«Ο λόγος δεν ήταν να έχω τη μεγάλη είδηση. Ο λόγος ήταν ο φόβος της αποτυχίας. Και όσο περισσότερο επιτυχημένος γινόμουν τόσο μεγάλωνε αυτός ο φόβος». Αυτή ήταν η εξήγηση που έδωσε ο πολυβραβευμένος δημοσιογράφος Κλάας Ρελότσιους, για τα κατασκευασμένα ρεπορτάζ του!
Το σκάνδαλο Ρελότσιους συγκλονίζει το περιοδικό Der Spiegel, ένα από τα εγκυρότερα περιοδικά στη Γερμανία, το οποίο απολογείται στους αναγνώστες του για τον δημοσιογράφο και συντάκτη του.
Ο Ρελότσιους, είναι ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της γενιάς του, ο οποίος στα 32 του χρόνια είχε βραβευθεί με δεκάδες γερμανικά, ευρωπαϊκά και διεθνή βραβεία ως κορυφαίος ρεπόρτερ ενώ κείμενά του είχαν δημοσιευθεί εκτός από τον Spiegel και σε εφημερίδες και περιοδικά όπως την Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung, την ελβετική Neue Zürcher Zeitung και τους βρετανικούς Financial Times. Ένας δημοσιογράφο που τα περισσότερα ρεπορτάζ του ήταν απολύτως κατασκευασμένα.
Η αρχή του τέλους
Η πορεία προς το τέλος της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του Ρελότσιους ξεκίνησε πριν από τρεις μόλις εβδομάδες. Την ώρα που ετοιμαζόταν να παραλάβει το βραβείο του δημοσιογράφου της χρονιάς για ένα ρεπορτάζ του σχετικά με ένα μικρό παιδί που βίωνε τη φρίκη του πολέμου στη Συρία, έλαβε ένα e-mail που αποδείχτηκε καταστροφικό για τον ίδιο. Ήταν ένα μήνυμα από έναν Αμερικανό συνοριοφύλακα μέλος μιας ομάδας που φρουρούσε τα σύνορα με το Μεξικό, για την οποία ο Γερμανός συντάκτης είχε γράψει ένα αναλυτικό ρεπορτάζ στο περιοδικό Der Spiegel. O Αμερικανός ρωτούσε τον Γερμανό δημοσιογράφο πώς έγραψε ένα τέτοιο ρεπορτάζ χωρίς να έρθει ποτέ του σε επαφή με τους ίδιους τους οποίους ανάφερε.
Το συγκεκριμένο δημοσίευμα ήταν το τέλος του Κλάας Ρελότσιους. Καθώς το είχε συνυπογράψει με ένα συνάδελφό του στο ίδιο περιοδικό, τον Χουάν Μορένο, το ζήτημα πήρε γρήγορα διαστάσεις. Ο Χουάν Μορένο αντιλαμβάνεται ότι το κομμάτι του ρεπορτάζ που υπέγραψε ο συνάδελφός του και «αστέρι» του περιοδικού Κλάας Ρελότσιους ήταν κατασκευασμένο. Τις επόμενες εβδομάδες ο κ. Μορένο πέρασε μέσα από την κόλαση, καθώς όχι απλώς κανένας προϊστάμενός του στο περιοδικό δεν μπορούσε να δεχθεί τους ισχυρισμούς του εναντίον του Ρελότσιους αλλά κινδύνεψε να απολυθεί ο ίδιος. Στα τέλη Νοεμβρίου οι διευθυντές και αρχισυντάκτες του περιοδικού θεωρούν ότι ο Ρελότσιους είναι το θύμα του «συκοφάντη» Μορένο.
Ομολόγησε
Ο ίδιος ο Ρελότσιους κατάφερνε διαρκώς να παραπλανά τους ανωτέρους του, μέχρι το σημείο που ο Οζλέμ Γκετσέρ, αναπληρωτής διευθυντής του Spiegel άρχισε να έχει αμφιβολίες για το «πουλέν» του περιοδικού. Τελικά ο βραβευμένος δημοσιογράφος αποκάλυψε ότι μια σειρά ρεπορτάζ και κειμένων του ήταν ψευδή και κατασκευασμένα!
Συνεντεύξεις, ρεπορτάζ από τις ΗΠΑ. Αναφορές στο Γκουαντάναμο, στα σύνορα με το Μεξικό, τη συντηρητική στροφή μια ολόκληρης κωμόπολης στις ΗΠΑ που ψήφισε Ντόναλντ Τραμπ. Ανταποκρίσεις και έρευνες στη Συρία και στον εμφύλιο πόλεμο…. Όλα ψέματα και κατασκευασμένα.
«Πένθος»
Όπως αναφέρει το ίδιο το περιοδικό στην απολογία του προς το αναγνωστικό του κοινό, αυτή η αποκάλυψη ήταν σοκ για όλους τους υπαλλήλους. Μια αίσθηση σαν «πένθος σε μια οικογένεια».
Σε μακροσκελή του ανακοίνωση στην ηλεκτρονική του έκδοση το γερμανικό περιοδικό δηλώνει ότι αυτή η εξέλιξη αποτελεί τη χειρότερη στιγμή στην 70χρονη ιστορία του Spiegel.