O ζωοδότης ήλιος, τόσο πολύτιμος και απαραίτητος για τη ζωή στον πλανήτη μας, λίγες ευεργετικές επιδράσεις έχει στο δέρμα του ανθρώπου και πολλές και δυνητικά επικίνδυνες ανεπιθύμητες ενέργειες. Κι επειδή δεν είναι δυνατόν να κρυφτείτε από τον ήλιο, ειδικά το καλοκαίρι, πάρτε τα μέτρα σας και προστατευτείτε αποτελεσματικά!
Το καλοκαίρι, ακόμη και τις ώρες που δεν βρισκόμαστε στην παραλία, το σώμα μας εκτίθεται στον ήλιο. Ως εκ τούτου, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκδηλωθούν δερματίτιδες, με συμπτώματα την ερυθρότητα του δέρματος και τον κνησμό. Η ερυθρότητα στα εκτεθειμένα στον ήλιο μέρη του σώματος, η ανάγλυφη υφή του δέρματος και ο κνησμός είναι τρία χαρακτηριστικά συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε φωτοδερματοπάθειες, όπως είναι το «πολύμορφο εκ φωτός», η «φωτοτοξική» και «φωτοαλλεργική» δερματίτιδα, καθώς και η «φυτο-φωτοδερματίτιδα».
Πολύμορφο εκ φωτός
Εμφανίζεται σε λίγες ώρες (2-3) έως και 5 ημέρες, συνήθως όμως σε 24 ώρες, μετά την έκθεση σε UVB ακτινοβολία. Προσβάλλει τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες και αρχίζει συχνά στη δεύτερη ή τρίτη δεκαετία της ζωής. Η κλινική εικόνα εμφανίζεται με κνησμώδεις, ερυθηματώδεις βλάβες σε μερικά εκτεθειμένα μέρη του σώματος. Τα συμπτώματα αυτά είναι χαρακτηριστικά της συχνότερης καλοκαιρινής φωτοδερματοπάθειας, του πολύμορφου εκ φωτός το οποίο δεν εξαρτάται από το χρώμα της επιδερμίδας ούτε από τη διάρκεια της έκθεσης στον ήλιο. Επίσης, ο ερεθισμός του δέρματος συχνά επεκτείνεται και στα σημεία του σώματος που είναι καλυμμένα από τα ρούχα. Ωστόσο καθώς περνάει ο καιρός και το δέρμα αποκτά μαύρισμα, τα παραπάνω συμπτώματα υποχωρούν, αφού το δέρμα αποκτά με τον τρόπο αυτό φωτοπροστασία.
Σύμφωνα με την κ. Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, MD, PhD, δερματολόγο – αφροδισιολόγο «Το πολύμορφο εκ φωτός αποτελεί μια αλλεργικού τύπου αντίδραση του δέρματος, το οποίο, κατά την πρώτη έκθεσή του στον ήλιο, “εκλαμβάνει” την υπεριώδη ακτινοβολία (τύπου Α ή Β) ως απειλή και δημιουργεί αντισώματα εναντίον της».
Ο δερματολόγος θα σας συστήσει ειδική θεραπευτική αγωγή. Την επόμενη άνοιξη, όμως, καλό είναι να επισκεφτείτε ένα δερματολόγο, ούτως ώστε να κάνετε ένα photo-test (ακτινοβόληση του δέρματος με υπεριώδεις ακτίνες Α και Β), για να διαπιστωθεί σε ποια ακτινοβολία έχετε ευαισθησία και να ακολουθήσετε την κατάλληλη αγωγή με θεραπευτικά φωτόλουτρα με την ακτινοβολία στην οποία δεν έχετε αλλεργία, με αποτέλεσμα το μαύρισμα του δέρματος και έτσι τη φωτοπροστασία. Η αγωγή επαναλαμβάνεται για 2-3 χρόνια μέχρις ότου το δέρμα σας απευαισθητοποιηθεί και το πολύμορφο εκ φωτός σταματήσει να εκδηλώνεται.
Φωτοτοξική δερματίτιδα
Αρκετή ώρα μετά την έκθεσή σας στον ήλιο, περίπου 12 ώρες μετά, παρουσιάζονται έντονο ερύθημα, πρήξιμο, φυσαλίδες, σαν να έχετε πάθει ένα ήπιο έγκαυμα στα σημεία του σώματος που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο. Η φωτοτοξική δερματίτιδα προκαλείται από την έκθεση στον ήλιο σε συνδυασμό με τη λήψη φαρμάκων (διουρητικά, κορτιζονούχες κρέμες κ.λπ.). Γνωστές φωτοευαισθητοποιοί ουσίες είναι οι τετρακυκλίνες, τα ρετινοειδή, οι σουλφοναμίδες, οι θειαζίδες, τα ψωραλένια, η αμιοδαρόνη και πολλά άλλα φάρμακα.
Τα συμπτώματα είναι έντονο ερύθημα, πρήξιμο, φυσαλίδες, σαν να έχετε πάθει ένα ήπιο έγκαυμα στα σημεία του σώματος που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο. Αυτά παρουσιάζονται περίπου δώδεκα ώρες μετά την έκθεσή σας στον ήλιο.
- Τα φωτοτοξικά φάρμακα αναφέρουν αυτή τους την πιθανή παρενέργεια στο συνοδευτικό φυλλάδιο. Τα πιο συνηθισμένα φωτοτοξικά είναι τα αντιβιοτικά, ορισμένα αντιρρευματικά, ορμόνες (αντισυλληπτικά), κ.λπ.
- Από τα καλλυντικά τα πιο επίφοβα για την δημιουργία λεκέδων είναι οι κολόνιες, τα αρώματα και τα αποσμητικά, μερικές κρέμες, κυρίως νυκτός που χρησιμοποιούνται την ημέρα, after shave ή σαπούνια.
- Σοβαρή αντίδραση δημιουργεί το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου, όπως και άλλα έλαια. Επομένως, όταν κάποιος κάνει αρωματοθεραπεία, καλό είναι ν’ αφήσει να περάσουν 4 ώρες, πριν το δέρμα εκτεθεί στον ήλιο, και αφού έχει πλυθεί.
Για την αποφυγή του προβλήματος συνιστάται η ρύθμιση της όποιας φαρμακευτικής αγωγής ακολουθείτε, σε συνεννόηση με τον γιατρό σας.
Φωτοαλλεργική δερματίτιδα
Το δέρμα σας παρουσιάζει ήπια ερυθρότητα και κνησμό ή και φυσαλίδες, συμπτώματα που επεκτείνονται και στα σημεία του σώματος που είναι καλυμμένα με ρούχα. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται περίπου 48 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο, συνήθως μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο.
Τα παραπάνω συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά της φωτοαλλεργικής δερματίτιδας η οποία οφείλεται στην επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας (κυρίως της υπεριώδους) σε συνδυασμό με την προηγηθείσα τοπική χρήση σκευασμάτων (όπως οι κρέμες, τα καλλυντικά και τα αρώματα) σε άτομα με αλλεργική ευαισθησία. Για τη σωστή διάγνωση του ένοχου αλλεργιογόνου παράγοντα πρέπει να ληφθεί ένα λεπτομερές ιστορικό, ενώ αν χρειαστεί, γίνονται ορισμένα επιδερμιδικά διαγνωστικά photo patch tests, όπου τοποθετούνται στο αντιβράχιο και την πλάτη αλλεργιογόνες ουσίες και στη συνέχεια το δέρμα ακτινοβολείται.
Φυτο-φωτοδερματίτιδα
Έπειτα από μια βόλτα στην εξοχή, παρατηρείτε ότι σε συγκεκριμένα σημεία του δέρματός σας παρουσιάζεται ένας κοκκινωπός ερεθισμός ο οποίος σταδιακά γίνεται μελανός.
Εάν η βόλτα σας ήταν σε μέρη με αγριόχορτα ή με εσπεριδοειδή δέντρα, τότε τα παραπάνω συμπτώματα οφείλονται στη λεγόμενη φυτο-φωτοδερματίτιδα. Η εν λόγω δερματοπάθεια εκδηλώνεται εξαιτίας της επαφής με ορισμένα φυτά (συνήθως λεμονιές, πορτοκαλιές, νεραντζιές και αγριόχορτα) και τη συνακόλουθη έκθεση στον ήλιο. Συνήθως στα σημεία όπου έχει ακουμπήσει το φυτό μένει ένα ίχνος σαν χαρακιά, αρχικά κόκκινο και στη συνέχεια μελανό.
Για την αντιμετώπιση της φυτο – φωτοδερματίτιδας χορηγείται αγωγή από το δερματολόγο, ενώ τους φθινοπωρινούς μήνες μπορεί να γίνει και θεραπεία με λευκαντικές ουσίες. Όσον αφορά το ένοχο φυτό, συνήθως εντοπίζεται με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού. Απαιτείται φωτοπροστασία.
ΠΑΡΤΕ τα μέτρα σας
- Επιλέξτε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας για ευαίσθητο δέρμα. Αν αναπτύξετε αλλεργία, ενημερώστε τον αλλεργιολόγο.
- Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αντικαταστήστε την κρέμα ημέρας σας με μια που έχει δείκτη αντηλιακής προστασίας.
- Εφαρμόστε αντηλιακό στα σημεία που εκτίθενται στον ήλιο σε κάθε έξοδό σας κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Μη χρησιμοποιείτε καλλυντικά με φωτοευαίσθητες ουσίες, όπως αιθέρια έλαια, αρωματικά σαπούνια, αρώματα και κρέμες που τα συστατικά τους μπορεί να προκαλέσουν φωτοτοξική αντίδραση, π.χ. αλοιφές για τη θεραπεία ακμής.
- Εκτεθείτε στον ήλιο σταδιακά, αποφεύγοντας τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας, δηλαδή μεταξύ 11.00 π.μ. και 4.00 μ.μ.
- Συζητήστε με τον γιατρό σας το ενδεχόμενο διακοπής φαρμάκων που ευθύνονται για φωτοαλλεργία την περίοδο που θα εκτεθείτε στον ήλιο. Μεταξύ αυτών είναι φάρμακα για την καρδιά, ορισμένα αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά, αντιδιαβητικά, διουρητικά, αντιφλεγμονώδη και κάποια ψυχιατρικά σκευάσματα.
- Κλείστε ένα ραντεβού σε νοσοκομείο που διαθέτει φωτοβιολογικό τμήμα για να μάθετε αν έχετε φωτοαλλεργία σε κάποια συγκεκριμένη ουσία. Στο ίδιο τμήμα μπορείτε να κάνετε και φωτόλουτρα με ειδικές λάμπες πριν από την έναρξη της θερινής περιόδου ώστε το δέρμα σας να γίνει πιο ανεκτικό.
- Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας για ένα περιστατικό δερματικής φωτοευαισθησίας, καθώς μπορεί να οφείλεται σε κάποιο συστηματικό νόσημα.
πηγή: www.naturanrg.gr