Νέου τύπου ενισχύσεις φέρνει ο νέος αναπτυξιακός νόμος με περιορισμένες επιδοτήσεις και έμφαση σε άλλα κίνητρα όπως τις φοροπαλλαγές, ενώ οι δύο κυριότεροι κλάδοι που θα ευνοηθούν θα είναι η αγροδιατροφική αλυσίδα και η τεχνολογία – πληροφορική – επικοινωνία. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή είναι η φιλοσοφία του νέου αναπτυξιακού νόμου, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα έχει ετοιμαστεί για κατάθεση στη Βουλή μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου.
Για τον ίδιο μήνα η κυβέρνηση ετοιμάζει κι άλλες πρωτοβουλίες με σκοπό την επανεμφάνιση της ανάπτυξης, όπως η λειτουργία της αναπτυξιακής τράπεζας αλλά με κεντρικό πυρήνα το ΕΤΕΑΝ όπως και η διάθεση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.
Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης και ο γενικός γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων Λόης Λαμπριανίδης ετοιμάζουν αυτήν την περίοδο το νέο αναπτυξιακό νόμο. Θα είναι εμφανώς «ψαλιδισμένος» λόγω της σφιχτής δημοσιονομικήγς κατάστασης και θα παρέχει κίνητρα κατά κύριο λόγο σε κλάδους που δίνουν προστιθέμενη αξία στην οικονομία.
Σχετικά με τις καινοτομίες του νέου νόμου, αυτός θα δίνει έμφαση στην αύξηση της απασχόλησης κυρίως ειδικευμένων ατόμων, στην αύξηση του καινοτόμου χαρακτήρα και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, στη δυνατότητα ενίσχυσης επιχειρήσεων «σε φάση αναδιάρθρωσης», καθώς και στην ενίσχυση άυλων δαπανών. Οι επιδοτήσεις θα είναι περιορισμένες, σύμφωνα με το αναλυτικό ρεπορτάζ του Χρήστου Κολωνα, για την “Ημερησία”. Οι ενισχύσεις θα αφορούν πρωτίστως φοροαπαλλαγές, υπεραποσβέσεις, εγγυήσεις δανείων, κεφαλαιακές συμμετοχές κ.λπ., ενώ σημαντικός θα είναι και ο ρόλος των υπό σχεδιασμό νέων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ουσιαστικές αλλαγές θα υπάρξουν και στα κριτήρια αξιολόγησης, με την προτεραιότητα να δίνεται σε επιχειρήσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη του οράματος και των στρατηγικών του νόμου.
Ο νέος νόμος θα έχει ως βασικούς στόχους:
- την αύξηση της απασχόλησης, πρωτίστως του ειδικευμένου ανθρωπίνου δυναμικού
- την ενίσχυση της καινοτομίας και της εξωστρέφειας
- την επανεκβιομηχάνιση
- την ανάσχεση του κύματος φυγής νέων επιστημόνων από τη χώρα
- την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας
- την τόνωση της υγιούς και ορθά στοχευμένης επιχειρηματικότητας
- την ανάπτυξη συστάδων ομοειδών επιχειρήσεων (cluster) και εγχειρημάτων συνεταιριστικής, κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας
Κυρίως, όμως, ο νέος αναπτυξιακός νόμος θα προσφέρει την ευκαιρία να διαμορφωθεί μια νέα ταυτότητα της χώρας (branding) με έμφαση στους κλάδους τεχνολογίας – πληροφορικής – επικοινωνιών και την αγροδιατροφική αλυσίδα. Οι δύο προηγούμενοι νόμοι, σύμφωνα με την κριτική που ασκεί η κυβέρνηση, πέτυχαν εξαιρετικά περιορισμένα αποτελέσματα, ενώ ακόμα «βαραίνουν» τον προϋπολογισμό με οφειλές τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, που θα πρέπει να καλυφθούν την προσεχή τριετία.
Στον Ν. 3299/2004 εντάχθηκαν επενδύσεις ύψους 22,5 δισ. ευρώ με επιδοτήσεις άνω των 9 δισ. ευρώ αλλά δημιουργήθηκαν λιγότερες από 40.000 θέσεις εργασίας. Είναι εντυπωσιακή η σύγκριση με τον προηγούμενο νόμο ως προς τη μέση ενίσχυση ανά θέση εργασίας (από 36.432 ευρώ / θέση σε 230.800 ευρώ).
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι το κόστος ανέβηκε περαιτέρω με τον Ν. 3908/2011 στα 322.854 ευρώ. Και τα αποτελέσματά τους ως προς το μέσο αριθμό νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση ήταν άκρως απογοητευτικά: Με τον νόμο του 1998 δημιουργήθηκαν 10,7 θέσεις, του 2004 3,8 και το 2011 μόλις 4,8 θέσεις. Κυρίως δηλαδή επιδοτήθηκαν δαπάνες κτιριακού και μηχανολογικού εξοπλισμού.
Επιπλέον, oι προηγούμενοι αναπτυξιακοί νόμοι επηρέασαν ελάχιστα τη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας. Το 95% των επενδυτικών σχεδίων ήταν σχετικά χαμηλής τεχνολογίας. Δύο κλάδοι, της ενέργειας και του τουρισμού, συγκέντρωσαν ένα πάρα πολύ υψηλό ποσοστό τόσο των επενδυτικών σχεδίων (γύρω στο 43%), όσο και κυρίως του προϋπολογισμού (άγγιξε το 72% στο Ν. 3908/2011). Τέλος, τα ποσοστά? επιτυχίας των αιτήσεων για υπαγωγή στους αναπτυξιακούς νόμους: 67% για τον Ν. 2601/1998, περί του 80% για τα δύο κύματα του Ν. 3299/2004 και 65,3% για τον Ν. 3908/2011.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι εάν το ποσοστό εγκρίσεων για τον Ν. 3299/2004 ήταν στο 60% και όχι στο 80%, η επιβάρυνση του Δημοσίου θα είχε περιοριστεί κατά 2,37 δισ. ευρώ. Τόσο η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων, όσο και οι έλεγχοι κατά την υλοποίησή τους, ήταν ανεπαρκείς, σε κάποιο βαθμό δε προσχηματικοί, και επιπλέον συχνά δημιουργούσαν μεγάλες καθυστερήσεις.
Αιτήσεις υπαγωγής
Επίσης, άλλη μία κριτική που γίνεται από τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας στους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους είναι τα ποσοστά… επιτυχίας των αιτήσεων για υπαγωγή στους αναπτυξιακούς νόμους: Στο 67% για τον Ν. 2601/1998, περί του 80% για τα «δύο κύματα» του Ν. 3299/2004 και 65,3% για τον Ν. 3908/2011. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι εάν το ποσοστό εγκρίσεων για τον Ν. 3299/2004 ήταν στο 60% και όχι στο 80%, η επιβάρυνση του Δημοσίου θα είχε περιοριστεί κατά 2,37 δισ. ευρώ.
«Τόσο η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων, όσο και οι έλεγχοι κατά την υλοποίησή τους, ήταν ανεπαρκείς, σε κάποιο βαθμό δε προσχηματικοί, και επιπλέον συχνά δημιουργούσαν μεγάλες καθυστερήσεις», λένε πηγές της ηγεσίας του υπουργείου.
Επιπλέον, κατά τον κ. Σταθάκη, δύο είναι οι σημαντικοί σταθμοί της προσεχούς περιόδου ως προς τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες: Η ίδρυση του Αναπτυξιακού Συμβουλίου, που θα δρα συντονιστικά και συμβουλευτικά σε συνεργασία με άλλους φορείς, και η παρουσίαση του αναπτυξιακού σχεδίου αρχές της άνοιξης.
Ταυτόχρονα, προχωρούν και άλλες θεσμικές αλλαγές, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΟΣΑ, με κεντρικό στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού, την κατάργηση της γραφειοκρατίας και τη δημιουργία ενός φιλικότερου περιβάλλοντος για την υγιή επιχειρηματικότητα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί και στις νέες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της διαφάνειας στον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.