Ουκρανία και Τουρκία απασχόλησαν τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών που διεξάγεται στην Αθήνα

Η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία είχαν ως αποτέλεσμα την υποχώρηση των αρχών του Κράτους Δικαίου και παράλληλα τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, επισημάνθηκε κατά τις εργασίες της εαρινής συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών, ενώ ειδική αναφορά έγινε για τις συνέπειες στην έννομη τάξη που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενώ επισημάνθηκε ότι στην Τουρκία εκατοντάδες είναι οι δικαστές, οι εισαγγελείς, οι δικηγόροι που βρίσκονται στη φυλακή.

Με επίκαιρα θέματα και έντονο ενδιαφέρον ξεκίνησαν οι διήμερες εργασίες της εαρινής συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών (EAJ-regional group of the IAJ) οι οποίες διεξάγονται στην Αθήνα (Μέγαρο Μουσικής) σε συνεργασία με την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕΔΕ). Στις εργασίες της εαρινής συνόδου της EAJ, οι οποίες είναι σε εξέλιξη παραβρίσκονται 42 εθνικές δικαστικές Ενώσεις από ισάριθμα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της δικαστικής Ενώσεως της Ουκρανίας, ενώ ως παρατηρητές θα συμμετέχουν εκπρόσωποι δικαστικών Ενώσεων από τρίτες χώρες.
Ειδικότερα, κατά την εναρκτήρια τελετή χαιρέτισαν τις εργασίες της συνόδου παράγοντες της Ελληνικής Δικαιοσύνης, όπως και εκπρόσωποι των Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Δικαστικών Ενώσεων.

Ο πρώην υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας, εκπροσωπώντας τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκο Μητσοτάκη, αναφέρθηκε, κατά τον χαιρετισμό του, στη σημασία της εξωστρέφειας που αναδεικνύεται από τις συνόδους όπως η συγκεκριμένη προκειμένου να αντιμετωπίζονται και νομικά ζητήματα με διασυνοριακό χαρακτήρα.

Παράλληλα, τόνισε τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο σύστημα Δικαιοσύνης (ενίσχυση της ψηφιοποίησης, Δικαστική Αστυνομία, αξιολόγηση δικαστικών λειτουργών, κατασκευή νέων δικαστικών μεγάρων, κ.ά.), ενώ ειδική αναφορά έκανε στα εθνικά σχέδια δράσης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελλάδα, όπως ενδεικτικά, τα Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού, για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης ανηλίκων, για την προστασία την δικαιωμάτων των Ατόμων με αναπηρία κ.λπ.

Ανέφερε, τέλος, ο κ. Κώτσηρας ότι η βελτίωση της ταχύτητας και της ποιότητας απονομής Δικαιοσύνης αποτελεί βασικό άξονα του προγραμματικού λόγου του υπουργείου Δικαιοσύνης, ενώ τόνισε ότι οφείλουν όλοι (πολιτεία και συλλειτουργοί στον χώρο της Δικαιοσύνης) να έχουν αποκλειστικό μέλημα τους την προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών πρόσβασης των πολιτών στην ανεξάρτητη Δικαιοσύνη.

Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης Πάνος Αλεξανδρής κατά τον χαιρετισμό του, μεταξύ των άλλων, ανέφερε ότι είναι μεγάλης σημασίας οι εργασίες της εαρινής συνόδου και επισήμανε ότι η υπεράσπιση του Κράτους Δικαίου αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου 80 χρόνια μετά την λήξη του Β παγκοσμίου πολέμου και μετά τη βάναυση ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ στην Ευρώπη επικρέμονται και πάλι οι αξίες του πολέμου και της αυθαιρεσίας.

Ακόμη, τόνισε ο κ. Αλεξανδρής ότι σήμερα η Ευρώπη καλείται να υπερασπίσει όλες τις ευρωπαϊκές κατακτήσεις της μεταπολεμικής περιόδου.

Όμως η εστία και βάση του Κράτους δικαίου είναι η κατοχύρωση της και προσέθεσε ότι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης σε όλο τον Ευρωπαϊκό δικαικό χώρο και για αυτό οφείλουν όλες οι ευρωπαϊκές δημοκρατικές κυβερνήσεις να συνδράμουν σ αυτό, καθώς αυτό είναι η εγγύηση για το μέλλον και την εξέλιξη της Δημοκρατίας στην Ευρώπη.

Εκπρόσωποι Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Ένωσης

Τόσο ο Πορτογάλος πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών José Igreja Matos, όσο και ο Κροάτης εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών Duro Sessa, αφού εξέφρασαν την ευγνωμοσύνης τους για την διοργάνωση της συνόδου και την παρουσία σημαντικών προσωπικοτήτων, επισήμαναν ότι πρέπει οι δικαστές να υιοθετούν την κληρονομία του Αριστοτέλη και προσέθεσαν ότι η Αθήνα είναι το όνομα που εμπεριέχει την περισσότερη Δημοκρατία.

Ακόμη, αναφέρθηκαν στην διεθνή κατάσταση που επικρατεί στο χώρο της Δικαιοσύνης και ειδικά στις χώρες που δεν υπάρχουν δημοκρατικά καθεστώτα. Παράλληλα δήλωσαν την αλληλεγγύη τους προς όλους τους δικαστές, όπου αυτοί και ένα ευρίσκονται.

Η οικοδέσποινα της συνόδου και πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων Μαργαρίτα Στενιώτη επισήμανε, μεταξύ των άλλων, τα εξής:

«Η αρχή του Κράτους Δικαίου, όμως, τα τελευταία χρόνια δοκιμάσθηκε λόγω των διαδοχικών ή και παράλληλων κρίσεων, που σημειώθηκαν σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Η δημοσιονομική, η μεταναστευτική, η υγειονομική και η ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία διαμόρφωσαν μία νέα κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, με ιδιαίτερες συνέπειες στην έννομη τάξη.

Οι κρίσεις αυτές είχαν σαν συνέπεια την υποχώρηση των αρχών του Κράτους Δικαίου και παράλληλα τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, σε τέτοιο σημείο ώστε να απειλείται η κοινωνική συνοχή. Κυρίως στις χώρες της Μεσογείου καταγράφηκε υποβάθμιση του δικαιώματος στην εργασία, του δικαιώματος στην κοινωνική ασφάλιση, του δικαιώματος στην υγεία. Πολλοί μίλησαν για υποβάθμιση των δικαιοκρατικών εγγυήσεων που έφθανε μέχρι την πλήρη συρρίκνωση του δικαιώματος στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των πολιτών και την προσβολή της αξίας του ανθρώπου, η προστασία της οποίας αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση κάθε Πολιτείας.

Πέραν της υγειονομικής διάστασής της, η πανδημία Covid-19 έφερε στο προσκήνιο εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα για τη δημοκρατία στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις, για να αναχαιτίσουν την εξάπλωση της νόσου, συγκέντρωσαν στα χέρια τους την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας και έλαβαν μέτρα που επέφεραν σοβαρά πλήγματα στο σύστημα των ελευθεριών και των δικαιωμάτων. Το δίκαιο έπαυσε να έχει την πρωτοκαθεδρία στη ρύθμιση της κοινωνικοπολιτικής ζωής και οι κανόνες που ρυθμίζουν τη συμβίωση των πολιτών εκπορεύονταν από την αυθεντία των ειδικών.

Ωστόσο, διαπιστώνουμε, ότι το Κράτος Δικαίου, παρά την υποχώρησή του, εν τέλει διατηρεί την εγγυητική λειτουργία του, εφόσον μετατρέπεται σε κράτος πρόληψης και αναπτύσσει πολιτικές, με τις οποίες διαφυλάσσονται τα αγαθά των πολιτών και κυρίως των ευάλωτων. Διαπιστώνουμε ότι τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη έχουν ανθεκτικούς δικαιοκρατικούς θεσμούς.

Υπάρχουν, όμως, χώρες, που δοκιμάζονται ακόμη, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, στις οποίες η Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης ουσιαστικά καταργήθηκε και υπάρχει ανάγκη επανόδου στην πλήρη προστασία των δημοκρατικών θεσμών, του δημοκρατικού αξιακού συστήματος και του Κράτους Δικαίου, που υποχώρησαν με δεδομένο ότι ο σεβασμός του Κράτους Δικαίου συνδέεται άρρηκτα με τον σεβασμό της Δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε τον τεράστιο ρόλο που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών στην ανάδειξη του προβλήματος αλλά και στην ανάδειξη της σημασίας η Δικαιοσύνη να απονέμεται από ανεξάρτητα δικαστήρια.

Στην γείτονα χώρα μας, στην Τουρκία εκατοντάδες είναι οι δικαστές, οι εισαγγελείς, οι δικηγόροι που βρίσκονται στη φυλακή και πολλοί άλλοι αγωνίζονται για την επιβίωσή τους. Η αλληλεγγύη που επιδεικνύει τόσο EAJ όσο και η IAJ στους συλληφθέντες είναι μεγάλη. Ο Murat Arslan, ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών Yarsav, μέλους της Διεθνούς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών έγινε το σύμβολο του αγώνα για ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στην Τουρκία.

Τα λόγια του: «Το τίμημα που πληρώνουμε απλώς αυξάνει την πίστη μας ότι το κράτος δικαίου και η δημοκρατία τις επόμενες ημέρες θα εσωτερικευτούν και ανεβάζει το μαχητικό μας πνεύμα» αποδεικνύουν το μέγεθος του αγώνα που κάνουν για επάνοδο στην Δημοκρατία».

Κλείνοντας η κυρία Στενιώτη επισήμανε:

«Προς προστασία των πολιτών χρειαζόμαστε πραγματικά ανεξάρτητα δικαστικά συστήματα, επιβάλλεται η διασφάλιση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας».

Χαιρετισμοί

Τις εργασίες της συνόδου προλόγισε ο πρόεδρος Πρωτοδικών Δημήτρης Φούκας ο οποίος σήκωσε το βάρος της όλης διοργάνωσης. Ο κ. Φούκας αφού ευχαρίστησε τόσο τους συνέδρους, όσο και στους παρεβρισκoμένους για την παρουσία τους, αναφέρθηκε στις προσωπικότητες του προεδρείου και την συμμετοχή των 42 δικαστικών Ενώσεων.

Τέλος, σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Αθηνών Κώστας Μακογιάννης και ο Παναγιώτης Δανιάς (πρόεδρος της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών) εκ μέρους των Ελληνικών Δικαστικών Ενώσεων, ενώ παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Δημήτρης Βερβεσός, αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου, δικαστές, κ.λπ.