Με «αγκάθι» το άρθρο 32 για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, αρχίζει σήμερα η κοινοβουλευτική μάχη ΣΥΡΙΖΑ-Νέας Δημοκρατίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Βασικό διακύβευμα του άρθρου είναι η αποσύνδεση της εκλογής του Ανώτατου άρχοντα της χώρας από τη διάλυση της Βουλής.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στη δική του πρόταση προτείνει έξι ψηφοφορίες στη Βουλή και εφόσον καμία από τις έξι δεν αποδώσουν καρπούς, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να εκλέγεται από τον λαό.
Η Νέα Δημοκρατία από την πλευρά της προβλέπει τρεις ψηφοφορίες από τη Βουλή, μία με 200 ψήφους, μία με 180 και μία με 151 και εφόσον δεν προκύψει αποτέλεσμα στην τέταρτη ψηφοφορία ο πρόεδρος να εκλέγεται με σχετική πλειοψηφία, από τη Βουλή όμως και όχι με προσφυγή στον λαό.
Μάλιστα, η αξιωματική αντιπολίτευση έκανε μία κίνηση αιφνιδιασμού, στην αρμόδια επιτροπή, ψηφίζοντας όχι μόνο τη δική της πρόταση για το άρθρο 32 αλλά και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου το συγκεκριμένο άρθρο να συγκεντρώσει 180 ψήφους στην παρούσα Βουλή και άρα στην επόμενη Βουλή να χρειαστεί μόνο 151 για να αναθεωρηθεί.
Γιατί η Νέα Δημοκρατία αιφνιδίασε
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του iefimerida, το σκεπτικό της Νέας Δημοκρατίας με το οποίο ψήφισε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι να έχει τη δυνατότητα, εφόσον είναι η επόμενη κυβέρνηση, να ορίσει εκείνη το περιεχόμενο της αναθεώρησης του άρθρου, καθώς θα χρειάζονται μόνο 151 ψήφοι προκειμένου να αναθεωρηθεί. Και φυσικά η πρόθεση της είναι, το περιεχόμενο να το ορίσει με βάση το δικό της άρθρο, δηλαδή εκλογή προέδρου από τη Βουλή και όχι από τον λαό. Εδώ είναι που θα δοθεί και η μεγάλη μάχη μεταξύ των δύο κομμάτων στην βουλή, καθώς οι απόψεις που έχουν για το αν η σημερινή Βουλή δεσμεύει και την επόμενη, όσον αφορά το περιεχόμενο ενός άρθρου προς αναθεώρηση, είναι ριζικά αντίθετες.
Η μάχη για τη «δέσμευση» της επόμενης Βουλής
Η κυβέρνηση διά του Γιώργου Κατρούγκαλου βασίζεται σε απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου τον Νοέμβριο του 2003, για την υπόθεση του επαγγελματικού ασυμβίβαστου.
Υποστηρίζει λοιπόν ότι αυτή η άποψη αναφέρει πως το περιεχόμενο ενός άρθρου είναι δεσμευτικό και για την επόμενη Βουλή, η οποία δεν μπορεί να αλλάξει το περιεχόμενο του, όπως θα θέλει η τότε πλειοψηφία. Με απλά λόγια, εφόσον η Νέα Δημοκρατία ψηφίζει τώρα το άρθρο του ΣΥΡΙΖΑ, είναι υποχρεωμένη και στην επόμενη Βουλή να το αναθεωρήσει με το ίδιο περιεχόμενο, δηλαδή εάν ο Πρόεδρος δεν εκλέγεται από τη Βουλή να εκλέγεται από τον λαό.
Η Νέα Δημοκρατία από τη δική της πλευρά αναφέρεται σε γνωματεύσεις που έχουν κάνει κορυφαίοι συνταγματολόγοι, όπως ο Αριστόβουλος Μάνεσης και ο Δημήτρης Τσάτσος οι οποίοι, όπως λέει η αξιωματική αντιπολίτευση, δεν θεωρούν πως η παρούσα βουλή δεσμεύει και την επόμενη όσον αφορά το περιεχόμενο που θα έχει ένα προς αναθεώρηση άρθρο.
Το ακραίο σενάριο απόσυρσης του άρθρου 32
Όμως ό,τι κι αν πει ο ΣΥΡΙΖΑ πρακτικά δεν μπορεί να δεσμεύσει την επόμενη Βουλή, εφόσον δεν θα είναι εκείνος πλειοψηφία, για το πως θα αναθεωρηθεί το συγκεκριμένο άρθρο, εφόσον αυτό στις δύο ψηφοφορίες αυτής της Βουλής πάρει 180 ψήφους.
Γι’ αυτό και χθες κυκλοφόρησαν ακραία σενάρια, ακόμη και για την πιθανότητα ο ΣΥΡΙΖΑ να αποσύρει το συγκεκριμένο άρθρο, προκειμένου να μην δώσει τη δυνατότητα στη Νέα Δημοκρατία να το αναθεωρήσει, όπως εκείνη θέλει, μετά τις εκλογές. Το σενάριο όμως είναι εξαιρετικά ακραίο και σε περίπτωση που επαληθευθεί θα τινάξει στον αέρα την συνταγματική αναθεώρηση με πρωτοβουλία του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ.
Με δεδομένο δε ότι η αναθεώρηση του άρθρου 32 κλείνει οριστικά το ενδεχόμενο διάλυσης της Βουλής, εξαιτίας μη εκλογής προέδρου στις προεδρικές εκλογές του 2020, κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ σε περίπτωση που θα υποχωρήσει, καθώς έτσι θα είναι σαν να αποδέχεται a priori ότι επόμενη κυβέρνηση θα είναι αυτή της Νέας Δημοκρατίας.
Από τις 149 προτάσεις που θα τεθούν σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια την Τετάρτη το βράδυ και έναν μήνα μετά για δεύτερη και τελευταία φορά σε αυτή τη Βουλή, μόνο 7 είναι τα άρθρα στα οποία ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Δημοκρατία συμφώνησαν από κοινού ότι πρέπει να αναθεωρηθούν και τα υπερψήφισαν στην επιτροπή.
Τα άρθρα που μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες
Όμως το άρθρο 32 δεν είναι το μοναδικό αγκάθι που απασχολεί τον ΣΥΡΙΖΑ στην συγκεκριμένη διαδικασία αναθεώρησης, καθώς υπάρχουν άλλα πέντε άρθρα, τα οποία στην επιτροπή ψήφισε μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Γιώργος Μαυρωτάς ως ανεξάρτητος βουλευτής. Πράγμα που σημαίνει ότι στην ολομέλεια ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να εξασφαλίσει ή τους 151 βουλευτές που έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση ή να ανατρέξει και σε βουλευτές άλλων κομμάτων, προκειμένου αυτά τα άρθρα να περάσουν στην διαδικασία αναθεώρησης.
Το πρώτο είναι το άρθρο 3 για τη σχέση εκκλησίας-πολιτείας και την κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους.
Τη διάταξη ψήφισαν μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Γ.Μαυρωτας. Το ερώτημα που υπάρχει είναι αν οι προερχόμενοι από τους ΑΝΕΛ βουλευτές που στηρίζουν την κυβέρνηση θα υποστηρίξουν αυτή τη διάταξη.
Το δεύτερο είναι το άρθρο 5 παρ.2 για κατοχύρωση της ελευθερίας χωρίς διάκριση φύλου, ταυτότητας φύλλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Και αυτό το ψήφισε μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Γ. Μαυρωτας και επίσης θα αντιμετωπίσει προβλήματα για το αν μπορεί να συγκεντρωθούν ή όχι 151 ψήφοι.
Το τρίτο είναι το άρθρο 22 παρ. 4 για την απαγόρευση της ανταπεργίας. Ψηφίστηκε μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά ίσως στην ολομέλεια το ψηφίσει και το ΚΚΕ που επιφυλάχθηκε για την ολομέλεια για τη στάση που θα κρατήσει σε όλα τα άρθρα.
Το τέταρτο είναι το άρθρο 38 παρ.1 και. 84 παρ.2 για την εποικοδομητική πρότασης δυσπιστίας. Με βάση το σκεπτικό του άρθρου η πρόταση δυσπιστίας που καταθέτει η αντιπολίτευση θα πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά και από πρόταση για διορισμό νέου πρωθυπουργό. Ψηφίστηκε μόνο από ΣΥΡΙΖΑ και Γ. Μαυρωτά.
Το πέμπτο είναι το άρθρο 102 παρ.2 για την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις εκλογές της Τ.Α και για τη διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων. Την πρόταση ψήφισε ξανά μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Γ. Μαυρωτάς.
Το άρθρο 16
Η μεγάλη αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας στην παρούσα αναθεώρηση αφορά στην άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να συμπεριλάβει στις διατάξεις προς αναθεώρηση το άρθρο 16, για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Για την αντιπολίτευση αυτό συνιστά συρρικνωμένη αναθεωρητική διαδικασία. Μάλιστα ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε παλαιότερη ομιλία του είχε αφήσει να εννοηθεί ότι η ΝΔ θα μπορούσε να εμποδίσει ως πλειοψηφία στην επόμενη Βουλή, εξ αυτού του λόγου την ολοκλήρωση της αναθεώρησης. Γιατί εφόσον ολοκληρωθεί αυτή η αναθεώρηση το άρθρου 16 μπορεί να αναθεωρηθεί μόνο μετά από 10 χρόνια.
Στην ίδια λογική έχουν κινηθεί και οι τοποθετήσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος ανέφερε ότι η ατολμία που επέδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ ενδέχεται να κρίνει συνολικά την τύχη της αναθεωρητικής διαδικασίας στην επόμενη Βουλή.
Στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων τις τελευταίες μέρες τα κοινοβουλευτικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας αναφέρουν ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα σταθμίσει στην επόμενη βουλή τα υπέρ και τα κατά της ολοκλήρωσης της αναθεώρησης ή της κήρυξης της παρούσας διαδικασίας ως άγονης και της έναρξη μιας νέας αναθεωρητικής προσπάθειας με άρθρα που θα προτείνει η επόμενη κυβέρνηση και στα οποία θα βρίσκεται και το άρθρο 16 για την λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων.