Κοντά στην έναρξη διαλόγου Ελλάδας-Τουρκίας: Οι παρασκηνιακές συζητήσεις & η στάση των κομμάτων

Όπως παρατηρούν έμπειροι πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι, η δρομολόγηση της διαδικασίας, με επίκεντρο την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες, θα έχει ευθεία αντανάκλαση και στην εγχώρια πολιτική σκηνή: όπως καταγράφηκε, άλλωστε, ξεκάθαρα  και στις πρόσφατες  συναντήσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους πολιτικούς αρχηγούς, παρά την ταύτιση απόψεων στην ανάγκη ανάσχεσης της τουρκικής επιθετικότητας και υπεράσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, υπάρχουν αποκλίνουσες προσεγγίσεις σε θέματα τακτικής και επιμέρους χειρισμών.

Η επικεφαλής του διπλωματικού Γραφείου του πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή –που σήκωσε μεγάλο βάρος στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης, βρίσκεται  σε συνεχή επικοινωνία με πολλούς Ευρωπαίους παράγοντες– ενώ ανάλογη κινητικότητα επιδεικνύει και  ο σύμβουλος του Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, με τον οποίον η κ. Σουρανή βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή μετά και το μορατόριουμ σε έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που ανακοίνωσε ο τελευταίος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, που επικαλειται η Καθημερινή, μέσω των κ.κ. Σουρανή και Καλίν, Ελλάδα και Τουρκία ήταν έτοιμες να υπογράψουν στην «πολυσυζητημένη» συνάντηση του Βερολίνου μια κοινή δήλωση-πρωτόκολλο για το πλαίσιο του νέου γύρου συνομιλιών ανάμεσα στις δύο πλευρές. Η διαδικασία, κατά τις ίδιες πηγές, δεν προχώρησε καθώς η Αγκυρα απέρριψε τη θέση της Αθήνας, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου μορατόριουμ αποφυγής ενεργειών που θα πυροδοτούν το κλίμα, να υπάρξει δέσμευση για τερματισμό των υπερπτήσεων και των συνεχών παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά.

Ετσι, προκρίνεται το μοντέλο ενός άτυπου διαλόγου, τον οποίο επιχειρούν να οργανώσουν οι κ.κ. Σουρανή και Καλίν, υπό τις κατευθύνσεις, βεβαίως, των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν.

Οι επιδιώξεις της Αθήνας

Παρά το γεγονός πως δεν υπάρχει ρητή συμφωνία, διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν πως στην Αθήνα θεωρείται αυτονόητο ότι στην περίπτωση κατά την οποία δρομολογηθεί η έναρξη των διερευνητικών εντολών, θα «παγώσουν» κινήσεις όπως οι έρευνες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, που προέβλεπε η πρόσφατη τουρκική NAVTEX,  αλλά και άλλες ανάλογες τις οποίες πιθανώς θα δρομολογούσε η Αγκυρα με βάση το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο.

Κρίσιμη παράμετρος, βεβαίως, είναι τι θα συμβεί το επόμενο διάστημα και αναφορικά με την Κύπρο. Παρότι είναι ανεξάρτητη χώρα, θα ήταν παράδοξο Αθήνα και Αγκυρα να συνομιλούν ενώ το «Μπαρμπαρός» ή άλλο τουρκικό ερευνητικό σκάφος θα βρίσκεται εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό, άλλωστε, επιβεβαιώθηκε και κατά την τηλεφωνική συνομιλία που είχαν την Πέμπτη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κύπριος Πρόεδρος  Νίκος Αναστασιάδης.

Αναταραχή στα κόμματα 

Αντανάκλαση και στην εσωτερική πολιτική σκηνή, εκτιμάται, πως θα έχουν οι κυοφορούμενες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ –που έχουν διαφοροποιηθεί ήδη σαφώς από την κυβέρνηση στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας– θα στηρίξουν την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μόνο υπό την αίρεση ότι θα περιοριστούν αποκλειστικά στο ζήτημα των θαλασσίων ζωνών, αλλά σε διαφορετική περίπτωση η αντίδραση θα είναι ισχυρότατη. Ιδιαίτερα στο τελευταίο ζήτημα, η Φώφη Γεννηματά φέρεται να ταυτίζεται με τη λεγόμενη «πατριωτική» πτέρυγα του κόμματος.

Πάντως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με υψηλόβαθμο παράγοντα της διακυβέρνησης Σαμαρά, στις διερευνητικές επαφές εκείνης της περιόδου από την Αγκυρα είχαν εγερθεί ζητήματα τόσο για τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου όσο και για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.

Το εσωκομματικό τοπίο στη Ν.Δ

Σε κάθε περίπτωση, ενδιαφέρον θα έχει και το εσωκομματικό τοπίο στη Ν.Δ., καθώς μόλις πρόσφατα ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς είχε διαμηνύσει πως «δεν συζητάς με πειρατές». Οι κ. Μητσοτάκης και Σαμαράς δεν έχουν επικοινωνήσει μετά την πρόσφατη κλιμάκωση που πυροδότησε η Αγκυρα, αλλά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν συνεργάτες του τελευταίου, «ο πρωθυπουργός γνωρίζει τις απόψεις του».

Ανάλογο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση που θα τηρήσουν ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και η λεγόμενη «καραμανλική» πτέρυγα. Πάντως, ο πρώην πρωθυπουργός φέρεται να εκτιμά πως δεν είναι εφικτό να διατηρηθεί υπό τις παρούσες συνθήκες η «ακινησία», που ουσιαστικά επικρατούσε επί δεκαετίες, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Τέλος, πρέπει να επισημανθεί η προσέγγιση του Ευάγγελου Βενιζέλου, ότι εάν διατηρηθεί το υφιστάμενο στάτους κβο, είναι θέμα χρόνου η συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες να καταστεί άνευ αντικειμένου, καθώς σταδιακά, πρώτα το πετρέλαιο και εν συνεχεία το φυσικό αέριο, θα απαξιωθούν ως πηγές ενέργειας.