«Η μεγάλη πρόκληση για την κοινωνία μας είναι αν θα έχουμε ένα Λύκειο που θα παίζει τον εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό του ρόλο» τόνισε ο υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου σε συνέντευξή του στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ
Τα τελευταία δύο χρόνια χαρακτηρίζονται από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη ριζική αλλαγή της λειτουργίας της Εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Τη νέα σχολική χρονιά, που θα αρχίσει το Σεπτέμβριο, τι καινούριο περιμένουμε στην πρωτοβάθμια Εκπαίδευση;
Κατ’ αρχάς όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας, ώστε να αρχίσει η νέα σχολική χρονιά στην ώρα της και με πολύ λιγότερα προβλήματα σε σχέση με πέρσι. Έχει σημασία να τονιστεί ότι μετά από σκληρή δουλειά πέρσι και φέτος, αρχίζουμε να επανερχόμαστε σε μία αυτονόητη σε άλλες κοινωνίες κανονικότητα: δηλαδή, να ανοίγουν κανονικά τα σχολεία. Ήταν τόσο δύσκολο για όλες τις δεκαετίες που μας πέρασαν να είχε επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Οι μικροδιαπλοκές, η προχειρότητα αλλά και η υποβάθμιση του στόχου να ανοίγουν τα σχολεία στην ώρα τους αποτέλεσαν τελικά το στίγμα όσων διαχειρίστικαν πολιτικά την εκπαίδευση επί δεκαετίες. Επεκτείνουμε φέτος τον θεσμό του ολοήμερου στα 834 ολιγοθέσια σχολεία, ιδρύουμε 1.000 βιβλιοθήκες και το σημαντικότερο, πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς θα έχει δημοσιευθεί το Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίζει τη λειτουργία του Δημοτικού. Αυτό συνιστά έναν εκσυγχρονισμό της υπάρχουσας κατάστασης, η οποία καθορίζεται από ένα Προεδρικό Διάταγμα του 1985!
Παράλληλα, θα ληφθούν επιπλέον πρωτοβουλίες. Θα επεκταθεί σε περισσότερα Δημοτικά σχολεία το πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα» που εντάσσεται στα «αντίμετρα» και υλοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τον Ιούνιο ιδρύθηκαν 300 τάξεις υποδοχείς σε Δημοτικά σχολεία της χώρας και τον Σεπτέμβριο θα ιδρυθούν 400 επιπλέον, έτσι ώστε να ενταχθούν σταδιακά τα προσφυγόπουλα στο πρωινό Ωρολόγιο Πρόγραμμα. Τέλος, σχεδιάζουμε σε βάθος τριετίας (2017-2020) να μειωθεί σταδιακά ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα, από 25 σε 22, σε Νηπιαγωγείο και Δημοτικό.
Ως προς την ένταξη των δύο χρόνων του νηπιαγωγείου στην υποχρεωτική εκπαίδευση, σε ποιο σημείο βρίσκεται ο προγραμματισμός του υπουργείου;
Γίνεται μία οικονομικοτεχνική μελέτη, είμαστε σε συνεννόηση με του Δήμους και προσπαθούμε να συνεννοηθούμε με όλους τους εμπλεκόμενους, ώστε ένα μέτρο που είναι τόσο θετικό για να νέα ζευγάρια αλλά και την κοινωνία ολόκληρη, να μην γίνει αντικείμενο αντιπαραθέσεων που δεν βασίζονται σε επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια, αλλά στοχεύουν σε άλλα πράγματα.
Περνώντας στη δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, για το γυμνάσιο νομοθετήθηκαν πέρυσι οι βασικές αλλαγές, οι οποίες τέθηκαν σε εφαρμογή για πρώτη φορά κατά τη σχολική χρονιά που μόλις τελείωσε. Από την πρώτη αυτή εμπειρία, οι αλλαγές λειτούργησαν;
Η γενική αποτίμηση είναι αναμφισβήτητα θετική, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι δεν σχεδιάζουμε στοχευμένες παρεμβάσεις για τη βελτίωση των ισχυόντων Ωρολογίων Προγραμμάτων. Θα αξιοποιήσουμε άλλωστε και την ανατροφοδότηση των εκπαιδευτικών από τη φετινή τους εμπειρία, μέσα από ερωτηματολόγια που κλήθηκαν να συμπληρώσουν και αφορούσαν τη διδασκαλία της εξορθολογισμένης διδακτέας ύλης, την πρώτη εφαρμογή της διαδικασίας εκπόνησης δημιουργικών και συνθετικών εργασιών και την πρώτη εφαρμογή της Θεματικής Εβδομάδας και της Ημέρας Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Στον άμεσο σχεδιασμό μας είναι ο εξορθολογισμός της γραφειοκρατικής λειτουργίας των σχολείων έτσι ώστε να απλοποιηθεί και να κανονικοποιηθεί η καθημερινότητα της σχολικής ζωής, η θέσπιση νέου κανονισμού μαθητικών κοινοτήτων που λαμβάνει υπόψη του τη γνώμη των μαθητών και η στήριξη σχολείων για στοχευμένες ομάδες πληθυσμού, όπως το Γυμνάσιο του νοσοκομείου Παίδων.
Περιμένουμε όμως αλλαγές και στο λύκειο. Ποιες θα είναι αυτές;
Η μεγάλη πρόκληση για την κοινωνία μας είναι αν θα έχουμε ένα Λύκειο που θα παίζει τον εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό του ρόλο ή όχι. Γνωρίζετε ότι ουσιαστικά είμαστε μία κοινωνία με τις τελευταίες δύο τάξεις του Λυκείου ακυρωμένες. Η επανασύσταση τους απαιτεί μία συλλογική απόφαση ως προς το τι σχολείο θέλουμε ως κοινωνία. Αυτήν την μεγάλη συζήτηση ανοίγουμε. Είναι προφανές ότι τα πρώτα μέτρα θα πρέπει να είναι η μείωση των μαθημάτων στην κατεύθυνση ενίσχυσης της εγκύκλιας παιδείας και η αύξηση των ωρών ώστε να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να ξεδιπλώσουν με μία άνεση χρόνου τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκουν και να μην είναι τόσο πιεσμένοι από ένα ωρολόγιο πρόγραμμα που δεν τους επιτρέπει να αυτοσχεδιάσουν και να πειραματιστούν. Ταυτόχρονα, δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στην στήριξη και τον εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης, διευκολύνοντας τα παιδιά να σπουδάσουν την τέχνη που επιθυμούν ακόμη κι αν μένουν σε απομακρυσμένες περιοχές.
Ανοίγοντας μια παρένθεση εδώ, έχουν ξεκινήσει αλλαγές και στα προγράμματα σπουδών. Μετά τα Θρησκευτικά, τη σκυτάλη πήρε το μάθημα της Ιστορίας. Σε τι στάδιο βρισκόμαστε; Ποια μαθήματα θα ακολουθήσουν;
Όσον αφορά την Ιστορία έχει κατατεθεί από την αρμόδια ομάδα το γενικό πλαίσιο και έχει εκκινήσει ο διάλογος με τα πανεπιστημιακά τμήματα Ιστορίας και τους σχολικούς συμβούλους πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με ειδίκευση στην Ιστορία ή στη διδακτική της. Ο στόχος μας είναι άμεσα να ανοίξουμε τα ζητήματα που σχετίζονται με τα γλωσσικά μαθήματα και τις φυσικές επιστήμες. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις φυσικές επιστήμες, έχουν υπάρξει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες προτάσεις διεθνώς και θα πρέπει να δούμε πώς θα μπορέσουμε να αφομοιώσουμε αυτούς τους προβληματισμούς.
Επιστρέφοντας στο λύκειο, η αλλαγή στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση τι χαρακτηριστικά θα έχει και από πότε θα ισχύσει;
Σίγουρα δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά του σημερινού συστήματος που βασίζεται στην παπαγαλία, που εξαντλεί τα παιδιά και το οποίο δεν παίζει κανέναν παιδαγωγικό ρόλο. Το σημαντικότερο όμως: το νέο σύστημα θα προκύψει από τη δομή και τις προτεραιότητες που θα θελήσουμε να δώσουμε στο Λύκειο. Η απόκτηση ενός αναβαθμισμένου Εθνικού Απολυτηρίου με το οποίο θα εισάγεται κανείς στα ΑΕΙ θα είναι η βασική μας επιδίωξη.
Το τελευταίο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια Εκπαίδευση ρυθμίζει μία πλειάδα θεμάτων. Τι αλλάζει, λοιπόν στην τριτοβάθμια;
Πρώτα από όλα, είναι ένα νομοσχέδιο που στηρίζει και ενδυναμώνει τη δημόσια παιδεία. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου συγκροτούν μια ευρεία νομοθετική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των ΑΕΙ με πρώτιστο γνώμονα την δημοκρατία, την θέσπιση ακαδημαϊκών κανόνων, την διασφάλιση της δωρεάν πρόσβασης στα μεταπτυχιακά προγράμματα φοιτητών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα αλλά ικανοποιούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια και την δημιουργία νέων θεσμών εξωστρέφειας για πρώτη φορά. Αποτελεί μια αναγκαία και ώριμη παρέμβαση στον χώρο τη ανώτατης εκπαίδευσης, μετά και από ευρύτατο κύκλο διαβουλεύσεων. Οι διατάξεις αφορούν: την διοίκηση των ιδρυμάτων όπου οι πρυτάνεις θα εκλέγονται με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο εξασφαλίζοντας μία μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας και μεγαλύτερη διαφάνεια στην καθημερινότητα, την συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα, την λειτουργία των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (Π.Μ.Σ.), την προώθηση του ενιαίου χώρου ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας μέσω και της ίδρυσης των περιφερειακών ακαδημαϊκών συμβουλίων, την θέσπιση τίτλου σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου στα τμήματα πενταετούς φοίτησης σε συνδυασμό με την έναρξη διαδικασιών επίλυσης των επαγγελματικών προσόντων αποφοίτων Τ.Ε.Ι., την δημιουργία διετών δομών στο πλαίσιο των ΑΕΙ που θα περιέχουν επαγγελματικά πιστοποιητικά Ευρωπαϊκών προδιαγραφών, την λειτουργία των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.). Επιπλέον, προχωράνε με ενθαρρυντικούς ρυθμούς οι συζητήσεις για την ίδρυση του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με την συγχώνευση των ΤΕΙ Αθηνών και Πειραιά.
Για να κλείσουμε, θα ήθελα ένα σχόλιό σας για τη γενικότερη στόχευση που έχετε σχετικά με την Εκπαίδευση στη χώρα. Όλες αυτές οι αλλαγές που έχουν γίνει ήδη, αλλά και εκείνες που δρομολογούνται, από πού εκκινούν και σε ποιους άξονες κινούνται;
Ο βασικός μας στόχος είναι να αρχίσουμε να κανονικοποιούμε την καθημερινότητα, ώστε οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους σε ένα πλαίσιο που θα τους παρέχει έστω τα στοιχειώδη, αλλά να τους τα παρέχει σε συνεχή βάση. Να προχωρήσουμε λελογισμένα στην ανανέωση των προγραμμάτων σπουδών που θα εντάσσονται στη 14χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και την αναβάθμιση του Λυκείου. Να αποδεσμεύσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες από το άγχος των πανελληνίων εξετάσεων. Να ενισχύσουμε τα πανεπιστήμιά μας, διευκολύνοντας την καθημερινή τους λειτουργία, με τρόπο ώστε να μην αναλώνεται χρόνος που θα έπρεπε να αφιερώνεται στη διδασκαλία και την έρευνα. Να εξασφαλίσουμε ότι τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα θα είναι δημόσια και εξωστρεφή. Να διαφυλάξουμε την δημοκρατική λειτουργία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, κάνοντάς την καθημερινό βίωμα και πρακτική όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
ΑΠΕ-ΜΠΕ