Η δοσολογία ορισμένων φαρμάκων μπορεί να διαφοροποιηθεί τους μήνες του καλοκαιριού. Όπως, για παράδειγμα, τα αντιπηκτικά – κουμαρινικά φάρμακα που με την ζέστη και την αφυδάτωση παρατηρείται παράταση της αντιπηκτικής δράσης (ανεβαίνει το INR), και τα διουρητικά φάρμακα που χορηγούνται στους υπερτασικούς, τα οποία πρέπει να λαμβάνονται σε μικρότερες δόσεις, λόγω της εφίδρωσης από τη ζέστη και της απώλειας υγρών από τη λήψη του φαρμάκου.
Την ελάττωση της δόσης ενός φαρμάκου δεν πρέπει να την κάνετε μόνη σας, αλλά μετά από σύσταση του γιατρού σας.
Φάρμακα και αλκοόλ: Το καλοκαίρι αυξάνεται αρκετά η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και κυρίως της μπίρας. Πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα, λοιπόν, όσοι παίρνετε φάρμακα καθώς ο συνδυασμός αλκοόλ και φαρμάκων αντενδείκνυται σε όλες τις περιπτώσεις, γιατί ενισχύει τη δράση του φαρμάκου. Τα ποτά που περιέχουν αλκοόλη θα πρέπει να αποφεύγονται εάν είναι δυνατόν καθώς αυτά προάγουν την αφυδάτωση. Αποτέλεσμα; Υπνηλία ή μειωμένα αντανακλαστικά ή και χειρότερες συνέπειες για την υγεία. Όσοι, μάλιστα, παίρνετε αγχολυτικά, ηρεμιστικά ή αντιβιοτικά πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα, γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να θέσετε σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή σας.
Κορτικοειδή: Μια άλλη κατηγορία φαρμάκων με τα οποία πρέπει να είμαστε προσεκτικοί το καλοκαίρι. Λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους, τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις ρευματικών, άσθματος, δερματικών παθήσεων ή σε διάφορες μορφές καρκίνου και μόνο με συνταγή γιατρού. Παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες, όπως κατακράτηση νερού και άλατος στου ιστούς και ιδιαίτερα στην περιοχή του προσώπου. Αν κάποιος τα παίρνει για καιρό μπορεί να παρουσιάσει οιδήματα και έντονα πρηξίματα. Για να αντιμετωπιστούν οι παρενέργειες αυτές καλό είναι να περιοριστεί η δοσολογία τους, αν βέβαια το επιτρέπει η κατάσταση της υγείας του αρρώστου. Σε αντίθετη περίπτωση, η κατακράτηση νερού περιορίζεται, αν αφαιρεθεί το αλάτι από τη διατροφή. Επίσης και η γυμναστική ωφελεί, εφόσον με αυτή καταναλώνεται περισσότερη ενέργεια κι έτσι περιορίζεται και η αύξηση του βάρους. Για κάθε αλλαγή της δόσης και αυτών των φαρμάκων αρμόδιος είναι ο γιατρός.
Αντικαταθληπτικά και αγχολυτικά
Κι αυτά με τον ήλιο και τη ζέστη μπορεί να προκαλέσουν πτώση της πίεσης σε συνδυασμό με τη ζέστη και την αυξημένη εφίδρωση. Γι αυτό αν παίρνετε αυτά τα φάρμακα ν’ αποφεύγετε τον ήλιο και ν’ αναζητάτε δροσιά. Επίσης, πολύ προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι παίρνουν αντιψυχωσικά φάρμακα, επειδή με την υψηλή θερμοκρασία είναι ευάλωτοι στο λεγόμενο «κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο», που εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, διαταραχή του μυϊκού τόνου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος (υπόταση ή υπέρταση, ωχρότητα, ταχυκαρδία).
Φωτοευαισθησία.
Ορισμένα φάρμακα προκαλούν φωτοευαισθησία στο δέρμα και μπορεί να προκαλέσουν εγκαύματα. Τα φάρμακα αυτά κάνουν το δέρμα ευαίσθητο στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου ακόμη και του σολάριουμ, προκαλώντας τοπικές αντιδράσεις (ερυθρότητα, οίδημα, φλύκταινες, κνησμό) που μοιάζουν με έγκαυμα χωρίς όμως να είναι στην πραγματικότητα και εμφανίζονται ακόμη και με πολύ σύντομη έκθεση στον ήλιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να φοράτε αντηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας και να μην μένουν ακάλυπτα τα μέρη του σώματός σας. Τέτοια φάρμακα είναι αντιβιοτικά (ciprofloxacin, levofloxacin, doxycycline, tetracycline), διουρητικά, αντιμυκητιασικά, ορισμένα μη στεροειδή (για θεραπεία της αρθρίτιδας), όπως naproxen, piroxicam. Κάποια αντιυπερτασικά και αντιαρρυθμικά. Ορισμένα φάρμακα για διαβητικούς (sulfonylurea κ.λ.π), ψωραλένια (για τη θεραπεία της ψωρίασης), αντιψυχωσικά και για την ακμή (isotretinoin, acitretin).
Η σωστή αποθήκευση των φαρμάκων.
Εκείνο που πρέπει να ξέρετε βασικά είναι ότι γενικά τα φάρμακα για να διατηρήσουν τη δραστικότητά τους πρέπει να φυλάσσονται στη θερμοκρασία δωματίου, εκτός κι αν χρειάζονται ψυγείο (π.χ. τα θερμοευαίσθητα όπως εμβόλια, κολλύρια, ορισμένα αντιβιοτικά κ.ά. Αυτό αναγράφεται στη συσκευασία τους). Τα περισσότερα από τα φάρμακα έχουν σχεδιαστεί να αποθηκεύονται σε κανονική θερμοκρασία δωματίου, 22-25 βαθμούς Κελσίου δηλαδή. Κανένα φάρμακο δεν πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου, που είναι η ανώτερη επιτρεπτή θερμοκρασία. Μόνο έτσι εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του φαρμάκου. Υπάρχουν όμως και φάρμακα ιδιαίτερα ευαίσθητα στη θερμότητα. Αν το φάρμακο δεν δράσει -λόγω αλλοίωσης από τη θερμότητα- είναι απειλητικό για τη ζωή του ασθενούς. Επίσης, αλλοίωση των αντιβιοτικών λόγω θερμότητας μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε στομάχι ή νεφρούς.
Ακόμα όμως και φάρμακα όπως η ασπιρίνη, όταν εκτίθενται σε μεταβολές θερμοκρασίας μπορεί να προκαλέσουν μεγαλύτερα προβλήματα από έναν απλό πόνο στο στομάχι. Αλοιφές με υδροκορτιζόνη μπορεί να μην έχουν καμία αποτελεσματικότητα λόγω αλλαγής θερμότητας, ενώ φάρμακα με ορμόνες, όπως εκείνα για τον θυρεοειδή και τα αντισυλληπτικά, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στη ζέστη. Δεν πρέπει να λαμβάνετε τα φάρμακα αν έχει αλλάξει το χρώμα τους, ασχέτως ημερομηνίας λήξης, ούτε όταν αποκτήσουν παράξενη οσμή. Το καλοκαίρι πρέπει να διατηρούνται σε δροσερό και ξηρό χώρο. Ενα ντουλάπι είναι καλή λύση, όχι όμως στην κουζίνα. Το δωμάτιο φύλαξης πρέπει να είναι βορινό, ενώ τα φιαλίδια της ινσουλίνης καλύτερο είναι να τα διατηρούμε στο ψυγείο, όχι όμως σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία.
Του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr