Ισόβια μόνο για βαριά εγκλήματα - Η δέσμευση του υπουργού και οι αλλαγές που έρχονται στους κώδικες

H χώρα μας διαθέτει τους περισσότερους ισοβίτες και κάθε χρόνο φιγουράρει στην πρώτη θέση στον σχετικό πίνακα του Συμβουλίου της Ευρώπης, που αποτυπώνει την κατάσταση των ποινικών συστημάτων όλων των κρατών-μελών του.

Στις εννέα χιλιάδες, και κάτι, κρατουμένους των ελληνικών φυλακών, οι χίλιοι –αριθμός ρεκόρ– είναι καταδικασμένοι σε ισόβια, καθώς η ποινή αυτή προβλέπεται για σωρεία αδικημάτων, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, και επιβάλλεται πολύ συχνά από τα δικαστήρια.

Ο αριθμός των ισοβιτών στη χώρα μας, απίστευτα μεγάλος σε σχέση με τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες με τον ίδιο ή παρόμοιο πληθυσμό, δεν ανταποκρίνεται στην εγκληματική μας πραγματικότητα αλλά σχετίζεται άμεσα με τις νομοθετικές προβλέψεις, που χρόνια τώρα επικρίνονται με δριμύτητα από δικαστικούς και πανεπιστημιακούς.

Η απόσταση που μας χωρίζει από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην επιβολή των ισοβίων είναι τέτοια, που χώρες όπως η Σουηδία, η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Αυστρία και άλλες δεν έχουν παραπάνω από 40 ισοβίτες, ενώ ολόκληρη Γερμανία μόνον 140!

Η δέσμευση του υπουργού

Η μεταβολή του ποινικού μας κώδικα και πολλών ειδικών ποινικών νόμων, που από χρόνια έχει εξαγγελθεί για να εξορθολογιστούν οι ποινές και να αλλάξουν πολλά και αναχρονιστικά στο ποινικό μας σύστημα, αναμένεται, επιτέλους, να συμβεί άμεσα, ύστερα από χρόνια παλινωδιών, καθυστερήσεων και διεργασιών.

Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου δεσμεύθηκε και ενώπιον της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, με τα μέλη της οποίας συναντήθηκε την Πέμπτη, ότι οι νέοι κώδικες, ποινικός και ποινικής δικονομίας, θα αποτελέσουν άμεσες προτεραιότητές του για κατάθεση και ψήφιση στη Βουλή, καθώς η κυβέρνηση επιθυμεί θεσμικές μεταβολές ευρείας κλίμακος και για τόνωση, μεταξύ άλλων, του οικονομικού και επενδυτικού κλίματος.

Τα δύο αυτά νομοθετήματα, πρωτίστως ο ποινικός κώδικας που ισχύει με τροποποιήσεις για ολόκληρες δεκαετίες, απηχώντας, όπως είναι φυσικό, απόψεις άλλων εποχών, είναι έτοιμα από καιρό και έχουν «χτενιστεί» από ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή στην οποία μετείχαν ο επίτιμος πλέον αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Νίκος Παντελής και οι ποινικολόγοι Χριστόφορος Αργυρόπουλος και Θεόδωρος Μαντάς.

Στις προβλέψεις του νέου νομοθετήματος περιλαμβάνονται, πρωτίστως, η κατάργηση των ισοβίων για οικονομικά εγκλήματα και άλλα αδικήματα και η διατήρηση της ανώτατης αυτής ποινής μόνον για τις ανθρωποκτονίες, τις ληστείες μετά φόνου και τις βαριές περιπτώσεις ναρκωτικών, στη λογική ότι κι αυτές οδηγούν σε απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Η κατάργηση των ισοβίων για σειρά οικονομικών εγκλημάτων και η πρόβλεψη ποινών έως 15 χρόνια εκτιμάται, όπως αναφέρει ο μετέχων στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή ποινικολόγος Θεόδωρος Μαντάς, πως «θα εξορθολογίσουν τις ποινές και θα πάψουν να ισχύουν τα παράλογα του σήμερα, όπου τα ισόβια πέφτουν στα δικαστήρια βροχή και ισόβια επιβάλλονται για ανθρωποκτονίες αλλά και για απάτες».

Η επιβολή κατ’ εξαίρεση ισοβίων και η πρόβλεψη για ποινές μέχρι 15 χρόνια για σωρεία σοβαρών αδικημάτων, όπως εκείνα που στρέφονται κατά της προσωπικής ελευθερίας, της γενετήσιας ελευθερίας και τα σύγχρονα εγκλήματα του κυβερνοχώρου, αποτελούν τον κανόνα του νέου ποινικού κώδικα.

Αλλαγές όμως επιφέρει ο νέος κώδικας και στα αδικήματα με ποινές έως τρία χρόνια, οι οποίες προβλέπεται υποχρεωτικά να αναστέλλονται, ενώ για ποινές από τρία έως πέντε δίνεται προτεραιότητα στη μετατροπή τους σε παροχή κοινωφελούς εργασίας.

Πέραν όμως από τις βασικές διατάξεις του νέου ποινικού κώδικα για τη μεγάλη γκάμα των αδικημάτων που διαπράττονται και φθάνουν στα δικαστήρια, οι αλλαγές που επιφέρει αφορούν το σύνολο των λεγόμενων ειδικών ποινικών νόμων, όπως για τους καταχραστές του Δημοσίου. Το νομοθετικό πλαίσιο που φέρνει ο νέος κώδικας ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες αντιμετώπισης των οικονομικών παραβάσεων, προστασίας του Δημοσίου αλλά και εκσυγχρονισμού νομοθετημάτων, όπως ο νόμος 1608 του 1950, που έφθασε στις μέρες μας χωρίς τροποποιήσεις, ανταποκρινόμενος κατά βάση σε παρελθούσες δεκαετίες. Η μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου για την προστασία της δημόσιας περιουσίας και για την οικονομική εγκληματικότητα έχει τονιστεί εδώ και χρόνια από καθηγητές του ποινικού δικαίου, δικαστικούς κύρους και ποινικολόγους, που καθημερινά αντιμετωπίζουν τις ατέλειες, τα παράλογα και τις δυσλειτουργίες του στην πράξη.

Ο νόμος αυτός και άλλοι ειδικοί ποινικοί νόμοι ενσωματώνονται πλέον στις βασικές διατάξεις του νέου ποινικού κώδικα, καθώς τα εγκλήματα κατά του Δημοσίου θα αποτελούν επιβαρυντική περίπτωση σε σειρά γνωστών αδικημάτων, όπως η απιστία, η απάτη, η υπεξαίρεση και άλλα, και προβλέπεται να τιμωρούνται με αυστηρές ποινές, όχι όμως με ισόβια.

Η μεταβολή της νομοθεσίας, που ίσχυσε επί 68 χρόνια για τους καταχραστές του Δημοσίου, αναμένεται να διευκολύνει, όπως τονίζουν δικαστικοί παράγοντες που γνωρίζουν και παρακολουθούν τις νομοθετικές εξελίξεις, «επενδυτικά σχέδια και κυρίως τις λεγόμενες αποκρατικοποιήσεις,απελευθερώνοντας τις δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης, καθορίζοντας μεν αυστηρό πλαίσιο, αλλά χωρίς παραλογισμούς και νομοθετικές ακρότητες».

Βανδαλισμοί και φθορές

Ο νέος ποινικός κώδικας, που εκτός απροόπτου θα είναι νόμος του κράτους σύντομα, προβλέπει σειρά αλλαγών που αντιμετωπίζουν μείζονος σημασίας θέματα προστασίας του δημόσιου χώρου, όπως οι βανδαλισμοί αρχαιοτήτων, κοινόχρηστων χώρων και εκτεταμένες φθορές σε δημόσια κτίρια, φαινόμενα που έχουν λάβει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Για όλα αυτά οι ποινές που προβλέπονται είναι αυστηρότερες, ενώ σημαντικές είναι οι ρυθμίσεις για τη λεγόμενη ποινική συνδιαλλαγή για μεγάλη γκάμα οικονομικών εγκλημάτων, θεσμό που από χρόνια κυοφορείται, αλλά έως τώρα δεν νομοθετήθηκε ολοκληρωμένα.

Η νομοθεσία του 2014, που αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα, κρίθηκε ανεπαρκής στην πράξη, ενώ οι διατάξεις του νέου ποινικού κώδικα θα αφορούν ευρεία γκάμα ποινικών αδικημάτων για εγκλήματα οικονομικής φύσεως, που στρέφονται είτε κατά ιδιωτών είτε κυρίως κατά του Δημοσίου, για τα οποία θα δίδεται η δυνατότητα ικανοποίησης του παθόντος και ανάλογης ευνοϊκής μεταχείρισης για τους δράστες, που θα φθάνουν σε πλήρη απαλλαγή σε περιπτώσεις πλήρους αποκατάστασης της ζημιάς.

Βεβαίως, σημαντικές είναι και οι διατάξεις για την προστασία των ανηλίκων που συχνά πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και εγκλημάτων μέσω του Διαδικτύου.

(Πηγή: www.kathimerini.gr – Ρεπορτάζ Ιωάννας Μάνδρου)