ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΕΝΑ χρόνο όλα ήταν αλλιώς. Οι πρόσφυγες ήταν περισσότεροι. Η ροή στα νησιά δεν σταματούσε μέρα νύχτα. Οι δουλέμποροι άδειαζαν μεσοπέλαγα τους δυστυχισμένους και όσοι κατάφερναν έβγαιναν στην ακτή ζωντανοί. Η χώρα ήταν το ίδιο φτωχή και χρεοκοπημένη. Οι άνθρωποί της το ίδιο τρομαγμένοι από αυτά που ζούσαν και τα χειρότερα που φοβούνταν. Όμως, άνοιξαν μια μεγάλη αγκαλιά και ξέπλυναν τον μίζερο ευρωπαϊκό πολιτισμό.
ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ του Γιούνκερ, «Ευρώπη είναι ο φούρναρης της Κω, που δίνει το ψωμί στους πρόσφυγες», ήταν αρκετή για να μάθουν όλοι σε Ανατολή και Δύση την ιστορία του 76χρονου Διονύση Αρβανιτάκη και της οικογένειάς του. Φούρνιζαν όλη νύχτα για να ταΐσουν το πρωί τους δυστυχισμένους. Η Ελλάδα πήρε το Νόμπελ στις καρδιές των πολιτισμένων ανθρώπων, από τις πρώτες κιόλας ημέρες του περσινού καλοκαιριού, και ας μην το πήρε φέτος επίσημα με τελετές. Το είχε ήδη πάρει ο άγιος των κατατρεγμένων, ο παπα-Στρατής, με το συγκλονιστικό σκίτσο που έκανε τον γύρο του κόσμου και τον απεικόνιζε να φεύγει για τη γειτονιά των αγγέλων, κρατώντας αγκαλιά τον άτυχο Αϊλάν, το τρίχρονο παιδί που ξεψύχησε πριν φθάσει στην ακτή. Το είχε πάρει η 85χρονη γιαγιά Μηλίτσα, η γυναίκα που έγινε σύμβολο ανθρωπιάς σε όλο τον κόσμο, όταν φωτογραφήθηκε να ταΐζει ένα μωρό προσφυγόπουλο με το μπιμπερό στην αγκαλιά της, με την ίδια τρυφερότητα και αγάπη που τάιζε κάποτε τα δικά της εγγόνια.
ΤΩΡΑ, ΕΚΕΙ που ξεχείλιζαν η αγάπη και η προσφορά, φωλιάζουν ο φόβος, ο θυμός και η απόγνωση. Οι ίδιοι άνθρωποι που βουτούσαν τη νύχτα στο πέλαγος και έσωζαν ζωές παιδιών, τώρα κλειδαμπαρώνουν τις νύχτες τις αυλόπορτες, βάζουν λουκέτα στα σχολεία και τρέμουν κάθε φορά που ξεσπούν συμπλοκές, που ακούν για μαχαιρώματα, βιασμούς και κακοποιήσεις μικρών παιδιών. Ζουν πια με τον εφιάλτη της γενικευμένης εξέγερσης, καθώς μια σπίθα ενός προβοκάτορα, ενός τρελού ή ενός απελπισμένου είναι αρκετή για να φέρει την κόλαση.
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ μέσα σε λίγους μήνες; Άλλαξαν οι άνθρωποι; Όχι. Άλλαξαν οι συνθήκες. Ναι, άλλαξαν δραματικά. Ο μεγάλος αριθμός φιλοξενουμένων και οι κατά κανόνα άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους μετέτρεψαν σύντομα την οργή σε βία. Οι εθνοτικές συμπλοκές προσλαμβάνουν ολοένα μεγαλύτερες διαστάσεις. Οι συμμορίες οργανώνονται συντεταγμένα. Μετανάστες οπλισμένοι με μαχαίρια επιδίδονται σε κλοπές και σε σεξουαλικές επιθέσεις σε βάρος γυναικών και ανηλίκων. Οι κάθε λογής πράκτορες, που δηλώνουν ανθρωπιστές, αλωνίζουν και στήνουν προβοκάτσιες ποιος ξέρει για λογαριασμό ποιου κάθε φορά. Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις πέσει το σκοτάδι τα στελέχη της Frontex στα νησιά, οι πραγματικοί εργαζόμενοι στις μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως και οι αληθινοί εθελοντές φεύγουν από τα κέντρα, φοβούμενοι την ασφάλειά τους. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστα περιστατικά βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Οι ΜΚΟ δεν δημοσιοποιούν πληροφορίες που δημιουργούν κακό κλίμα. Η αστυνόμευση είναι υποτυπώδης. Δεκάδες γεγονότα, μικρά και μεγάλα, γίνονται καθημερινά και κουκουλώνονται ιδιαίτερα στη Λέσβο, για να μην εξαγριωθούν και άλλο οι κάτοικοι, που έχουν φτάσει στα όριά τους.
Η ΕΛΛΑΔΑ ευθύνεται για πολλά. Δεν ευθύνεται, όμως, επ’ ουδενί για το μεταναστευτικό. Η Ευρώπη βρέθηκε πρόχειρη, απροετοίμαστη. Και αντιμετώπισε με πρωτοφανή επιπολαιότητα αυτό που συμβαίνει σήμερα. Ούτε οι πολιτικές ηγεσίες ούτε οι πολίτες τής πιο προηγμένης, δήθεν, κοινωνίας του πλανήτη ήταν έτοιμοι να υποδεχθούν συντεταγμένα τις στρατιές κατατρεγμένων. Κορυφαία απόδειξη η δημοσκοπική κατάρρευση της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ. Στην πιο ορθή πολιτική της απόφαση να ανοίξει την πόρτα στους πρόσφυγες, οι Γερμανοί τής γύρισαν την πλάτη. Τρόμαξε η ίδια και πανικοβλήθηκαν όλοι οι υπόλοιποι ηγέτες, με αποτέλεσμα να αφήσουν την καυτή πατάτα στα της Ελλάδας, μιας χώρας με αμήχανη και ετοιμόρροπη πολιτική ηγεσία, διαλυμένη κρατική μηχανή και με κοινωνική συνοχή που δοκιμάζεται καθημερινά. Και την ώρα που μας αφήνουν μόνους και αβοήθητους για το προσφυγικό, μας χτυπούν με το μαστίγιο να τηρήσουμε κατά γράμμα τους μνημονιακούς κανόνες. Απ’ όταν η μεγάλη Μεγάλη Βρετανία έπαψε να έχει ηγεμονικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ευρώπης, χάθηκε και η πολιτικότητα. Η νέα υπερδύναμη, η Γερμανία, βλέπει παντού μόνο ευρώ. Και της είναι μάλλον αδιάφορο εάν παραδίδει τα ελληνικά νησιά, που είναι ευρωπαϊκά σύνορα, στην τρέλα του Ερντογάν, ο οποίος ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανοίξει τη στρόφιγγα και να γεμίσει ξανά τις ακτές με πρόσφυγες και μετανάστες. Ολα αυτά είναι ψιλά γράμματα προφανώς και για τους επιτηρητές, τον Ντάισελμπλουμ και τον Tόμσεν, που μας κουνούν το δάχτυλο. Οι χώρες τους, η Δανία και η Ολλανδία, ήταν πάντα ασφαλείς στην καρδιά της Ευρώπης. Δεν είχαν νησιά, ούτε γείτονες που επιβουλεύονται την εθνική τους κυριαρχία. Οσο και να κρύβουν, όμως, το πρόβλημα κάτω από το χαλί της αδύναμης Ελλάδας, στο τέλος της ημέρας το προσφυγικό και ακόμη χειρότερα το μεταναστευτικό θα σκάσουν με κρότο στα χέρια των ισχυρών της Ευρώπης.
To άρθρο του Γ. Πολίτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Realnews την Κυριακή, 30 Οκτωβρίου 2016.