Λίγες ώρες πριν την μεγάλη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί σήμερα, (17/02), στο Γαλλικό Ινστιτούτο με αφορμή τον Διεθνή εορτασμό για τα ενενήντα χρόνια του διάσημου Γάλλου συνθέτη Pierre Boulez, ο διάσημος Γάλλος μαέστρος Pierre-André Valade που θα διευθύνει την συναυλία μιλάει στο PolitisOnline για το ‘φαινόμενο’ Pierre Boulez, για την επιρροή της γαλλικής μουσικής στο Παγκόσμιο μουσικό στερέωμα και για τις προοπτικές της σύγχρονης δημιουργίας.
1) Τι έχει να προσφέρει στο σύγχρονο άνθρωπο-ακροατή ένα αφιέρωμα με κέντρο τον άνθρωπο και μουσικό Piere Boulez και τους μαθητές του, πέρα από μια ιστορική προσέγγιση;
O Pierre Boulez αποτελεί μια από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της σύγχρονης μουσικής της Γαλλίας κατά το δευτέρο μισό του 20ου αιώνα και κυρίως από το 1976 όταν ίδρυσε το IRCAM (Institut de Recherche et Coordination Acoustique/Musique) και το Ensemble Intercontemporain. Είχε τεράστια επιρροή στους συνθέτες μέσω της μουσικής του, τα βιβλία του και γενικότερα μέσω του IRCAM. Επίσης επηρέασε και τους μουσικούς μέσω της πορείας του ως μαέστρος. Χάραξε μια νέα μουσική γραμμή που επηρέασε όχι μόνο την Γαλλία αλλά ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Το έργο ‘Improvisé pour le Dr. K.’ το οποίο θα διαρκέσει 2’30”, πρόκειται για μια ‘μινιατούρα’ του Pierre Boulez η οποία δημιουργήθηκε το 1960 και ξαναεκτελέστηκε το 2005, ακολουθούμενη από κομμάτια Γάλλων συνθετών νεώτερων γενεών όπως ο Gerard Pesson και Régis Campo.
Στη συνέχεια, θα παρουσιάσουμε το θαυμάσιο έργο “Trois poèmes de Stéphane Mallarmé” του Maurice Ravel, ένα αριστούργημα το οποίο ήταν πολύ σημαντικό για τον Boulez, ( το είχε διευθύνει πολλές φορές, για την ακρίβεια εγώ το έπαιξα πολλές φόρες την δεκαετία του 1980 στις αρχές της καριέρα μου ως μουσικός).
Το κονσέρτο θα τελειώσει με το ‘ Talea’ , το υπέροχο έργο του Gérard Grisey ο όποιος ήταν ένας από τους ιδρυτές ‘της φασματική ροής ‘ της Γαλλίας του 1970 και η μουσική του αν και είχε διαφορετικές ρίζες από την μουσική του Boulez το είχε παρουσιάσει πολλές φορές. Όταν ακούμε αυτή την μουσική σήμερα, δοξάζουμε τον Pierre Boulez για την μεγάλη επιρροή που είχε σε σημαντικούς δημιουργούς της σύγχρονης μουσικής. Πραγματικά πρόκειται για μια πολύ ευχάριστη εμπειρία.
2) Υπό το πρίσμα του συνθέτη και μαέστρου, ποια πιστεύετε ότι είναι η επιρροή της γαλλικής μουσικής στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα;
Όταν μιλάμε για Γαλλική μουσική στο μυαλό μας έρχονται εξέχουσες προσωπικότητες. Όπως ο Boulez και ο Grisey όπου έδρασαν τα τέλη του 20 αιώνα ενώ ο Ravel στις αρχές του ίδιου αιώνα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτοί οι άνθρωποι ενέπνευσαν πολλούς συνθέτες και μουσικούς θέτοντας καινούρια δεδομένα. Ωστόσο, η γαλλική μουσική είτε αναφερόμενη στους Berlioz, Debussy, Ravel, Messiaen, Boulez, Grisey είτε σε άλλους αποτελεί ξεκάθαρα νέα πηγή έμπνευσης σε συνθέτες και μουσικούς καθώς ανακάλυψαν μουσικές γλώσσες οι οποίες προστεθήκαν στην φαντασία πολλών μουσικών. Αυτή η συνεισφορά είναι παγκόσμια, διότι προσθέτει κάτι το οποίο είναι πολύ ιδιαίτερο και δεν θα μπορούσε να υπάρξει διαφορετικά.
3) Ποιο νομίζετε ότι είναι το παρόν και ποια η προοπτική της σύγχρονης δημιουργίας, πέρα από την διαδικασία της φιλοσοφικής γένεσης, στο πλαίσιο της ένωσής της με το κοινό;
Δεν θεωρώ ότι η σύγχρονη δημιουργία είναι τόσο διαφορετική από το κλασικό ρεπερτόριο, αντιθέτως πιστεύω ότι είναι η αυστηρή συνεχεία της. Πολύ συχνά οι λάτρεις της μουσικής τείνουν στο να σταματούν την ιστορία της. Αλλά πόσες φόρες δεν έχουν έρθει σε μένα άνθρωποι μετά από ένα κονσέρτο σύγχρονης δημιουργίας λέγοντας ‘δεν γνώριζα τι ήταν η σύγχρονη δημιουργία και τώρα ανακάλυψα ότι είναι τόσο όμορφη και εμπνευσμένη’. Αυτή είναι η πραγματικότητα και αυτός είναι ο κύριος λόγος που έχω τόσο μεγάλη χαρά που επικοινωνώ αυτό το ρεπερτόριο με το κοινό και μοιράζομαι τον ενθουσιασμό μου με τους ακροατές.
4) Πως βιώνετε τη συμμετοχή σας στην αναδημιουργία της μουσικής τόσο από τη θέση του εκτελεστή όσο και από τη θέση του μαέστρου;
Στην κλασσική ή σύγχρονη μουσική ο ερμηνευτής είναι ο καλλιτέχνης που διαμορφώνει την τελική σύνθεση του δημιουργού. Στόχος μου είναι να παραμένω όσο πιο κοντά στην τελική μου σύνθεση για να την κάνω να λάμψει με το πιο ‘λαμπερό ‘της φως. Φυσικά, αυτό περνάει μέσα από την ερμηνεία, όντας μη γραμμένο στις σελίδες, αλλά το αφήνει να εννοηθεί από τον συνθέτη ή πυροδοτείται στο μυαλό του δημιουργού. Ο δημιουργός λειτουργεί ως μεταφραστής ανάμεσα στο κοινό και τον σύνθετη. Νιώθω πολύ τυχερός να δουλεύω ως μουσικός όπου η μουσική που χρησιμοποιώ κάθε μέρα, οι δημιουργίες που μελετώ και βάζω τα δυνατά μου στο να τις μεταφέρω στο κοινό μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τροφοδοτούν τον ενθουσιασμό μου και την φαντασία μου.
Επιμέλεια: Αλίκη Μαρινάκη