Το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών πρωτοπορεί στην ανάλυση πρωτεϊνών στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

Έχει ονομαστεί και “λευκός χρυσός” της χώρας μας. Πρόκειται για την ελληνική φέτα, ένα από πιο εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας μας και ίσως το πιο αναγνωρισμένο. Ένα “σήμα- κατατεθέν” της εγχώριας παραγωγής για την οποία έχουν δοθεί μάχες επί μαχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο με φόντο τις διεθνείς αγορές, αναφορικά με τα τυριά “τύπου φέτας”.

Τα παραπάνω αφορούν στην “εξωστρέφεια” της ελληνικής φέτας. Διότι, αναφορικά με τον “εσωτερικό της κόσμο”, η είδηση που μας έρχεται από την ερευνητική κοινότητας της χώρας μας, μας κάνει περήφανους.

Πέραν του ελπιδοφόρου αυτού γεγονότος τόσο για το μέλλον της έρευνας, όσο και για το ανθρώπινο δυναμικό της εγχώριας ερευνητικής κοινότητας, γίνεται γνωστή και μία άλλη καινοτομία. Η Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΑΑ καθίσταται η μοναδική στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη λόγω της πρωτοπόρας μεθοδολογίας που χρησιμοποιεί στην ανάλυση πρωτεϊνών. Το όνομα της μεθοδολογίας είναι “Τροφομετρία©” και είναι πιστοποιημένη με Αριθμό Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας.

Πάμε ευθύς αμέσως να κατανοήσουμε πως λειτουργεί η Τροφομετρία, γιατί ξεχωρίζει η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά πρωτίστως να μάθουμε πώς “αποκρυπτογραφήθηκε” το “DNA” της ελληνικής φέτας. Μία έρευνα τα αποτελέσματα της οποίας είναι πολλαπλά, και αναλύονται στη συνέχεια του κειμένου.

 

Αποκρυπτογράφηση της ελληνικής φέτας για πρώτη φορά σε μοριακό επίπεδο

Ερευνητές του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) ανέλυσαν το κατεξοχήν εθνικό μας προϊόν, με σκοπό να αποκρυπτογραφηθεί  το περιεχόμενο, η αξία και οι διατροφικές ιδιότητές του, για πρώτη φορά σε μοριακό επίπεδο.

Συγκεκριμένα, αναλύθηκε πληθώρα αντιπροσωπευτικών δειγμάτων φέτας από όλα τα μέρη της Ελλάδας που παράγουν φέτα «Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» (ΠΟΠ), επιδιώκοντας την ταυτοποίηση όλων των πρωτεϊνών και πεπτιδίων που περιέχουν.

Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΑΑ και η καινοτόμος μεθοδολογία της 

“Αποκωδικοποιητής” του “DNA” της ελληνικής φέτας είναι η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΑΑ, με υπεύθυνους τους Δρ. Γεώργιο Τσάγκαρη και Δρ. Αθανάσιο Αναγνωστόπουλο.

Η ερευνητική μονάδα του IIBEAA που είναι επιφορτισμένη με την μελέτη των πρωτεϊνών, ανέπτυξε πρόσφατα καινοτόμο μεθοδολογία, η οποία επιτρέπει για πρώτη φορά τον ακριβή ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των συστατικών υγρών/στερεών τροφίμων και συμπληρωμάτων διατροφής, στο πλαίσιο των ερευνητικών της δραστηριοτήτων με χρήση τεχνολογιών αιχμής.

Η καινοτόμος αυτή μεθοδολογία που έχει αναπτυχθεί στο ΙΙΒΕΑΑ ονομάζεται Τροφομετρία© (trophometry, foodometry, nutriometry) και εφαρμόζεται κατ’ αποκλειστικότητα (Αριθμός Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας: 1009198). Η τροφομετρία, αναφέρεται στο σύνολο των μεθόδων φασματομετρίας μάζας, που οδηγούν στην ταυτοποίηση του συνόλου των πρωτεϊνών, πεπτιδίων, μεταβολητών, λιπιδίων και  όλων των άλλων ομάδων μορίων ενός τροφίμου, τα οποία συνδυαζόμενα δημιουργούν το τροφομετρικό αποτύπωμά© του, που είναι μοναδικό για κάθε τρόφιμο, όπως ακριβώς και το γενετικό προφίλ DNA στους ανθρώπους.

Καταγραφή αντιπροσωπευτικού αποτυπώματος τετμημένων πρωτεϊνών ελληνικής φέτας στον φασματογράφο μάζας του ΙΙΒΕΑΑ

Γιατί ξεχωρίζει η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

Πέραν του γεγονότος ότι οι ερευνητές του ΙΙΒΕΕΑ κατάφεραν να “εισχωρήσουν” για πρώτη φορά στα άδυτα της ελληνικής φέτας και να “σπάσουν” τον γενετικό της κώδικα, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών οφείλει να είναι υπερήφανο και για την “μήτρα” που γέννησε το αποτέλεσμα της εν λόγω έρευνας.

Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΕΑ είναι η μοναδική στις χώρες των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εφαρμογή της μοριακής ιχνηλασιμότητας, χρησιμοποιώντας φασματογράφους μάζας υψηλής ευκρίνειας.

Πρόκειται για τεχνολογία και τεχνογνωσία που είναι αποκλειστικά διαθέσιμη στο ΙΙΒΕΑΑ, και καθιστούν με τον τρόπο αυτό την  συγκεκριμένη μονάδα του ερευνητικού κέντρου μονάδα πρωτοπόρα στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.

Η ταυτότητα της ελληνικής φέτας: οι 489 πρωτεΐνες της!

Για την ανάλυση της “ταυτότητας” της ελληνικής φέτας, χρησιμοποιήθηκαν οι φασματογράφοι μάζας υψηλής ευκρίνειας της Ερευνητικής Μονάδας Πρωτεομικής (όπως διαφαίνονται και στις σχετικές εικόνες). Με την εφαρμογή της μοριακής ιχνηλασιμότητας, διαπιστώθηκε ότι η φέτα ΠΟΠ από όλες τις περιοχές της χώρας, περιέχει συνολικά 489 διαφορετικές πρωτεΐνες, γεγονός που την καθιστά ένα από τα πλουσιότερα σε πρωτεΐνες είδος τυριού παγκοσμίως.

Οι 489 αυτές πρωτεΐνες αποτελούν την ταυτότητα της ελληνικής φέτας και ανήκουν σε διάφορες ομάδες βιολειτουργικών πρωτεϊνών. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται πρωτεΐνες που σχετίζονται με την ρύθμιση και ανοσοποιητικού συστήματος, με αντιμικροβιακή δράση, καθώς και πρωτεΐνες που ελέγχουν το μικροβίωμα του εντέρου.

Ταυτοποιήθηκαν επίσης πολλές πρωτεΐνες που σχετίζονται με βιταμίνες, όπως την βιταμίνη D, που ευθύνεται για την μεταφορά ασβεστίου στα οστά, την βιταμίνη B12 υπεύθυνη για την μεταφορά και την πρόσληψη σιδήρου, καθώς και άλλων λειτουργικών ιχνοστοιχείων. Στη Ελληνική φέτα ΠΟΠ ανιχνεύθηκαν επίσης, πρωτεΐνες που συνδέονται με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, τη λειτουργία των νεφρών καθώς και πρωτεΐνες για τον μεταβολισμό της χοληστερίνης και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

 

Η σημασία των αποτελεσμάτων της έρευνας για την αποκωδικοποίηση του “DNA” της ελληνικής φέτας

Πέραν της απόδειξης της υψηλής διατροφικής αξίας της Ελληνικής φέτας ΠΟΠ, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης εργασίας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την εθνική οικονομία, την εγχώρια βιομηχανία και τους παραγωγούς.

Με βάση τα ευρήματα αυτά αναπτύχθηκε μία νέα μέθοδος για την ιχνηλασιμότητα του χρησιμοποιούμενου γάλακτος, τον προσδιορισμό ύπαρξης νοθείας σε αυτή, τον διαχωρισμό της από παρεμφερή προϊόντα και τελικά την ταυτοποίηση της προέλευσης της φέτας ως αποκλειστικά ελληνικού προϊόντος ονομασίας προελεύσεως.

 

Λίγα λόγια για την Τροφομετρία

Η Τροφομετρία μπορεί να εφαρμοσθεί περαιτέρω σε όλα τα είδη των τροφίμων, περιλαμβανομένων των υγρών, στερεών, τροφίμων ζωικής ή φυτικής προέλευσης, γαλακτοκομικών προϊόντων, συμπληρωμάτων διατροφής κλπ. προσδιορίζοντας με ακρίβεια:

• Προϊόντα Ανωτέρας Ποιότητας (ΠΑΠ)  με ευεργετικές δράσεις για την υγεία του ανθρώπου
• Η γεωγραφική προέλευση του τροφίμου, (Ελληνικό, προϊόν ονομασίας προελεύσεως (Π.Ο.Π.), προϊόν γεωγραφικής ένδειξης (Π.Γ.Ε.), εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (Ε.Π.Ι.Π.)
• Βιολειτουργικά τρόφιμα.

Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεωμικής του ΙΙΒΕΑΑ, έχει ήδη διενεργήσει πλήθος τροφομετρικών αναλύσεων για λογαριασμό της Περιφέρειας Ηπείρου και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αναδεικνύοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά,  οικονομικά σημαντικών ζωικών οργανισμών της πανίδας του Αμβρακικού κόλπου, αλλά και τροφίμων  από το εξωτερικό (Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία).

 

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα της έρευνας για την αποκωδικοποίηση τιου “DNA” της ελληνικής φέτας δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα σε διεθνές περιοδικό. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τα βρουν στον ακόλουθο σύνδεσμο: Feta cheese proteins: Manifesting the identity of Greece׳s National Treasure.