“Βόμβα” δανειστών στα εργασιακά- Τα "πάνω-κάτω" σε μισθούς, συμβάσεις, απολύσεις και απεργίες

Ανατροπές σε όλα όσα ισχύουν σήμερα για τον κατώτατο μισθό, τις αμοιβές των εργαζομένων, τις συμβάσεις εργασίας, τα όρια των απολύσεων, τις ομαδικές απολύσεις, την κήρυξη απεργιών, τα προνόμια των συνδικαλιστών και το δικαίωμα των επιχειρήσεων να κηρύσσουν ανταπεργία προαναγγέλλουν οι θεσμοί στα εργασιακά.

Οι αλλαγές που προτείνουν περιλαμβάνονται σε έγγραφο 21 σελίδων, που δόθηκε στην κυβέρνηση μετά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος», οι δανειστές ξεδιπλώνουν όλη την ατζέντα των εργασιακών, κάνοντας εκτενή αναφορά στο θέμα των αμοιβών των εργαζομένων και στην ανάγκη να δοθούν μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας στις επιχειρήσεις να προσαρμόζουν τους μισθούς (wage flexibility), ανάλογα με τις αντοχές και τις ανάγκες τους, μειώνοντας το μισθολογικό κόστος για να αυξήσουν την παραγωγικότητα και εν τέλει να πέσουν οι τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες. Βασικός όρος για να συμβεί αυτό είναι η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς προϊόντων, ώστε να έρθουν και επενδύσεις.

Οι αλλαγές που ζητούν οι δανειστές σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο»:

1. Κατώτατος μισθός: Παραμένει υψηλότερος σε σύγκριση με ανταγωνίστριες χώρες της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρά τη μείωση που ισχύει από το 2012 και το πάγωμα της προϋπηρεσίας στα 9-10 χρόνια. Η δομή του μισθού παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη, λόγω της πρόσθετης αποζημίωσης (τριετίες) για διαφορετικά επίπεδα εμπειρίας. Παρόμοια δομή κατώτατου μισθού δεν υπάρχει σε άλλες χώρες. Οι αλλαγές που έγιναν θα συνεχιστούν και από το 2017 ο κατώτατος μισθός (586 ευρώ) θα είναι ένα ποσό αναφοράς (single rate), χωρίς επιδόματα και τριετίες.

2. Καθορισμός του μισθού: Οι δανειστές, επικαλούμενοι την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών κρατών, τονίζουν ότι θα αποφασίζεται από το κράτος, όπως προβλέπει ο νόμος 4172/13, αφού συνεκτιμηθούν οι πραγματικές αντοχές της οικονομίας (επίπεδα ύφεσης ή ανάπτυξης), το ποσοστό ανεργίας, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και η ανάγκη αύξησης των θέσεων εργασίας. Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων δεν θα είναι δεσμευτικός για τον κατώτατο μισθό, παρά μόνο συμβουλευτικός.

Αν το κράτος καθορίσει το μισθό στα 550 ευρώ, η κάθε επιχείρηση θα μπορεί να καθορίσει το πλαίσιο των αμοιβών με κατώφλι τον κατώτατο μισθό. Στην πράξη κλείνουν κάθε συζήτηση για την επαναφορά του καθορισμού του μισθού στη δικαιοδοσία των κοινωνικών εταίρων που υπαινίχθηκε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος. Τέτοια δικαιοδοσία δεν πρόκειται να υπάρξει για τον απλό λόγο ότι οι δανειστές στις προτάσεις που κάνουν επικαλούνται και τις βέλτιστες πρακτικές, δηλαδή όσα ισχύουν στις περισσότερες χώρες. Η κυβέρνηση θα κληθεί, λοιπόν, να ενεργοποιήσει το μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού με πιθανότερο ενδεχόμενο μια νέα μείωση εντός του 2017, με πιθανότερο την αφαίρεση των επιδομάτων προϋπηρεσίας ή με κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού από τους νεοπροσλαμβανόμενους, ώστε να είναι “συγκρίσιμος” με τις άλλες χώρες της ΕΕ.

3. Ευελιξία αμοιβών (wage flexibility) και συλλογικές συμβάσεις μόνο σε επίπεδο επιχείρησης: Το μέτρο θα δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να καθορίζουν διαφορετικά και χαμηλότερα επίπεδα αμοιβών για να αντέξουν στην κρίση. Η ευελιξία των μισθών με συμβάσεις σε επίπεδο επιχείρησης και μόνο όπως προτείνουν οι δανειστές θα φανερώσει την αδήλωτη εργασία και θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή των αδήλωτων εισοδημάτων. Στην ουσία βάζουν “ταφόπλακα” στην επιστροφή των συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσω εθνικής ή κλαδικής σύμβασης, που πρεσβεύει η κυβέρνηση.

4. Αύξηση του ορίου απολύσεων ως 10%, όπως ορίζει η κοινοτική οδηγία, και κατάργηση των περιορισμών στις ομαδικές απολύσεις: Στο κείμενο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι “δυο περιοχές μπορεί να χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης: α) το κατώφλι για τον ορισμό των συλλογικών απολύσεων και β) την απαίτηση για διοικητική έγκριση των ομαδικών απολύσεων.

Το πρώτο αναφέρεται στο όριο των νόμιμων απολύσεων και τονίζεται ότι “θα μπορούσε να ευθυγραμμιστεί με την ισχύουσα οδηγία της ΕΕ, δηλαδή οι νόμιμες απολύσεις που μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων κάθε μήνα να αυξηθούν από το 5% στο 10% του αριθμού των εργαζομένων. Ταυτόχρονα δε, με την αλλαγή αυτή το 10% θα εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις που απασχολούν από 100 ως 300 άτομα (και 30 τουλάχιστον άτομα σε επιχειρήσεις με 300 εργαζόμενους και άνω), ενώ σήμερα το 5% εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις με προσωπικό από 150 άτομα και άνω.

5. Ξήλωμα του συνδικαλιστικού νόμου με κατάργηση συνδικαλιστικών αδειών και άρση της ασυλίας στις απολύσεις: Σήμερα, εκτός 5 σπουδαίων λόγων (μεταξύ των οποίων κλοπή, δολιοφθορά, χρηματισμός) τα μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων εξαιρούνται από τις απολύσεις. Οι δανειστές ζητούν τη ριζική αναμόρφωση του νόμου και ταυτόχρονα την αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που απαιτούνται για την επικύρωση των αποφάσεων για απεργίες, αλλά και τη συμμόρφωση των οργανώσεων με δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τη νομιμότητα των απεργιών.

Επιπρόσθετα, σε επίπεδο επιχειρήσεων και σε αποφάσεις σωματείων, υποστηρίζουν την ανάγκη οι αποφάσεις να λαμβάνονται με πλειοψηφία των εργαζομένων και όχι με τα ποσοστά της απαρτίας που ορίζονται για τις συνελεύσεις.

6. Επαναφορά του δικαιώματος ανταπεργίας στους εργοδότες με δύο μορφές: Το “αμυντικό λοκ άουτ”, που θα δίνει το δικαίωμα σε μια επιχείρηση να προστατεύει χώρους και υλικοτεχνική υποδομή κλείνοντας συγκεκριμένα τμήματα, και το “επιθετικό λοκ άουτ” σε καταχρηστικές απεργίες με πλήρη αναστολή όλων των δραστηριοτήτων για μείωση ζημιών. Στο κείμενο, αναφέρεται μάλιτα το παράδοξο ότι η “ανταπεργία” ψηφίστηκε στην Ελλάδα όταν δεν υπήρχε σε άλλες χώρες και καταργήθηκε όταν την εφάρμοζαν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.