του Γιώργου Λακόπουλου
Ο Νίκος Κοτζιάς αποτελεί ενδιαφέρουσα περίπτωση πολιτικού. Ξεκίνησε ως θεωρητικός και ακτιβιστής της παραδοσιακής Αριστεράς, με έμφαση διανοούμενου και ακαδημαϊκό στάτους. Γύρισε την πλάτη όταν το ΚΚΕ συνεργάσθηκε με τη Δεξιά κατά του Ανδρέα Παπανδρέου. Βρέθηκε στο περιβάλλον του γιου του, όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών και υπήρξε καθοδηγητής του στην εσωκομματική αναμέτρηση με τον Βενιζέλο. Τα έσπασε μαζί του όταν έγινε πρωθυπουργός και τελικά βρέθηκε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Τσίπρα, με χαρτοφυλάκιο που τον έφερνε σε συνάφεια με το αντίθετο του: τον Πάνο Καμμένο.
Ότι κατέληξε να φύγει από την κυβέρνηση μέσω μια σύγκρουσης μαζί του -στημένη για να τον εξωθήσει σε έξοδο ή αυθόρμητη είναι άλλο θέμα- είναι μάλλον φυσική κατάληξη για κάποιον με τον χαρακτήρα του που τον οδηγεί να αδικεί μονίμως τον εαυτό του. Συγκροτημένος, αλλά ευέξαπτος. Ευρηματικός αλλά αλαζόνας. Επίμονος αλλά παρορμητικός.
Προοδευτικός πολιτικός, αλλά σπεύδει στα δικαστήρια όταν τον επικρίνουν ΜΜΕ, έστω άδικα. Καλό μυαλό, αλλά με αυταρχισμό στα όρια της ψυχοπαθολογίας. Χαμογελαστός, αλλά εκδικητικός. Ότι δεν πρέπει να είναι ένας πολιτικός και πολύ περισσότερο ένας υπουργός.
Όταν βρέθηκε στο περιβάλλον Παπανδρέου πολλοί αντέδρασαν. Δεν θα τα κατάφερνε να μείνει – ειδικά μετά τις ανυπόφορες σχέσεις του με άλλα πρόσωπα όπως ο Παύλος Γερουλάνος και ο Δημ. Δρούτσας- αν ο σώφρων Χάρης Παμπούκης, ως φίλος και στενότερος συνεργάτης του Γιώργου –δεν έκανε κάθε φορά «κονσομασιόν» στον ευέξαπτο σύμβουλο για να ξεθυμάνει.
Η παρουσία του αξιολογήθηκε ως θετική για τον φιλόδοξο γιο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Αλλά στο τέλος τον βαρέθηκε και το μόνο που του πρόσφερε ως πρωθυπουργός ήταν ένα υφυπουργείο κάτω από πρόσωπα με τα οποία δεν θα έπινε ούτε καφέ. Θεωρούσε ότι κάτι περισσότερο περιείχε υψηλό ρίσκο. Εκεί τέλειωσαν.
Ακριβώς το ίδιο συνέβη με τον Αλέξη Τσίπρα. Τον τοποθέτησε στο υπουργείο Εξωτερικών, παρά τις πολλές εισηγήσεις να τον αποφύγει. Δέχθηκε επιλογές που δεν θα έκανε χωρίς αυτόν και αξιοποίησε ό,τι μπορούσε να προσφέρει ειδικά στο Μακεδονικό και το Κυπριακό. Αλλά στο τέλος τον κούρασε ο …καθοδηγητισμός του, που ενίοτε ήταν «μαρτύριο», καθώς ενας υπουργός του του φερόταν σαν… παντογνώστης αφ υψηλού! Και στην πρώτη ευκαιρία τον άφησε να πέσει μόνος του στο κενό. Τα υπόλοιπα διακινούνται στην επικαιρότητα των ημερών.
Ο Κοτζιάς έφυγε με σημαντικό απολογισμό και καλό προφίλ από το νεοκλασικό της Βασ. Σοφίας. Αλλά το χούι φεύγει τελευταίο. Δεν υπήρξε λάθος που στο οποίο να μην οδηγήθηκε, από τον χαρακτήρα του, βάλλοντας τον εαυτό του, την κυβέρνηση που υπηρέτησε, ενδεχομένως και τη χώρα.
Παρασύρθηκε σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβούλιο σε αναμέτρηση με τον μόνο άνθρωπο που έπρεπε να αποφύγει , καθώς η διαχείριση Καμμένου εξ ορισμού ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Πρωθυπουργού. Εγκατέλειψε τη συνεδρίαση, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι ο αδίστακτος Καμμένος πήγε προετοιμασμένος -κραδαίνοντας και κάτι φακέλους αγνώστου περιεχομένου- να τον πατήσει στον κάλο και ο ίδιος αποδείχθηκε προβλέψιμος.
Έσπευσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά τρόπο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως προβοκατόρικος, προσβλητικός και πάντως βλακώδης, αν ληφθεί υπόψη ότι το έκανε με πλήρη δημοσιότητα -σα να ήταν ο ρυθμιστής του πολιτεύματος… εφετείο για επίλυση ενδοκυβερνητικών διαφορών. Αν τον πάρει κανείς στα σοβαρά πρόκειται για απόπειρα πρόκλησης συνταγματικής εκπροπής , δια της υπερβασης του Πρωθυπουργού και εμπλοκής του ανώτατου άρχοντα στην πολιτική διαμάχη. Αλλος χωρις την εμπειρία του Προκόπη Παυλόπουλου μπορεί να πατούσε την πεπονόφλουδα.Έστειλε στον Πρωθυπουργό μια επιστολή με περιεχόμενο που μπορεί να ανατινάξει την κυβέρνηση και ο Τσίπρας χωρίς να το σκεφθεί την παρέλαβε, αντί να την επιστρέψει υποψιαζόμενος το περιεχόμενό της. Αλλά ευφυώς στη συνέχεια έσπευσε να τη χαρακτηρίσει «προσωπική» για να την αποσυνδέσει από αίτημα κατάθεσης εγγράφων της ΝΔ.
Στην τελετή παράδοσης του χαρτοφυλακίου του, τίναξε απερίσκεπτα -θα ήταν τραγικό αν το έκανε διαστροφικά -στον αέρα την εξωτερική πολιτική της χώρας. Κρέμασε στο τσιγκέλι τον διάδοχό του που συμβαίνει να είναι και ο Πρωθυπουργός με τη αμετροέπεια περί…αύξησής της ελληνικής επικράτειας. Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας ως εκείνη τη στιγμή δεν ήξερε ότι οι απέναντι θα το αξιοποιήσουν για «αύξηση του επιπέδου επιτήρησης» στο Αιγαίο, οταν μάλιστα ο ιδιος μιλαει για έτοιμα <Πρεδρικά διατάγματα> επέκτασης των χωρικών υδάτων -που δεν υπάρχουν προφανώς !. Αν έχει συνταξει σχέδια ειναι άλλο θέμα, υπογραφές πάντως δεν εχουν.
Άρχισε να παίζει με τα νεύρα του Τσίπρα -για να τον …τιμωρήσει- ,διαρρέοντας αποσπασματικά τμήματα της επιστολής του κατά τρόπο που κανείς δεν μπορούσε να ελέγξει, αλλά που επέτρεπε σε ΜΜΕ να βάζουν σε ενέργεια την φαντασία τους και τη ΝΔ να κάνει εύκολη αντιπολίτευση. Και ενδεχομένως υποχρεώνει και τον εισαγγελέα να τον καλέσει για εξηγήσεις…
Άρχισε την πολυλογία για τις αναφορές Καμμένου σε «σχέσεις της κυβέρνησης τον Σόρος», ενώ αυτές οι αναφορές – στο μέτρο και με τον τρόπο που έγιναν -στόχευαν τον ίδιο και καθώς δεν έχουν βάση θα έπρεπε να τις παρακάμπτει πρώτος αντί να τις κρεμάει στα μανταλάκια.
Κλιμακώνοντας ένα είδος αυτοκαταστροφικής εκδικητικότητας έφτασε στο σημείο να υπαινίσσεται ότι έχει δυνάμεις να ρίξει την κυβέρνηση -πριν του γυρίσει την πλάτη ο Νίκος Τόσκας, που του προσέφερε έτσι υπηρεσίες. Τέλος το τερμάτισε όταν, αντιδρώντας στην προσπάθεια υπουργών να μαζέψουν τα πράγματα, καλλιέργησε την υπόνοια ότι μπορεί να …αλλοιώθηκαν τα πρακτικά του υπουργικού συμβουλίου.
Αν ως Πρωθυπουργός έχεις τέτοιον υπουργό, δεν χρειάζεσαι εχθρούς. Ο Νίκος Κοτζιάς, πιεζόμενος και ως άνθρωπος, έχασε το μέτρο και το δίκιο του μαζί. Διολισθαίνει σε αυτό που καταγγέλλει: τι χειρότερο θα μπορούσε να κάνει ο Καμμένος προς βλάβη του Τσίπρα; Χωρίς να συναισθάνεται ότι η δημοσιότητα που απολαμβάνει αυτές τις μέρες είναι προσωρινή και δηλητηριώδης.