Δεν αποτελεί διπλωματική νίκη για την Ελλάδα η συμφωνία για το νεομακεδονικό, όπως προσπάθησε να το παρουσιάσει στο διάγγελμά του (12.6.2018) ο κ. Αλέξης Τσίπρας. Δεν είναι διπλωματική νίκη ούτε για την Βόρειο Μακεδονία, όπως προσπάθησε να το παρουσιάσει ο πρωθυπουργός της γείτονος κ. Ζόραν Ζάεφ.
Σε αντίθεση με όσους πιστεύουν ότι «διπλωματία είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα», στις διεθνείς συμφωνίες δεν υπάρχουν νίκες και ήττες. Υπάρχουν αναγκαίοι συμβιβασμοί προκειμένου να σταματήσουν οι χώρες να ζουν στο παρελθόν και να προχωρήσουν στο μέλλον, το οποίο έχει πολλές προκλήσεις και περισσότερα προβλήματα.
Είναι κατανοητός ο θριαμβευτικός τόνος των δύο πρωθυπουργών. Εκτός από τα προφανή πολιτικά οφέλη που προσδοκούν, απευθύνονται και σε ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού τους που μεγάλωσε με σάρισες και περικεφαλαίες, με την ασπρόμαυρη θέαση της ιστορίας που διδάχθηκαν στο σχολείο. Γι’ αυτούς η διπλωματία είναι κάτι σαν τις εκστρατείες των μαθητικών εγχειριδίων, όπου ο αντίπαλος (πραγματικός ή φανταστικός) καθυποτάσσεται άνευ όρων, παρά το γεγονός ότι η «άνευ όρων παράδοση» ήταν επίσης σπάνια.
Η απλοποιητική ιστορία που διδασκόμαστε όλοι, μαζί με τους αναγκαίους μύθους για να δέσει η αφήγηση, είναι το εύφορο χωράφι όπου ανθεί ο εθνικολαϊκισμός. Δεν είναι εύκολο το ξερίζωμα της μυθολογίας των εθνών, με την οποία μεγαλώνουμε, και γι’ αυτό πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι για το δημοψήφισμα στην Βόρειο Μακεδονία. Μην ξεχνάμε ότι ήδη ανδρώθηκε τουλάχιστον μια γενιά που διδάχθηκε τις γελοιότητες του καθεστώτος Γκρουέφσκι, ότι οι σλαβομακεδόνες -που κατέβηκαν στην περιοχή τον 6ο μ.Χ. αιώνα- είναι απευθείας απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κι αυτοί θεωρούν προδοσία την «παραχώρηση» της …δικής τους ιστορικής κληρονομίας στους Έλληνες και ετοιμάζουν «κρεμάλες» για να ανεμίσουν στις δικές τους πλατείες.
Είναι επιτυχία των δύο πρωθυπουργών η επίτευξη της ενδιάμεσης (μέχρι να γίνει οριστική τον Δεκέμβριο) συμφωνίας και πρέπει να τους πιστωθεί. Όσο για τα ερωτήματα, τα κενά, τις γκρίζες ζώνες που θα ανακαλυφτούν όταν δούμε το πλήρες κείμενο της συμφωνίας είναι φυσιολογικά· η ίδια η ζωή θα προσθέσει κι άλλα. Κενά υπάρχουν σε κάθε συμφωνία, ακόμη και στα προικοσύμφωνα του παρελθόντος. Το ζήτημα είναι αν οι δύο λαοί μπορούν να δουν την μεγάλη εικόνα πίσω από τα εμπόδια που τεχνηέντως φουσκώνουν οι κατ’ επάγγελμα πατριδολάτρες.
Ας πάψουν λοιπόν να μεμψιμοιρούν τουλάχιστον οι νουνεχείς των δύο λαών. Ας μην φανταζόμαστε νίκες, ήττες, θριάμβους και καταστροφές. Η συμφωνία είναι απλώς ένα βήμα μπροστά που άργησε πολύ να γίνει. Απομένουν πολλά και πρέπει να επικεντρωθούμε σ’ αυτά για το καλό των λαών που οι εθνικιστές ένθεν κακείθεν δήθεν κόπτονται…
Πάσχος Μανδραβέλης
