του κέντρου και της κεντροαριστεράς, αλλά οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ οδηγούνται κυρίως προς το μεγάλο μέτωπο της αποχής.
Η κοινωνική ένταση που θα δημιουργήσει το αδιέξοδο της ατελέσφορης φοροεξόντωσης είναι βέβαιο πως θα προκαλέσει ενδυνάμωση των μέχρι τώρα τάσεων, αλλά και ενδεχομένως ανατροπές με νέα δεδομένα…
Μπορεί να πεινάσουμε προσεχώς, αλλά δεν θα πλήξουμε… Αυτό είναι βέβαιο.
Στο απόγειο των κινημάτων διαμαρτυρίας της Νέας Αριστεράς εναντίον της καταναλωτικής κοινωνίας κατά τις δεκαετίες του ’60 και ’70, ο Ραούλ Βανεγκέμ της “Διεθνούς των Καταστασιακών” είχε διατυπώσει το αίτημα της εποχής του με την εξής φράση: ” Δεν μας αρκεί ένας κόσμος που το μην πεθάνουμε από πείνα δεν μας εξασφαλίζει να μην πεθάνουμε από πλήξη”. Για εμάς σ’ αυτήν τη φάση έχει δρομολογηθεί η αντίστροφη πορεία, όπως άλλωστε μας το περιγράφει το παράδειγμα της Βενεζουέλας, που αποτελεί υπόδειγμα της παρούσας κυβέρνησης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr
