Σκληρό πόκερ για πέντε παίκτες στην Ανατολική Μεσόγειο

 

ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΚΑΛΑΡΡΥΤΗ

 

Τριμερή σύνοδο κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, κατά το πρότυπο της συνάντησης του Καΐρου, προετοιμάζει η Αθήνα, εντείνοντας την πολιτική των τριγωνικών σχημάτων. Στόχος της κινητικότητας σε υψηλό πολιτικό επίπεδο είναι η διεύρυνση των διπλωματικών ερεισμάτων της ελληνικής πλευράς συνολικά, ελλαδικής και ελληνοκυπριακής, και η διαμόρφωση ενός πολλαπλού άξονα στην περιοχή, στον οποίο σταθερά θα είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. Ίσως και εντός του έτους θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα η συνάντηση υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, προκειμένου να προετοιμαστεί η σύνοδος κορυφής των τριών κρατών, όπου οι κ. Αντώνης Σαμαράς, Νίκος Αναστασιάδης και Μπέντζαμιν Νετανιάχου θα σφραγίσουν συμφωνίες και τον περαιτέρω συντονισμό σε πεδία όπως οι ανοικτές περιφερειακές κρίσεις, η σταθερότητα στην περιοχή, η εφαρμογή του Δικαίου της θάλασσας και η περιφερειακή ασφάλεια . Από τη θεματολογία, την οποία διευκρίνισε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος υποδεχόμενος την Τετάρτη τους γ.γ. των υπουργείων Εξωτερικών των τριών χωρών, επιβεβαιώνεται ότι η συνεργασία προχωρά σε ζητήματα του σκληρού πυρήνα της εξωτερικής πολιτικής, όπως είναι η ασφάλεια και το Δίκαιο της θάλασσας (δηλαδή ΑΟΖ).

Σημειώνεται ότι η Κύπρος έχει οριοθετήσει θαλάσσιες ζώνες με το Ισραήλ και ότι η δυνητική ελληνική ΑΟΖ δεν εφάπτεται με αυτή του Ισραήλ, ωστόσο μία κοινή τριμερής διακήρυξη, κατά το πρότυπο της αντίστοιχης με την Αίγυπτο, ότι στην περιοχή πρέπει να εφαρμόζεται το Δίκαιο της θάλασσας, θα αυξήσει την πίεση στην Τουρκία, η οποία εμφανίζεται ως η μόνη χώρα στην περιοχή που κινείται εκτός Διεθνούς Δικαίου.
Η δυναμική που δημιουργείται από τη στρατηγικού επιπέδου, όπως εξελίσσεται συνεργασία της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο διαμορφώνει νέα δεδομένα στην ανατολική Μεσόγειο σε σημείο που, αν συνεχιστεί, μπορεί να μιλήσει κανείς προοπτικά για αλλαγή συσχετισμών. Είναι ενδεικτικές οι επισημάνσεις του κ. Νίκου Λυγερού (εκ των πρωτοπόρων στο θέμα της ΑΟΖ και άτυπου συμβούλου του πρωθυπουργού): «Η αποφασιστικότητα των τριών χωρών δηλώνεται επιτέλους επίσημα, για να γνωρίζουν και οι λαοί τους ότι τώρα περνάμε σε μια νέα φάση. Έτσι, η γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου αλλάζει οριστικά και ενεργοποιούνται νοητικά σχήματα με νέες δομές και σχέσεις. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα ιστορικών συμφωνιών για τον Ελληνισμό, που ακολουθούν τις συμφωνίες που έχει πετύχει η Κύπρος με την Αίγυπτο το 2003, με τον Λίβανο το 2007 και με το Ισραήλ το 2010. Η ενεργοποίηση της υψηλής στρατηγικής της Ελλάδας από το 2012 φέρνει, λοιπόν, τις πρώτες επίσημες δηλώσεις από χώρες που πριν από μερικά χρόνια μόνο ήταν αδιανόητο να συνεννοηθούν. Με αυτό το πεδίο δράσης, η Ελλάδα με την Κύπρο αναπτύσσουν νέες στρατηγικές προοπτικές ακόμα και για το ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού οι πράξεις αυτές συμβαδίζουν απόλυτα με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θέλει ν αναπτυχθούν οι αυτόχθονες πηγές ενέργειας, έτσι ώστε να μην είναι τόσο εξαρτημένη από το ρωσικό πλαίσιο.
Το μεθεπόμενο βήμα, μετά την τριμερή με το Ισραήλ, είναι τετραμερής σύνοδος Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου-Ισραήλ, η οποία, όταν πραγματοποιηθεί, θα πιστοποιήσει τη διαμόρφωση ενός πρωτόγνωρου, για τα δεδομένα της ανατολικής Μεσογείου, σκηνικού. Η συνύπαρξη στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμμαχίας του Ισραήλ και της Αιγύπτου συνιστά από μόνη της υπέρβαση, σε πρακτικό, δε, επίπεδο η αναπόφευκτη αμυντική διάσταση ενός τέτοιου σχήματος θα φέρει την Τουρκία αντιμέτωπη με ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας. Η εμβόλιμη περί αυτού πρόκειται, παρά τις κυβερνητικές δηλώσεις περί προγραμματισμένης σύνοδος κορυφής Ελλάδας-Τουρκίας στις 5-6 Δεκεμβρίου στην Αθήνα δρομολογήθηκε με στόχο την εκτόνωση της κατάστασης που δημιούργησε η τουρκική επιθετικότητα. Στη συνάντηση του κ. Σαμαρά με τον κ. Νταβούτογλου θα επιδιωχθεί να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα που θα συγκρατήσει τις σχέσεις εντός πλαισίου , όσο μπορεί να ειπωθεί αυτό, με δεδομένη τη συμπεριφορά της Άγκυρας.

Ασκείται, πάντως, κριτική στην απόφαση του πρωθυπουργού να συναντήσει τον Τούρκο ομόλογο του τη στιγμή που η γείτων όχι μόνο παραβιάζει συλλήβδην το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και απειλεί με χρήση στρατιωτικής βίας Ελλάδα και Κύπρο. Η συνάντηση, και μάλιστα σε ελληνικό έδαφος, θα χρησιμοποιηθεί από την Άγκυρα για να αμβλύνει τις εις βάρος της εντυπώσεις. Είναι χαρακτηριστικό, εξάλλου, ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα στο οποίο υπογραμμίζεται ότι η Κύπρος έχει πλήρες και κυριαρχικό δικαίωμα να αναζητά φυσικούς πόρους μέσα στην ΑΟΖ της και ότι οι θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας πρέπει να θεωρηθούν παράνομες και προκλητικές, διότι συνιστούν παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Διεθνούς Δικαίου. Επίσης και αυτό έχει θεμελιώδη σημασία για την Ελλάδα στο ψήφισμα αναφέρεται ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών περιλαμβάνουν το δικαίωμα για σύναψη διμερών συμφωνιών, καθώς και το δικαίωμα για έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων τους σύμφωνα με τη UNCLOS (Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας), ενώ καλείται η τουρκική κυβέρνηση να υπογράψει χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση τη UNCLOS, η οποία αποτελεί μέρος του κοινοτικού κεκτημένου.

ΠΗΓΗ: ΕΠΕΝΔΥΣΗ