Η απόφαση του Αρείου Πάγου για τη μη έκδοση των 8 Τούρκων στρατιωτικών στη χώρα τους προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της Άγκυρας, η οποία απειλεί με ακύρωση της συμφωνίας για το Προσφυγικό δια στόματος του Υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η γειτονική χώρα χρησιμοποιεί απειλές ως μέσο επιβολής, ωστόσο έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί τι πραγματικά θα συμβεί εάν η Τουρκία ακυρώσει τις υπογραφές που έβαλε στις 8 Μαρτίου 2016 ο τότε Πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου μαζί με τον Αλέξη Τσίπρα.
Ανάμεσα στις έξι συμφωνίες που είχαν υπογράψει τότε οι δύο άνδρες ήταν και εκείνη για το Προσφυγικό, η οποία προβλέπει με απλά λόγια ότι «οι μετανάστες που δεν τίθενται υπό διεθνή προστασία θα επιστρέφονται στην Τουρκία αμέσως μετά την είσοδό τους στην Ελλάδα».
Ο Νταβούτογλου είχε δηλώσει τότε για τη συμφωνία ότι αποστέλλει ένα μήνυμα στους μετανάστες τρίτων χωρών και όχι από χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, ότι δεν υπάρχει η πολιτική βούληση, όπως και η δυνατότητα να περάσουν στην Ευρώπη.
Όπως ανέφερε το επίσημο κείμενό της «οι άνθρωποι που δεν υποβάλλουν αίτημα ασύλου στην Ελλάδα ή των οποίων οι αιτήσεις για χορήγηση ασύλου κηρύσσονται απαράδεκτες ή αβάσιμες, θα επιστρέφονται άμεσα στην Τουρκία. Το νομικό πλαίσιο για αυτές τις επιστροφές είναι η διμερής συμφωνία επανεισδοχής ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Από την 1η Ιουνίου 2016, αυτό θα επιτευχθεί με τη Συμφωνία Επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας».
Στο ίδιο κείμενο αναφερόταν επίσης ότι “Τουρκία και Ελλάδα, βοηθούμενες από τις ευρωπαϊκές Αρχές και τις αρμόδιες υπηρεσίες, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα προχωρήσουν στις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες. Σε αυτές περιλαμβάνεται η παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά και Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά, προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία των κέντρων υποδοχής. Το κόστος της επιστροφής των παράνομων μεταναστών θα καλυφθεί από την ΕΕ».
Όσο για τους πρόσφυγες που προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, με βάση τη συμφωνία «για κάθε Σύρο που θα επιστρέφεται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ. Προτεραιότητα θα δίνεται σε πρόσφυγες που δεν έχουν προσπαθήσει να μπουν παράτυπα ή δεν έχουν μπει στο παρελθόν παράτυπα στην ΕΕ».
Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι όσοι μετανάστες προέρχονται εκτός από τη Συρία και το Ιράκ (σ.σ. από χώρες δηλαδή οι οποίες δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση), τότε θα πηγαίνουν στην Τουρκία.
Με μια εφαρμογή των τουρκικών απειλών, η Ελλάδα υποχρεώνεται να σηκώσει το βάρος όλων των μεταναστών ανεξάρτητα από το ποια χώρα προέρχονται, καθώς αυτοί δεν θα γίνονται πλέον αποδεκτοί από την Τουρκία.
Ωστόσο ακόμα και σήμερα που η συμφωνία εφαρμόζεται δεν παρατηρούνται ικανοποιητικά αποτελέσματα, καθώς οι επιστροφές παράτυπων μεταναστών στα τουρκικά εδάφη προχωρούν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.