ΕΕ: Στην τελική ευθεία το σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας, με αγνώστους Χ για την κατανομή των κονδυλίων

Μέσα στo επόμενο δεκαπενθήμερο αναμένονται οι κρίσιμες αποφάσεις για το σχέδιο ανάκαμψης των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι οποίες στο σύνολό τους, βυθίζονται ολοένα και πιο βαθιά στην ύφεση λόγω των συνεπειών της πανδημίας του κοροναϊού και των lock down.

Οι διεργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, κυρίως ανάμεσα στις χώρες του Βορρά και του Νότου, και θα πρέπει να εξευρεθεί κοινός τόπος, διότι για να υλοποιηθεί το σχέδιο που θα συμφωνηθεί, απαιτείται η έγκριση από τα κοινοβούλιο όλων των χωρών της Ε.Ε.

Μετά την εκδήλωση της γαλλο-γερμανικής πρότασης, οι διαβουλεύσεις αφορούν τόσο στο μέγεθος όσο και στον τρόπο άντλησης των πόρων που πρέπει να κινητοποιηθούν καθώς και στο αν θα πρέπει οι πόροι αυτοί να διατεθούν και με τη μορφή επιχορηγήσεων ή μόνο με δάνεια.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπως και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ εκτίμησαν ότι η πρόταση κινείται σε θετική κατεύθυνση. Κράτησαν, ωστόσο, επιφυλάξεις για το συνολικό μέγεθός του, ενώ σημείωσαν ότι θα υπάρχουν και επιχορηγήσεις.

Άγνωστο παραμένει και ποια θα είναι η κατανομή των πόρων μεταξύ των δύο σκελών, στα οποία θα βασίζεται το σχέδιο, δηλαδή του νέου πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 και του νέου Ταμείου ή Εργαλείου Ανάκαμψης.

Για το ύψος του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ διαφωνούσαν οι χώρες της ΕΕ και πριν από την κρίση της COVID-19, με τις πιο εύπορες να είναι απρόθυμες να καλύψουν το κενό που αφήνει το Brexit. Με δεδομένο ότι ο προηγούμενος πολυετής προϋπολογισμός για την περίοδο 2014-2020 ανέρχεται σε λίγο πάνω από 1 τρισ. ευρώ, η συμβολή του στην προσπάθεια ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας θα εξαρτηθεί από το πόσο αυτός θα αυξηθεί για να καλύψει τις επιπλέον δαπάνες που θα χρειαστούν.

Η Καγγελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, η οποία αρχικώς ήταν κάθετα αρνητική, τις τελευταίες ημέρες έχει κάνει στροφή, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Γερμανία είναι διατεθειμένη να αυξήσει την εισφορά της στον νέο προϋπολογισμό. Μένει ωστόσο, να διαφανεί ποια έκταση θα έχει αυτή και αν θα συμφωνήσουν και άλλες χώρες του Βορρά.

Η αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού έχει ξεχωριστή σημασία, καθώς οι επιχορηγήσεις που ζητούν η Ελλάδα και οι άλλες χώρες του Νότου είναι δυνατές μόνο μέσα από αυτόν.

Όσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, το βέβαιο είναι ότι οι πόροι του θα αντληθούν μέσω δανεισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τις κεφαλαιαγορές, με βάση εγγυήσεις από τις χώρες της ΕΕ. Η φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι η Κομισιόν θα εξαντλήσει τα περιθώρια που έχει για έναν τέτοιο δανεισμό. Όπως και στην περίπτωση των δανείων του ESM έτσι και τα δάνεια που παίρνει η Κομισιόν έχουν σήμερα σχεδόν μηδενικό επιτόκιο, δεδομένου ότι το αξιόχρεό της είναι πολύ υψηλό.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρουνό Λεμέρ, είχε δηλώσει τον Απρίλιο ότι το Ταμείο αυτό θα μπορούσε να έχει ένα μέγεθος 500 δισ. ευρώ, όσο και το συνολικό μέγεθος από τα τρία προγράμματα που έχουν ήδη εγκριθεί για την αντιμετώπιση της πρώτης φάσης της πανδημίας: Το πρόγραμμα SURE για τη στήριξη των εργαζόμενων, το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και τα δάνεια από τον ESM για τη στήριξη των χωρών. Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον περασμένο μήνα, το οποίο είχε επικαλεσθεί το Bloomberg, ο στόχος της ήταν για ένα σχέδιο (μαζί με τον κοινοτικό προϋπολογισμό) συνολικού ύψους 2 τρισ. ευρώ.

Από την ομιλία της φον ντερ Λάιεν στην ΕΕ προκύπτει ότι οι πόροι του σχεδίου ανάκαμψης θα διατεθούν κυρίως στις χώρες που έχουν πληγεί αναλογικά περισσότερο από την πανδημία. «Ο ιός είναι ο ίδιος σε όλες τις χώρες – μέλη, αλλά η δυνατότητα αντίδρασης και απορρόφησης του σοκ είναι πολύ διαφορετικός», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν. Για παράδειγμα, πρόσθεσε, χώρες και περιοχές με οικονομίες που είναι βασισμένες σε υπηρεσίες, όπως ο τουρισμός και ο πολιτισμός, έχουν υποφέρει πολύ περισσότερο.

Η φον ντερ Λάιεν είπε ότι ο κύριος όγκων των πόρων του σχεδίου ανάκαμψης θα διατεθεί για τη χρηματοδότηση βασικών δημόσιων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα είναι εναρμονισμένες με την ευρωπαϊκή προτεραιότητα της μετάβασης σε μία κλιματικά ουδέτερη, ψηφιοποιημένη και ανθεκτική Ευρώπη. Πόροι θα δοθούν και για να στηριχθούν ιδιωτικές επενδύσεις που θα βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ενώ θα δημιουργηθεί και ένα νέο Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, το οποίο θα βοηθήσει τις επενδύσεις σε κρίσιμες αλυσίδες αξίας.

Σημαντικό είναι ότι η χρηματοδότηση των επενδύσεων μπορεί να αρχίσει από φέτος, καθώς το πρόγραμμα θα είναι εμπροσθοβαρές, όπως είπε η πρόεδρος της Κομισιόν. Επιπλέον, η Κομισιόν θα προτείνει τη δημιουργία ενός «εργαλείου φερεγγυότητας» που θα βοηθά στην ανακεφαλαιοποίηση υγιών επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού.

Πηγή: Economico.gr, με πληροφορίες από τον Σκάι