Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής: Αντισυνταγματικά τα εισοδηματικά κριτήρια στα πρόστιμα του ΚΟΚ
Θέμα συνταγματικότητας της ρύθμισης που προβλέπει ποινές βάσει εισοδηματικών κριτηρίων στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Μεταφορών, θέτει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής στη γνωμοδότησή της.
Και συγκεκριμένα θέτει το θέμα στις ρυθμίσεις για τα πρόστιμα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Επίσης στην έκθεσή του το επιστημονικό συμβούλιο εκφράζει έντονο προβληματισμό για τη διάταξη με την οποία τα πρόστιμα θα εξειδικεύονται με υπουργική απόφαση.
Αναλυτικά η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας:
«Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κατατάσσονται στις κατηγορίες των παραγράφων 1 και 2 οι παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και καθορίζονται τα διοικητικά πρόστιμα και κυρώσεις ανα κατηγορία παράβασης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Για κάθε κατηγορία παράβασης προβλέπονται τα ίδια διοικητικά πρόστιμα και οι ίδιες διοικητικές κυρώσεις. Με την ίδια απόφαση εξειδικεύονται τα διοικητικά πρόστιμα ανά κατηγορία παράβασης, για τις παραβάσεις χαμηλής επικινδυνότητας έως και εκατό (100) ευρώ, για τις παραβάσεις μεσαίας επικινδυνότητας από εκατό ένα (101) έως και τριακόσια (300) ευρώ και για τις παραβάσεις υψηλής επικινδυνότητας από τριακόσια ένα (301) έως και εξακόσια (600) ευρώ.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζεται η διαδικασία βεβαίωσης και επιβολής αυ- τών από τα αρμόδια όργανα και η διαδικασία είσπραξης των βεβαιωμένων διοικητικών προστίμων της παραγράφου 3. Με την ίδια απόφαση επιτρέπε- ται, προκειμένου τα επαπειλούμενα διοικητικά πρόστιμα να επιτελούν αποτελεσματικά την προληπτική και κυρωτική λειτουργία τους, να θεσπίζονται εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, με βάση τα οποία μπορεί να αυξάνεται το ύψος των διοικητικών προστίμων που προβλέπεται για τις ανωτέρω κατηγορίες παραβάσεων και κατ’ ανώτατο όριο μέχρι το τριπλάσιο του βασικού προστίμου. Για την έκδοση της απόφασης αυτής μπορεί να λαμβάνονται υπόψη δεδομένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και άλλες αρχές και επιστημονικούς ή άλλους φορείς, δημόσιους ή ιδιωτικούς».
Στην παράγραφο 2 του άρθρου 43 του Συντάγματος ορίζονται τα εξής: «Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Yπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανο- νιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της. Eξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή 12 θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό».
Παρατηρείται ότι τα θέματα, τα οποία προτείνεται να καταστούν αντικείμενο υπουργικής απόφασης, δηλαδή το ύψος των απειλούμενων διοικητικών ποινών (προστίμων) για παραβάσεις των κανόνων οδικής κυκλοφορίας, δεν είναι ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό. Άλλωστε, ως αναγκαίο συμπλήρωμα των κανόνων που περιγράφουν τη διοικητική παράβαση, εκφράζουν αξιολογήσεις της έννομης τάξης για την ύπαρξη διοικητικού αδίκου σε έναν εξαιρετικά σημαντικό τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως η οδική κυκλοφορία. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν, κατά το Σύνταγμα, να αποτελέσουν αντικείμενο κατ’ εξουσιοδότηση εκδιδόμενης υπουργικής απόφασης. Σε κάθε δε περίπτωση, η θέσπιση διοικητικών ποινών βάσει εισοδηματικών κριτηρίων δεν έχει εσωτερική συνάφεια με την εκάστοτε τελεσθείσα παράβαση και, συνεπώς, τίθεται ζήτημα τήρησης της αρχής της αναλογικότητας. Αποτελεί, βεβαίως, έτερο ζήτημα η λήψη υπόψη εισοδηματικών κριτηρίων για την επιμέτρηση διοικητικής ποινής, εντός των πλαισίων ποινών, τα οποία πάντως τίθενται από τον νόμο.
Επίσης, στο πλαίσιο του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. β ́ του Συντάγματος, ως ανωτέρω, οι όροι εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια χρήζουν διευκρίνισης, όπως επίσης και το είδος των δεδομένων που συλλέγονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και άλλες αρχές και δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, όπως και ο τρόπος αξιολόγησής τους από τα αρμόδια όργανα.