Γ. Βαρουφάκης: Έρχεται νέο Μνημόνιο-Ο Σόιμπλε θέλει Grexit-Ο Μητσοτάκης θα κάνει απολύσεις

“O προϋπολογισμός του 2017 θα αποτύχει”-“Έρχεται νέο Μνημόνιο”, προειδοποιεί ο Γιάνης Βαρουφάκης και αποκαλύπτει στο politisonline ότι είχε συμφωνήσει με τον Τόμσεν τη μείωση του ΦΠΑ αλλά η Τρόικα δεν ήθελε τη συμφωνία. Ο άνθρωπος που διετέλεσε ΥΠΟΙΚ στην πιο κρίσιμη, ίσως, καμπή της Μνημονιακής εποχής εξηγεί γιατί ο Γιάννης Στουρνάρας έδρασε εκτός συνταγματικής νομιμότητας, γιατί δεν έχουμε κυβέρνηση αλλά βρισκόμαστε σε καθεστώς χρεοδουλοπαροικίας, ενώ για την επίμαχη περίοδο της διαπραγμάτευσης που οδήγησε στο τελευταίο Μνημόνιο, αποκαλύπτει ότι η Τρόικα δεν ήθελε τη συμφωνία και πως ο Σόιμπλε επιδιώκει την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Ο Γιάνης Βαρουφάκης θεωρεί ότι οι οικονομικές εξαγγελίες του επικεφαλής της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης υποκρύπτουν απολύσεις στο δημόσιο και πως η “φαντασίωση του κ.Μητσοτάκη ότι θα πείσει τους επενδυτές να προσλάβουν είναι πολύ επικίνδυνη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη χώρα”.

Συνέντευξη με τον Γιάνη Βαρουφάκη, μέρος πρώτο…

– Στο βιβλίο του ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ αποκάλυψε ότι ο ρώσος Πρόεδρος του εκμυστηρεύτηκε πως ο Αλέξης Τσίπρας, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Μόσχα, τον ρώτησε αν θα μπορούσε να τυπώσει δραχμές στη Ρωσία. Από την πλευρά σας διευκρινίσατε ότι δεν λάβατε μέρος στις συνομιλίες με τη ρωσική πλευρά και ότι κατά τη διάρκεια της θητείας σας στο Υπουργείο Οικονομικών ουδέποτε ετέθη ζήτημα τυπώματος δραχμής. Με ποιους εξέταζε ο Πρωθυπουργός σενάρια εξόδου της χώρας από το ευρώ και επιστροφής στη δραχμή, αν όχι με τον καθ’ ύλη αρμόδιο Υπουργό;

Με τον πρωθυπουργό είχαμε εξ αρχής συμφωνήσει, πριν τις εκλογές της 25 Ιανουαρίου (ως όρο που είχα θέσει για την ανάληψη του Υπουργείου Οικονομικών), όσον αφορά: (1) τους στόχους μας για την διαπραγμάτευση οι οποίοι πρότασσαν την αναδιάρθρωση χρέους, το τέλος της λιτότητας (δηλαδή στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος που να μην ξεπερνά το 1,5% του ΑΕΠ) και μεταρρυθμίσεις που πλήττουν την ολιγαρχία, (2) τα μέσα που θα χρησιμοποιούσαμε για να μεγιστοποιηθεί η διαπραγματευτική μας ισχύς.

Το τύπωμα νέου νομίσματος δεν ήταν μέρος ούτε των στόχων (1) ούτε και των μέσων(2). Συνεπώς, θα μου έκανε μεγάλη εντύπωση να είχε κάνει μια τέτοια συζήτηση ο πρωθυπουργός με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, ιδίως μετά το βράδυ του δημοψηφίσματος όταν μου είπε ότι ήταν έτοιμος να παραδοθεί στις απαιτήσεις της τρόικας (κάτι που με οδήγησε στην παραίτηση). Δυστυχώς η αξιοπιστία του κ. Ολάντ δοκιμάζεται από το τελευταίο του βιβλίο άλλη μία φορά.

– Ο κ. Στουρνάρας κατά την κατάθεσή του για τη δανειοδότηση των ΜΜΕ και των κομμάτων στην αρμόδια Επιτροπής της Βουλής, ανέφερε πως είπατε στην ΕΚΤ ότι είστε Υπουργός Οικονομικών μιας υπερχρεωμένης χώρας και πως εκείνος απάντησε να μην σας πιστεύουν. Είναι αλήθεια και πως σχολιάζετε τη στάση του επικεφαλής της ΤτΕ τότε και τώρα;

Η πιο θλιβερή διάσταση της κατάθεσης του κ. Στουρνάρα είναι ότι δείχνει να μην αναλογίζεται τι κατέθεσε. Ουσιαστικά ομολόγησε ότι παραβίασε το καθήκον του, ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, όπως αυτό ορίζεται στο Άρθρο 4 του καταστατικού της που λέει ότι «…η Τράπεζα στηρίζει τη γενική οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης», για την οποία καθ’ ύλη αρμόδιος είναι ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας. Ομολογώντας ότι είπε στον Πρόεδρο της ΕΚΤ «να μην ακούει» τον Υπουργό Οικονομικών έθεσε εαυτόν εκτός συνταγματικής νομιμότητας.

Όσον αφορά το τι είπα στον Πρόεδρο της ΕΚΤ, στο Eurogroup, στο ΔΝΤ, στους δανειστές και ομολόγους μου γενικότερα, είπα ακριβώς αυτά που έλεγα στην προεκλογική εκστρατεία, στις προγραμματικές μου δηλώσεις ως Υπουργός Οικονομικών στην Βουλή, και στο Υπουργικό Συμβούλιο: Ότι η κυβέρνησή μας είχε υποχρέωση και σκοπό να θέσει ως πρωταρχικό στόχο της την αναδιάρθρωση, το κούρεμα, του χρέους. Πότε δικαιούται δανειστής να ζητά αναδιάρθρωση, κούρεμα, του χρέους του; Όταν έχει χρεοκοπήσει. Μόνον τότε. Το πρόβλημα με τα Μνημονιακά δάνεια, από τον Μάιο του 2010 έως σήμερα, ήταν ότι συνιστούν προσπάθεια συγκάλυψης της χρεοκοπίας του κράτους μας μέσω νέων, μη βιώσιμων δανείων τα οποία δίδονται υπό όρους περαιτέρω συρρίκνωσης των εισοδημάτων – δηλαδή, αποτελούν δανεισμό που στο όνομα της διάσωσης της χώρας από την χρεοκοπία την βαθαίνουν αφάνταστα και την επεκτείνουν στο διηνεκές.

Συνεπώς, εθνικό καθήκον κάθε ελληνικής κυβέρνησης, από το 2010 και μετά, ήταν να θέσει τέλος στο τοξικό ψέμα ότι τα Μνημονιακά δάνεια σώζουν την χώρα από την πτώχευση, η ξεκάθαρη δήλωση ότι το κράτος μας βυθίζεται (και θα βυθίζεται) στην χρεοκοπία όσο αναβάλλεται η ουσιαστική αναδιάρθρωση του χρέους, και η συνέχιση της διαπραγμάτευσης, χωρίς υποχώρηση επ’ αυτού, έως ότου το χρέος καταστεί βιώσιμο και πριν αποδεχθούμε την οποιαδήποτε άλλη δέσμευση.

Αυτό το καθήκον είχα υποσχεθεί στον ελληνικό λαό ότι θα εκπληρώσω ως Υπουργός Οικονομικών και αυτό έκανα. Οι εκλογείς μάλιστα ενέκριναν αυτή την στρατηγική τόσο τον Ιανουάριο του 2015 όσο και στο δημοψήφισμα του επόμενου Ιουλίου. Ο κ. Στουρνάρας, ως διορισμένος Υπουργός Οικονομικών από τον κ. Α. Σαμαρά, είχε κάθε δικαίωμα να διαφωνεί. Όμως δεν είχε κανένα δικαίωμα ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας να υπονομεύει στην Φραγκφούρτη, στη Αθήνα, οπουδήποτε, τον Υπουργό Οικονομικών και την λαϊκή εντολή που εκείνος έφερε.

– Δόθηκε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Πολύ αισιόδοξος, προβλέπει ανάπτυξη 2,7%, υπάρχει πρόβλεψη για πρωτογενή πλεονάσματα 0,6% το 2015, 1,7% το 2017. Όμως πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι αντί για ανάπτυξη θα έχουμε ύφεση. Εκτιμούν ότι φαίνεται ένα αδιέξοδο που μπορεί να οδηγήσει σε χρηματοπιστωτική ασφυξία ή νέο μνημόνιο. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση;

Πρόκειται για άλλον έναν φαντασιακό προϋπολογισμό. Κάθε προϋπολογισμός αποτελεί την κυβερνητική πρόβλεψη. Όμως, στα χρόνια της κρίσης, ο μόνος τρόπος πρόβλεψης του τι πρόκειται να συμβεί στα επόμενα χρόνια στη βάση των ασκούμενων πολιτικών είναι να κοιτάξουμε τα προηγούμενα 6 χρόνια, από το 2009-2010 κ μετά. Όταν το χρέος σου είναι μη βιώσιμο, όταν η οικονομία δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ένα τραπεζικό σύστημα που ουσιαστικά λειτουργεί μόνο ως θησαυροφυλάκιο, και όχι ως πιστωτικό σύστημα, όταν οι επενδύσεις είναι αρνητικές (αν λάβουμε υπ’ όψιν τις ανάγκες ανανέωσης του κεφαλαιουχικού δυναμικού) – υπό αυτές τις συνθήκες, οι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος που έχει θέσει η κυβέρνηση, υπό την καθοδήγηση βεβαίως της τρόικας, είναι νομοτελειακά δεδομένο, ότι θα οδηγήσουν στην αποτυχία.

Αυτός ο προϋπολογισμός όπως και όλοι οι προηγούμενοι από το 2010 και μετά είναι σχεδιασμένος για να αποτύχει. Δεν σχεδιάστηκε στο υπουργείο οικονομικών, σχεδιάστηκε στο Euro Working Group, υπό τον κ. Τόμας Βίζερ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα, όσο αποδέχεται την επιτροπεία του κ. Βίζερ, δεν διαθέτει κυβέρνηση η οποία να μπορεί να παρεμβαίνει στα του προϋπολογισμού της. Από το 2010 κ μετά βρισκόμαστε σε καθεστώς χρεοδουλοπαροικίας. Από το 2010 έως σήμερα, οι προβλέψεις του προϋπολογισμού έχουν καθαρά επικοινωνιακό χαρακτήρα. Όσο για τους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος εμπεριέχουν το εξής παράδοξο: Είτε θα πιαστούν, με αποτέλεσμα την περαιτέρω συρρίκνωση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Είτε δεν θα πιαστούν, οπότε θα έχουμε μέγα θέμα και πάλι απόκλισης από τους Μνημονιακούς στόχους, με ενεργοποίηση του  «κόφτη» (δηλαδή της αυτοματοποιημένης ενίσχυσης της λιτότητας). Με άλλα λόγια, αυτός ο προϋπολογισμός δεν υπάρχει πιθανότητα να εκτελεστεί.

-Οπότε που πάμε; Σε ένα νέο μνημόνιο; Πόση ύφεση θα αντέξει ο τόπος;

Το πρώτο μνημόνιο του 2010 συνέβη επειδή Γερμανία κ Γαλλία δεν ήθελαν να παραδεχτούν ότι τα δάνεια τα οποία είχαν δώσει οι γαλλογερμανικές τράπεζες δεν θα μπορούσαν να πληρωθούν. Οπότε προέβησαν σε μια κυνική μεταφορά των ζημιών των τραπεζών αυτών από αυτές στους φορολογούμενους της Ευρωζώνης. Για να το καταφέρουν αυτό ουσιαστικά παραπλάνησαν τα κοινοβούλια της Ευρώπης λέγοντας τους ότι: (Α) Αυτά είναι δάνεια ήταν για την ανάκαμψη της Ελλάδας (κάτι που δεν ίσχυε, καθώς προορίζονταν για την διάσωση των γαλλογερμανικών τραπεζών), (Β) Ήταν δάνεια που θα επιστρέφονταν από το ελληνικό κράτος με τόκο. Αυτό ήξεραν ότι δεν θα γίνει ποτέ δεδομένης της χρεοκοπίας του ελληνικού δημοσίου.

Αυτός είναι ο λόγος που έδωσαν τα δάνεια στο πτωχευμένο ελληνικό δημόσιο, που εξ ορισμού δεν μπορούσε να αποπληρώσει. Όταν έχεις πτωχεύσει δεν μπορείς να αποδράσεις από την πτώχευση με νέο δανεισμό, ιδίως όταν έρχεται με όρους που συρρικνώνουν περισσότερο το εισόδημά σου, εκείνο το εισόδημα που δεν ήταν ικανό για να αποπληρωθούν τα παλιά δάνεια, πόσο μάλλον τα καινούρια. Οπότε, δεδομένου ότι ΕΕ και ΔΝΤ προσπάθησαν μέσω του Μνημονίου μας να συγκαλύψουν μια πτώχευση μέσω δανεισμού του κράτους μας, κάποια στιγμή ή θα έπρεπε να πουν την αλήθεια στο γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο -κάτι πολιτικά ανεπίτρεπτο για την κ. Μέρκελ- ή να δώσουν και νέα Μνημονιακά δάνεια για να συνεχίσουν την απάτη. Οπότε στο ερώτημά σας η απάντηση είναι ότι, αν συνεχίσουμε έτσι, είναι δεδομένο το ένα νέο μνημόνιο μετά το άλλο έως ότου επικρατήσει η άποψη του κ Σόιμπλε ότι ο κύκλος πρέπει να κλείσει με την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

– Ακούσατε, υποθέτω, τις εξαγγελίες του προέδρου της ΝΔ, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, από τη ΔΕΘ. Σε ό,τι αφορά το οικονομικό πρόγραμμα ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε για μειώσεις φόρων στις επιχειρήσεις, στον ΕΝΦΙΑ και κάποιες άλλες μειώσεις ή καταργήσεις στο χώρο των καυσίμων κλπ. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα μπορέσει να πείσει τους δανειστές για τα ισοδύναμα που θα προτείνει. Για παράδειγμα, για τον ΕΝΦΙΑ, είπε θα τα εξοικονομήσει από μείωση δαπανών, μέσω εξορθολογισμού των δαπανών του δημόσιου τομέα. Με δεδομένη την εμπειρία σας στην διαπραγμάτευση με τους δανειστές που δεν δέχονταν ισοδύναμα, καθώς, όπως έχετε πει, οι αποφάσεις ήταν προειλημμένες, μήπως ο κ. Μητσοτάκης είναι πιο κοντά στις θέσεις των δανειστών; Είχατε χαρακτηρίσει τη Νέα Δημοκρατία τσιρλίντερ της τρόικα…

Σε καμία περίπτωση. Στις διαπραγματεύσεις με Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Κομισιόν – και λιγότερο με την κεντρική τράπεζα – οι προτάσεις μου, που ήταν και δημοσίως ανακοινωμένες και στα ελληνικά κ στα διεθνή ΜΜΕ,  ήταν ξεκάθαρες. Μείωση του ΦΠΑ σε δυο ζώνες 7% και 15% με προσαύξηση 3% σε περίπτωση που ο πελάτης επιμένει να χρησιμοποιεί μετρητά – σε αυτό είχαμε συμφωνήσει με το ΔΝΤ, είχαμε σφίξει χέρια με τον Πολ Τόμσεν -, μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις από το 26% που ήταν τότε στο 20% και σταδιακή μείωση του ΕΝΦΙΑ, ώστε να κινηθεί η ελληνική οικονομία και να υπάρξει η μεγέθυνση του ονομαστικού ΑΕΠ από όπου θα προέκυπταν τα έσοδα.

Οι προτάσεις ήταν εμπεριστατωμένες και οικονομετρικά και τεχνικά.Το πρόβλημα δεν ήταν ότι διαφωνούσαν στο οικονομοτεχνικό μέρος οι άνθρωποι του ΔΝΤ ή της Κομισιόν. Απλά δεν υπήρχε η πολιτική βούληση για συμφωνία από την τρόικα. Αυτή ήταν η συμφωνία που εγώ θα είχα υπογράψει. Το πρόγραμμα εκείνο ήταν τεχνικά άρτιο με έναν τρόπο που το πρόγραμμα της ΝΔ σήμερα δεν είναι. Αν το δείτε προσεκτικά θα διαπιστώσετε ότι ήταν πιο φιλικό για τον ιδιωτικό τομέα, όσον αφορά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών, από αυτά που προτείνει ο κ. Μητσοτάκης.

Προσέξτε την λογική ασυνέπεια της Νέας Δημοκρατίας και του κ. Μητσοτάκη. Από την μία μεριά, με εγκαλούσε στη Βουλή ότι δεν υπογράφω ό,τι μου δίνει η τρόικα για να κλείσει η συμφωνία όπως-όπως. Τον Αύγουστο του 2015, όπως θα θυμάστε, την συμφωνία που έφερε ο κ. Τσίπρας στην Βουλή, ο κ. Μητσοτάκης την υπερψήφισε. Τι απαιτούσε εκείνη η συμφωνία, την οποία παραιτήθηκα, ώστε να μην καταθέσω ως Υπουργός Οικονομικών, και την οποία καταψήφισα; Απαιτούσε αύξηση του φόρου των επιχειρήσεων από το 26% στο 29% και 100% προπληρωμή φόρου. Τώρα, ο κ. Μητσοτάκης «κόπτεται» για την μείωση των φορολογικών συντελεστών και υπόσχεται να τους μειώσει. Πως θα το κάνει χωρίς ρήξη με την τρόικα, η οποία μου αρνήθηκε αυτές τις μειώσεις; Ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθεί η Ελλάδα από την χρεοδουλοπαροικία, ο μόνος τρόπος να επιτευχθούν μειώσεις σημαντικές των φορολογικών συντελεστών, είναι μέσα από τη σύγκρουση με την τρόικα. Ο κ.Μητσοτάκης θέλει να προσποιείται ότι μπορεί να μειώσει φορολογικούς συντελεστές και να τα έχει καλά με την τρόικα. Φαίνεται η Θεσσαλονίκη κάποια μάγια κάνει στους πολιτικούς ηγέτες και τους οδηγεί σε εξαγγελίες οι οποίες απέχουν παρασάγκας από την εσωτερική πραγματικότητα.

– Πιστεύετε ότι οι προτάσεις αυτές του κ. Μητσοτάκη υποκρύπτουν απολύσεις στον δημόσιο τομέα;

Αυτός είναι ο στόχος του: να πείσει τους τροϊκανούς ότι θα προβεί στη μείωση των δαπανών του δημόσιου τομέα και θα εξασφαλίσει «παραμετρικές» οικονομίες μέσω απολύσεων. Δεν πείθει. Ο δημόσιος τομέας έχει ήδη συρρικνωθεί όσον αφορά το προσωπικό και το μισθολογικό κόστος. Είναι αδύνατον να εξοικονομηθούν τα ποσά που απαιτεί η τρόικα μέσω απολύσεων χωρίς να σταματήσει να λειτουργεί το κράτος. Το μέγα πρόβλημα του ελληνικού δημοσίου δεν είναι πλέον οι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι. Αν μπείτε σε υπηρεσίες νευραλγικές, θα δείτε ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι. Στις εφορίες π.χ. σπανίζει το προσωπικό το οποίο είναι απαραίτητο για να υπάρξουν τα φορολογικά έσοδα του κράτους. Το πρόβλημα βρίσκεται στην χαμηλή αποδοτικότητα των υπαλλήλων που έχουμε και των υπηρεσιών. Όμως οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την αύξηση της αποδοτικότητας απαιτούν επενδύσεις.

Αλλά, για χάριν λόγου, έστω ότι ο κ.Μητσοτάκης από τη θέση του πρωθυπουργού δίνει εντολή για μαζικές απολύσεις στο δημόσιο και έτσι εξοικονομεί αυτά που θέλει να εξοικονομήσει. Τι μακροοικονομικό αντίκτυπο θα έχει αυτό στην αγορά; Ο αρνητικός πολλαπλασιαστής που θα προκύψει από τη μείωση των εισοδημάτων των δημοσίων υπαλλήλων που θα χάσουν την δουλειά τους θα είναι 1,5 με 2. Με άλλα λόγια, για κάθε ευρώ που θα εξοικονομήσει από τις απολύσεις θα χαθούν 1,5 με 2 ευρώ από την αγορά καθώς οι απολυμένοι θα μειώσουν δραστικά τις όποιες αγορές κάνουν σήμερα με αποτέλεσμα έναν αρνητικό πολλαπλασιαστή που συρρικνώνει τον τζίρο του ιδιωτικού τομέα.

Πιστεύετε ότι, ακόμα κι η τρόικα πειστεί να μειώσει τον ΦΠΑ κατά 1 ή 2% το πολύ, θα αρκεί αυτό για να εξισορροπηθεί η τεράστια απώλεια της ήδη συρρικνωμένης αγοραστικής αξίας των Ελλήνων πολιτών; Δεν υπάρχει περίπτωση. Ο κ.Μητσοτάκης είτε είναι αποφασισμένος να καταστρατηγήσει βασικούς κανόνες της μακροοικονομικής λογικής είτε από τη ΔΕΘ κάνει εξαγγελίες που έχουν ως μόνο στόχο την αναρρίχηση στο Μαξίμου.

– Πιστεύει ίσως ότι θα εξισορροπήσει με θέσεις εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Έχει κάνει την εκτίμηση για εξασφάλιση άμεσα 176.000 θέσεων εργασίας.

Κοιτάξτε, ο καθένας έχει δικαίωμα στη φαντασίωση. Αλλά δυστυχώς τα οικονομικά δεδομένα είναι… δεδομένα. Ο ιδιωτικός τομέας δεν πρόκειται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας όταν οι ιδιώτες, οι επιχειρηματίες, οι επενδυτές προβλέπουν – και πολύ σωστά προβλέπουν – μια μείωση της αγοραστικής δύναμης του κοινού, λόγω της περαιτέρω εμβάθυνσης της λιτότητας, την εμβάθυνση της πτώχευσης του κράτους και την ενίσχυση της ύφεσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, όποιος κι αν είναι πρωθυπουργός θα απολύσουν, δεν πρόκειται να προσλάβουν. Η φαντασίωση του κ.Μητσοτάκη ότι θα τους πείσει να προσλάβουν στην βάση της φιλικής του διάθεσης προς τους επιχειρηματίες είναι πολύ επικίνδυνη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη χώρα.