Τι αλλάζει στα σχολικά βιβλία των Σκοπίων, μετά από συμφωνία των αρμόδιων επιτροπών

Σημεία της συμφωνίας που επιτεύχθηκε με τους Σκοπιανούς για το θέμα των ιστορικών αναφορών στα σχολικά βιβλία, παρουσιάζει στο ethnos.gr, o πρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας του ΑΠΘ Σπυρίδων Σφέτας.

Με βάση τα πρακτικά των Συνεδριάσεων επιτεύχθηκε συμφωνία για τα παρακάτω:

1) Έγινε αποδεκτό  μετά από διήμερη μάχη στα Σκόπια  ότι ως  Σλάβοι  δεν έχουν καμιά σχέση με τους  Αρχαίους Μακεδόνες, ότι  η  Αρχαία Μακεδονική  Ιστορία και ο πολιτισμός  ήταν τμήμα του αρχαίου   Ελληνικού Πολιτισμού που είχε επίδραση στον παγκόσμιο πολιτισμό,  ότι είναι ανάγκη να αναιρεθεί η  θέση  τους που παρουσιάζει  την  Αρχαία Μακεδονική ιδιαιτερότητα ως αντιτιθέμενη στον Ελληνισμό, ότι οι διαφορές εντοπίζονται στις πολιτικές δομές ( σταθερά μοναρχία στη Μακεδονία) . Επειδή η Συμφωνία προβλέπει ότι κάθε αλλαγή  πρέπει να στηρίζεται σε πηγές (evidence), η Επιτροπή   συγκέντρωσε όλα τα σχετικά χωρία από τους Αρχαίους συγγραφείς( Ηρόδοτο, Θουκυδίδη, Ισοκράτη, Πολύβιο, ακόμα και τους Φιλιππικούς του Δημοσθένη, ερμηνευόμενους  στο ανάλογο πολιτικό πλαίσιο της εποχής ) και τα υπέβαλε με τις αναλυτικές της παρατηρήσεις  και σε αγγλική ή γαλλική  μετάφραση. Η ελληνική επιτροπή δεν είδε αρνητικά την πρόταση  της άλλης πλευράς να ληφθεί υπόψη ότι ένα   μέρος της  σημερινής Βόρειας Μακεδονίας ανήκε στην ιστορική Μακεδονία της αρχαιότητας.

2) Για τη Ρωμαϊκή εποχή συμφωνήθηκε ότι ο όρος Μακεδονία από το 148 πΧ. ήταν διοικητικός-Μacedonia Prima- Macedonia Secunda-  από τον 4ο αιώνα  συμπεριλαμβανόταν  με τη Δακία και την Παννονία  στο Praefectum Illyricym  και ότι πρέπει να διακρίνεται από την ιστορική Μακεδονία που το 168 πΧ ,   με τη πρώτη  κατάκτηση, οι Ρωμαίοι διέσπασαν σε 4 τμήματα ( Πελαγονία, Πέλλα, Θεσσαλονίκη, Αμφίπολις), ή από το μεταγενέστερο  Βυζαντινό  διοικητικό Θέμα Μακεδονία  που περιείχε τη Θράκη-η Μακεδονική Δυναστεία του Βυζαντίου δεν είχε σχέση με τους Αρχαίους Μακεδόνες- διευκρίνιση που ζήτησε και η άλλη πλευρά, αλλά από τον 14ο αιώνα, με την κατάργηση των Θεμάτων, ο όρος Μακεδονία στους αρχαιοπρεπείς Βυζαντινούς συγγραφείς αποκτούσε πάλι το ιστορικό περιεχόμενό του.

3) Για τη Βυζαντινή περίοδο δέχτηκαν ότι οι Σλάβοι δεν πήραν το όνομα Μακεδόνες  από τους Αρχαίους Μακεδόνες , ότι οι όροι  Μακεδών και Σλάβος  δεν ταυτίζονται στο Μεσαίωνα. Η   Επιτροπή προσκόμισε σχετικά χωρία από  τα Θαύματα του Αγίου Δημητρίου,  τον Πορφυρογέννητο κ. α. Οι δικές  τους παρατηρήσεις  ήταν πολύ  γενικές,  π.χ οι Σλάβοι δεν ήταν νομάδες, αλλά γεωργοί, κάτι που  ελληνική πλευρά δεν απέρριψε εκ προοιμίου, οι Κύριλλος και Μεθόδιος έκαναν το γλαγολικό ( όχι το κυριλλικό αλφάβητο) ,  κάτι που  είναι σωστό, αλλά  επισημάνθηκε ότι το εννοιολογικό  υπόβαθρο της απόδοσης στα σλαβικά των υψηλών  θεολογικών  εννοιών ήταν ελληνικό, ( πχ  φιλοκαλία-dobrotoljubie, ευημερία-blajodenstvie)  όπως και το συντακτικό. Επρόκειτο για μια lingua franca.

4) Για την οθωμανική περίοδο πρότειναν να υπάρξουν περισσότερες αναφορές στα ελληνικά εγχειρίδια  για τους βαλκανικούς  λαούς,  κάτι που  η ελληνική πλευρά  δεν είδε αρνητικά, και για την ύστερη  οθωμανική περίοδο πρότειναν να διευκρινιστεί ότι τα   τρία οθωμανικά βιλαέτια του Μοναστηρίου , της Θεσσαλονίκης και του Κοσόβου  που συμβατικά αποκαλούνταν Μακεδονία από την ευρωπαϊκή διπλωματία  κάλυπταν μια ευρύτερη περιοχή, πέραν των ορίων της σημερινής  Ελλάδας. Η ελληνική πλευρά  δεν είδε αρνητικά αυτή τη διάκριση μεταξύ της συμβατικής χρήσης του όρου Μακεδονία  που συμπεριλαμβανόταν  στα τρία οθωμανικά βιλαέτια ( δεν υπήρχε οθωμανικό  βιλαέτι με το διοικητικό όρο Μακεδονία) και της ιστορικής Μακεδονίας που διεκδικούσε το ελληνικό κράτος ( κατά το μάλλον ή έλασσον μόνο τα βιλαέτια Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου). Ο όρος Μακεδών επί Τουρκοκρατίας ήταν  μόνο τοπική  ταυτότητα, γεωγραφικός όρος με αναφορά στους χριστιανούς κατοίκους,  συμπεριλαμβανομένων  και των Νοτίων Σλάβων  ως Χριστιανών, ως ένδειξη και ανδρείας, που ανέμεναν ένα νέο χριστιανό Μέγα Αλέξανδρο για να τους απελευθερώσει από τους νέους Πέρσες, τους Οθωμανούς.

5) Σημαντικό για την ελληνική πλευρά είναι ότι δέχτηκαν, ότι τα σύνορα που αποκαταστάθηκαν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου ( 1913) και τη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης των Παρισίων (1919) είναι οριστικά και ότι κάθε αλυτρωτισμός δεν έχει νομική βάση. Επίσης, δέχτηκαν να αντικαταστήσουν τον όρο ‘’ Μακεδονία του Αιγαίου’’ με τον όρο  Ελληνική επαρχία της Μακεδονίας.

 37 προβληματικοί χάρτες

Η ελληνική επιτροπή επισήμανε 37 προβληματικούς χάρτες, που χρήζουν βελτίωσης,  και κατέθεσε κείμενο 57 σελίδων  με τις παρατηρήσεις επί των εγχειριδίων  και αναλυτικών προγραμμάτων, θίγοντας και γεγονότα του 20ου αιώνα, που  ίσως   θα τεθούν σε κάποια μελλοντική συνάντηση μετά τις εξελίξεις τη χώρα μας και τη θερινή ραστώνη.