Ανοίγει αύριο τις πύλες της η έκθεση «Haida: Life. Spirit.Art.» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης που ολοκληρώνεται στις 20 Απριλίου 2016.
Η έκθεση Haida: Life. Spirit. Art. (Χάιντα: Ζωή. Πνεύμα. Τέχνη.) είναι μια παραγωγή του Καναδικού Μουσείου Ιστορίας και του Μουσείου McCord σε συνεργασία με το Μουσείο Haida Gwaii, και αποτελεί το «αντίδωρο» της έκθεσης Τhe Greeks: Agamemnon to Alexander the Great.
Φιλοδοξεί να μυήσει το ελληνικό κοινό στον πλούσιο και πολυσύνθετο πολιτισμό της αυτόχθονης φυλής Haida, ενός πολιτισμού που εμφανίστηκε χιλιάδες χρόνια πριν στα νησιά Haida Gwaii στη βορειοδυτική ακτή του Καναδά. Η έκθεση περιλαμβάνει μια εξαιρετική συλλογή ιστορικών, αλλά και σύγχρονων καλλιτεχνικών έργων, από το Μουσείο Ιστορίας και το Μουσείο McCord του Καναδά, που χαρακτηρίζουν διαφορετικές πτυχές της ζωής των Haida, όπως καθημερινές δραστηριότητες, εμπόριο, τεχνολογία αλλά και μουσική, τέχνη και τεχνολογίες, καθώς και συναρπαστικές εικόνες από τη νησιωτική πατρίδα τους, τα οποία προέρχονται από την πλούσια συλλογή του Μουσείου Haida Gwaii της Βρετανικής Κολομβίας.
Το νησιωτικό σύμπλεγμα Haida Gwaii (Νησιά των Ανθρώπων) βρίσκεται στα ανοιχτά της βορειοδυτικής ακτής του Καναδά. Η έρευνα τοποθετεί την άφιξη των πρώτων ανθρώπων στη περιοχή 12.000 χρόνια πριν από σήμερα. Σε ένα μαγευτικό τοπίο με θαλάσσιες και χερσαίες πηγές φυσικού πλούτου οι κάτοικοι των νησιών, οι Haida, δημιούργησαν έναν κόσμο εξαιρετικής καλλιτεχνικής έκφρασης μέχρι τον 19ο αιώνα, όταν εξαφανίστηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Ο πολιτισμός των Haida κατάφερε να φτάσει σε υψηλά επίπεδα καλλιέργειας και κοινωνικής οργάνωσης. Μόνιμες οικιστικές εγκαταστάσεις διευκόλυναν την ασφαλή αποθήκευση της τροφής, των εργαλείων και των αντικειμένων πολυτελείας και επέτρεψαν σε εξειδικευμένους τεχνίτες να αφιερώσουν τον χρόνο τους στην τέχνη και να δημιουργήσουν ένα αναγνωρίσιμο καλλιτεχνικό λεξιλόγιο.
Καθημερινά και τελετουργικά τέχνεργα από λίθο, μέταλλο, ξύλο, οστό, κέρατο, όστρεο, ύφασμα και ψάθα, που προέρχονται από τις συλλογές των τριών Καναδικών μουσείων, μας μεταφέρουν στα μακρινά νησιά και ζωντανεύουν μια ζωή άμεσα συνδεδεμένη με τη φύση, αλλά και τον κόσμο των πνευμάτων, που κατέχει κυρίαρχη θέση στην κοσμολογία και τις τελετουργίες των Haida. Τα πλούσια σκαλίσματα και οι ζωγραφιές στα αντικείμενά τους φανερώνουν υψηλή καλλιτεχνική δεξιοτεχνία και απηχούν τον καθημερινό τρόπο ζωής τους, αλλά και την ιστορία, τις αντιλήψεις, τις δοξασίες, τη σχέση τους με το υπερφυσικό.
Η έκθεση εμπλουτίζεται με τη «φωνή» των σημερινών Haida, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στις ταινίες, τα αποφθέγματα και τις εικόνες. Με αυτόν τον τρόπο η έκθεση κατορθώνει να προβάλει τη συνέχεια του αρχαίου πολιτισμού των Haida στην κοινότητα του σήμερα, η οποία αγωνίζεται στις δύσκολες σημερινές συνθήκες να διατηρήσει τις παραδόσεις και το προνομιούχο περιβάλλον που της κληροδότησαν οι προηγούμενες γενιές.
Η μουσειογραφική προσέγγιση της έκθεσης, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, βασίστηκε ως έμπνευση σε ένα από τα εκθέματά της, το έργο με τον τίτλο Σχέδιο Φάλαινας Δολοφόνου των Haida. Το σχέδιο του έργου, που αποτελεί ένα έμβλημα, χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τη μορφοποίηση και την ανάπτυξη των θεματικών ενοτήτων της έκθεσης, ενώ αποτυπώνεται και στο δάπεδο της αίθουσας ανοίγοντας μας τον ‘δρόμο’ για τον κόσμο των Haida.
Ενώ το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την έκθεση Haida: Life. Spirit. Art. στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, οι Καναδοί επισκέπτες μπόρεσαν να θαυμάσουν από κοντά τα αριστουργήματα της ελληνικής τέχνης στο Μουσείο Ιστορίας του Καναδά. Με περισσότερα από 500 εκθέματα να ταξιδεύουν για πρώτη φορά σε μουσεία της Β. Αμερικής και ένα μουσειολογικά ευρηματικό σχεδιασμό, που εστιάζει στον άνθρωπο, η έκθεση Τhe Greeks: Agamemnon to Alexander the Great (Οι Έλληνες. Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο) παρουσιάστηκε με τεράστια επιτυχία και θεαματική προσέλευση επισκεπτών στο Μουσείο Point-a-Calliere Museum of History and Archaeology στο Μόντρεαλ και στο Canadian Museum of History στην Οττάβα. Από τις 24 Νοεμβρίου 2015 έως 10 Απριλίου 2016, η έκθεση θα συνεχίσει το ταξίδι της στις ΗΠΑ, όπου και θα παρουσιάζεται στο Field Museum στο Σικάγο, ενώ στη συνέχεια θα μεταφερθεί στο National Geographic Museum στην Ουάσιγκτον (26 Μαΐου 2016 έως 9 Οκτωβρίου – 2016). Στο πλαίσιο της παρουσίασης της έκθεσης έχει εκδοθεί ένας επιστημονικός κατάλογος, ο οποίος περιλαμβάνει το σύνολο των έργων της έκθεσης, περισσότερα από πεντακόσια αρχαία έργα ιδιαίτερης αρχαιολογικής και καλλιτεχνικής αξίας που προέρχονται από Δημόσια Αρχαιολογικά Μουσεία όλης της χώρας.
Oι δύο εκθέσεις, αποτελούν το επιστέγασμα της πρότυπης συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Μουσείου Ιστορίας του Καναδά και πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των ευρύτερων πολιτισμικών συνεργειών στον τομέα του πολιτισμού με την Πρεσβεία του Καναδά στην Ελλάδα.