Είκοσι χρόνια λειτουργίας συμπληρώνει φέτος το Μουσείο Καλαθοπλεκτικής των Ρομά, μοναδικό στο είδος του σε όλη την Ελλάδα, που στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κτίριο του οικισμού Θρυλορίου, οχτώ χιλιόμετρα ανατολικά της Κομοτηνής.
Το μουσείο καλαθοπλεκτικής ιδρύθηκε το 1995.
Η αρχική ιδέα ήταν να προβληθεί η ταυτότητα των μουσουλμάνων Ρομά της ελληνικής Θράκης και να σωθεί αυτή η πτυχή του πολιτισμού τους, η καλαθοπλεχτική.
Σύμφωνα με πληροφορίες του AΠΕ, η ιστορία της καλαθοπλεκτικής της φυλής των Ρομά έχει βυζαντινές ρίζες και αργότερα τη συναντούμε να ακμάζει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ επιβιώνει ακόμη και σήμερα στην Αλεξανδρούπολη, στον οικισμό των Ρομά της οδού Άβαντος, αλλά κυρίως στο Δροσερό της Ξάνθης, όπου περισσότερες από 10 οικογένειες πλέκουν με μεγάλη ζέση τα καλάθια τους.
«Εάν κάτι σώζει την καλαθοπλεκτική στις μέρες μας, είναι οι εποχιακές μετακινήσεις των ανθρώπων αυτών. Από τον Μάρτιο και μετά, ακολουθώντας μια παλιά παράδοση μετακινήσεων, οι Ρομά εξαπλώνονται σε όλη την Ελλάδα, κυρίως στις τουριστικές περιοχές, στα νησιά του Αιγαίου μέχρι και το Ιόνιο και αυτό δίνει μια ώθηση για να επιβιώσει η τέχνη τους» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Αντώνης Λιάπης, πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου που διαχειρίζεται το Μουσείο Καλαθοπλεκτικής και ιδιοκτήτης της συλλογής των 2.000 καλαθιών που κοσμούν τις προθήκες του μουσείου.
Η καλαθοπλεκτική στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας έχει σχεδόν σβήσει. Εάν επιβιώνει ένα μοναδικό κέντρο είναι στην ορεινή Τήνο, κυρίως στον Βόλακα, που έχουν μια μακρά παράδοση καλαθοπλεκτικής με επιρροές από τη Δύση.
Αφορμή για να ξεκινήσει η συστηματική συλλογή και ταξινόμηση του πρώτου πυρήνα των καλαθιών, ήταν το ανθρωπολογικό συνέδριο που διοργάνωσε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) στην Κομοτηνή, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οπότε υπήρχαν ήδη αρκετά καλάθια στη συλλογή.