Κυβέρνηση, αρχές και τράπεζες έχουν μπροστά τους ένα “καυτό” δίμηνο, προκειμένου να καταφέρουν να ολοκληρώσουν το πρώτο και κρισιμότερο σκέλος των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ως το τέλος Οκτωβρίου, όταν και αναμένεται να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης, το Μνημόνιο επιβάλλει να τρέξουν υπό ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα σειρά ενεργειών για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων.
Ήδη η Κυβέρνηση έχει περάσει τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στον πτωχευτικό νόμο και στην προπτωχευτική διαδικασία, μείωσε τα όρια του ακατάσχετου και τροποποίησε τον νόμο Κατσέλη. Μέχρι τον Οκτώβριο θα πρέπει να προχωρήσουν η επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας, η μελέτη για την εξάλειψη εμποδίων και ο νέος νόμος για την προστασία πρώτης κατοικίας, ο οποίος θα περιορίζεται σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Το χρονοδιάγραμμα είναι ασφυκτικό και συμπλέκεται με την πορεία της ανακεφαλαιοποίησης, η οποία τρέχει επίσης με διαδικασίες-εξπρές ώστε να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2015 και να μην ενεργοποιηθεί η ρήτρα για κούρεμα των ανασφάλιστων καταθέσεων, όπως αναφέρει το αναλυτικό ρεπορτάζ του euro2day.
Όπως είναι γνωστό, από τη Δευτέρα 10 Αυγούστου ξεκίνησε τυπικά η αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (AssetQualityReview- AQR) των τραπεζών από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM). Χαρακτηριστικό της ταχύτητας με την οποία διενεργείται η άσκηση είναι ότι παράλληλα με το AQR τρέχουν πλέον και οι διαδικασίες της πρώτης φάσης της άσκησης προσομοίωσης (stress test), με παροχή στοιχείων από τις τράπεζες στον SSM.
Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης στοιχείων ενεργητικού θα είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς θα δώσει την ακτινογραφία των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και όσων παρότι τυπικά ενήμερα, κρίνεται ότι πρέπει να απομειωθούν σε δύο ημερομηνίες (31 Δεκεμβρίου 2014 και 30 Ιουνίου 2015). Το σύνολο των δύο υποκατηγοριών δίνει το μη εξυπηρετούμενο άνοιγμα των τραπεζών, που ξεπερνά ήδη τα 100 δισ. ευρώ.
Με δεδομένο, όμως, ότι αλλάζει δραστικά το πλαίσιο υπό το οποίο διενεργείται η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι νέες συνθήκες που βελτιώνουν το περιβάλλον θα πρέπει, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, να συμπεριληφθούν στην προβολή της πορείας των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στη διετία και επομένως στον προσδιορισμό των κεφαλαιακών αναγκών.
Τα βήματα που πρέπει να γίνουν
– Επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας: Ως το τέλος του τρέχοντος μήνα η ΤτE θα εκδώσει όλες τις αναγκαίες διατάξεις για την εφαρμογή του κώδικα Δεοντολογίας, κατόπιν βελτιώσεων σε συμφωνία με τους θεσμούς.
– Εξάλειψη περιττών νομικών ή άλλων εμποδίων: Ως το τέλος Οκτωβρίου μια ομάδα εργασίας, με βάση την ανεξάρτητη πραγματογνωμοσύνη και τη διεθνή πείρα, θα εξετάσει και θα προτείνει ειδικές δράσεις για να επιταχυνθεί η τακτοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μεταξύ άλλων με την εξάλειψη περιττών νομικών ή άλλων εμποδίων που υπάρχουν σήμερα στην εξυπηρέτηση και τη διάθεση των NPLs.
– Προστασία ευπαθών ομάδων: Η ομάδα εργασίας θα εισηγηθεί και την προστασία που πρέπει να υπάρχει για τα ευάλωτα νοικοκυριά, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που έχει καταρτίσει η ΤτΕ.
– Με βάση τα στοιχεία του AQR η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να υποβάλει έως το τέλος Οκτωβρίου έκθεση για την κατηγοριοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών, ενώ θα αξιολογήσει και την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ανά κατηγορία δανείων.
Για την άρση των κανονιστικών εμποδίων, ΤτE και ΤΧΣ δεσμεύονται να παράσχουν όλα τα στοιχεία προκειμένου να αναπτυχθεί μια δυναμική αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ΤΧΣ υποχρεούται να προσδιορίσει μηχανισμούς και διαδικασίες για την επιτάχυνση της τακτοποίησης των NPLs ενώ θα διορίσει ένα μέλος του ΔΣ σε κάθε τράπεζα, το οποίο θα επιφορτισθεί μαζί με εσωτερική ομάδα εργασίας με τον στόχο της παρακολούθησης των επιδόσεων σε ρυθμίσεις και διαγραφές.
Ως τα τέλη Φεβρουαρίου 2016, μετά την υποβολή προτάσεων από πλευράς τραπεζών, η ΤτE θα καταλήξει σε συμφωνία με τις τράπεζες όσον αφορά στους επιχειρησιακούς στόχους τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που θα περιλαμβάνουν για παράδειγμα αναδιαρθρώσεις χρεών και σύσταση μικτών εταιρειών διαχείρισης.
Οι τράπεζες θα υποβάλουν τριμηνιαίες αναφορές αντιπαραβάλλοντας τις επιδόσεις τους με τους βασικούς δείκτες και το ΤΧΣ θα παρακολουθεί την εφαρμογή των στόχων που έχουν τεθεί.
Παραμένει εφεδρεία η λύση της bad bank
Με βάση το Μνημόνιο, η δομή αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν αλλάζει. Κάθε τράπεζα οφείλει να τα διαχειριστεί, είτε αυτόνομα είτε σε σύμπραξη με ξένες εταιρείες διαχείρισης, η σύσταση και η λειτουργία των οποίων πρόκειται να διευκολυνθεί με κανονιστικές και νομοθετικές αλλαγές.
Η ιδέα της σύστασης bad bank και της ενεργοποίησής της ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα το δίδυμο πρόβλημα των κόκκινων δανείων και των κεφαλαιακών αναγκών απορρίφθηκε καθώς τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά. Επιπλέον οι τράπεζες τάχθηκαν αναφανδόν υπέρ της άρσης εμποδίων και της θεσμοθέτησης νέων εργαλείων για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, εκτιμώντας ότι τα οφέλη από την ανάκτηση προβλέψεων θα είναι σημαντικά.
Η λύση της bad bank παραμένει σε εφεδρεία καθώς το Μνημόνιο προβλέπει ότι θα επαναξιολογηθεί το πρόβλημα των δανείων σε καθυστέρηση και ενδέχεται να απαιτηθεί η λήψη πρόσθετων μέτρων και δράσεων.